Του Γιάννη Ιωάννου
Ως μακρύς και με δυσκολίες, αλλά όχι απροσπέλαστος, χαρακτηρίζεται ο δρόμος μέχρι το περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και την τύχη των συνομιλιών του Κυπριακού ως προς το σενάριο της επανεκκίνησής τους. Ο Βοηθός ΓΓ του ΟΗΕ, Μίροσλαβ Γιέτζια, ολοκλήρωσε την τριήμερη επίσκεψη του στη Κύπρο όπου οι ξεχωριστές συναντήσεις με τους δύο ηγέτες δεν πάραξαν μεγάλες ειδήσεις εκτός από την επανάληψη, εκ μέρους των Ηνωμένων Εθνών, της προσήλωσης του διεθνούς οργανισμού στην ειρήνη στη Κύπρο, τις συγκρατημένες ελπίδες της ελληνοκυπριακής πλευράς για επανέναρξη των συνομιλιών -με την παράλληλη πρόθεση για ταχεία επάνοδο στο τραπέζι και την εμμονή της πλευράς Τατάρ για ισότιμη κυριαρχία -με την παράλληλη άρνηση για μια συνάντηση πριν τη Νέα Υόρκη.
Oι εξελίξεις μέχρι την ημέρα που ο ΟΗΕ θα ανοίξει την αυλαία του για την 78η Γενική του Συνέλευση, στις 18 Σεπτεμβρίου, αναμένονται να είναι συμπυκνωμένες διπλωματικά με το ζητούμενο να παραμένει, προκειμένου όντως το Κυπριακό να επανέλθει σε ράγες, να υπάρξει μια συνάντηση Χριστοδουλίδη-Τατάρ ενώπιον του ΓΓ, Αντόνιο Γκουτέρες, κι -ακολούθως- ο διορισμός ενός ειδικού απεσταλμένου από τον κ. Γκουτέρες προκειμένου να ξεδιπλωθεί, πραγματικά, μια κινητικότητα προς την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων. Όπως είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται η «Κ» τίποτα εκ των δύο, ως άνω, δεν έχει προς το παρόν κλειδώσει.
«Πήγαινε-Έλα»
Το αμέσως επόμενο διάστημα τόσο ο κ. Γιέτζια όσο και τα Ηνωμένα Έθνη θα προσπαθήσουν να συνοψίσουν μέσω της γνωστής διπλωματίας του «πήγαινε-έλα» κατά πόσο είναι εφικτό τόσο η πραγματοποίηση μιας συνάντησης των δύο ηγετών στη Νέα Υόρκη όσο και αν αυτό θα οδηγήσει στον διορισμό ειδικού απεσταλμένου εκ μέρους του ΓΓ. Ο κ. Γιέτζια θα επισκεφθεί Άγκυρα-Αθήνα και Λονδίνο επί τούτου ενώ ξεχωριστή σημασία δείχνει να αποκτά -ως προς τις προθέσεις της πρώτης- τόσο η συνάντηση του Ελλαδίτη ΥΠΕΞ, Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν, στην Τουρκία στις 5 Σεπτεμβρίου όσο και η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν -στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Αν και η Άγκυρα έχει διαχωρίσει σε σημαντικό βαθμό ελληνοτουρκικά και Κυπριακό, οι προθέσεις Ερντογάν για το αν θα δώσει πράσινο φως για επανέναρξη της προσπάθειας στο Κυπριακό θα διαφανούν, ίσως και ξεκάθαρα, σε αυτό το επίπεδο.
Σοβαρές ενδείξεις
Τα στοιχεία που αποκτούν ξεχωριστή σημασία, για την πάντα σχετιζόμενη με το διπλωματικό παρασκήνιο του Κυπριακού Νέα Υόρκη, ενόψει του σεναρίου της επαλήθευσης ή μη μιας τριμερούς συνάντησης Χριστοδουλίδη-Γκουτέρες-Τατάρ στην τρέχουσα συγκυρία είναι δύο:
- H ίδια η ομιλία του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δεδομένου ότι πρέπει να θεωρείται -όπως και πέρυσι- σίγουρη μια εκτενής αναφορά στο Κυπριακό. Σημασία σε αυτό το επίπεδο έχει το signaling και το λεκτικό προκειμένου να διαφανεί αν η Άγκυρα θα επιμείνει στα περί κυριαρχικής ισότητας και λύσης δύο κρατών ή θα κινηθεί ηπιότερα
- Η Πύλα ως προηγούμενο-spoiler. Σε αυτό το επίπεδο θα διαφανεί αν η στάση Άγκυρας και Τατάρ στο ζήτημα της κατασκευής του δρόμου θα λειτουργήσει αποτρεπτικά ως προς τις κινήσεις Γκουτέρες προς την κατεύθυνση υποβοήθησης μιας διαδικασίας επανεκκίνησης του διαλόγου ή αν θα λειτουργήσει «κατακερματικά» προκειμένου με αφορμή την κρίση και το ζήτημα της κατασκευής του δρόμου το κεφάλαιο Πύλα να καταστεί πεδίο διαπραγμάτευσης εντός της διαπραγμάτευσης -είτε μέσω ΜΟΕ, είτε μέσω μιας άλλης κατάστασης
Στο σημείο πάντως που βρίσκονται τα πράγματα, καθίσταται σαφές πως τόσο α. το σενάριο όπου ο Τατάρ δεν θα συναινέσει σε μια συνάντηση με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη στη Νέα Υόρκη όσο και β. το σενάριο μιας συνάντησης όπου το ζήτημα του διορισμού του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ θα μετατραπεί σε αντικείμενο, πάλι, διαπραγμάτευσης (πχ για όρους εντολής του, ονομασία του, «προσωπικού» ή «ειδικού», κοκ), εντάσσουν το Κυπριακό σε αχαρτογράφητα νερά απομακρύνοντας περαιτέρω μετά από μια εξαετία το ενδεχόμενο επανόδου στο τραπέζι των συνομιλιών.
