Του Απόστολου Τομαρά
Τα κάστανα από τη φωτιά καλείται να βγάλει το υπουργείο Εμπορίου μετά την εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, την επιστολή της Κομισιόν αλλά και την ξεχασμένη έξοδο της κινέζικής κοινοπραξίας από το Βασιλικό. Ενώπιον της κυβέρνησης βρίσκονται τρείς προκλήσεις, ο χειρισμός των οποίων θα κρίνει το κόστος που όπως όλα δείχνουν θα επωμισθεί η Κυπριακή Δημοκρατία. Η πρώτη αφορά τις ποινικές έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, διαδικασία η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει σε δικαστικές περιπέτειες πρόσωπα που χειρίστηκαν τη σύμβαση του ενεργειακού έργου. Η δεύτερη πρόκληση έχει να κάνει με την Κομισιόν η οποία όχι μόνο έκοψε μαχαίρι τη χρηματοδότηση του τερματικού (€101 εκατ.) αλλά ζητά να τις επιστραφούν €68 εκατ. τα οποία ήδη έχουν εκταμιευθεί. Η τρίτη πρόκληση αφορά τους πρώην συνεργάτες της Κυπριακής Δημοκρατίας στο τερματικό του Βασιλικού, οι οποίοι ναι μεν τα βρόντηξαν και έφυγαν, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται διεκδικούν να πάρουν ό,τι μπορούν. Οι Κινέζοι επέστρεψαν στον ιδιοκτήτη του έργου της ΕΤΥΦΑ το τερματικό στο Βασιλικό ωστόσο σε εκκρεμότητα βρίσκεται το πλοίο FSRU «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» το οποίο αν και έχει πληρωθεί η μετατροπή του σε πλωτή μονάδα, η κυριότητά του δεν βρίσκεται στην Κυπριακή Δημοκρατία. Στο κομμάτι με τους Κινέζους προέκυψε χθες και ένα επιπλέον ζήτημα. Η διαδικασία ενώπιον Δικαστηρίου στο Λονδίνο στο οποίο έχουν προσφύγει οι Κινέζοι διεκδικώντας από την Κυπριακή Δημοκρατία επιπλέον €200 εκατ.
Πολύ μεγαλύτερος από τα €101 εκατ. που ζητά πίσω η Κομισιόν φαίνεται ότι θα είναι ο λογαριασμός για το τερματικό στο Βασιλικό, έργο το οποίο εγκαταλείφθηκε από τους Κινέζους.
Η επιδιαιτησία
Μετά την απόφαση να εγκαταλείψουν το έργο του τερματικού η κινεζική αντιπροσωπεία, σύμφωνα με πληροφορίες από την κυβέρνηση, επιδίωκαν να τερματιστεί η επιδιαιτησία στο Λονδίνο. Κάτι που απέρριψε η κυπριακή πλευρά θεωρώντας προφανώς πως το Δικαστήριο θα δικαιώσει την ΕΤΥΦΑ με ό,τι αυτό συνεπάγεται με την ποινή που θα επέβαλλε. Ωστόσο χθες κατά τη διάρκεια της Επιτροπής Ενέργειας που ασχολήθηκε εκ νέου με τα ανοιχτά ενεργειακά θέματα, ο υπουργός ζήτησε ένα μέρος των εργασιών της Επιτροπής να διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών, επικαλούμενος μια αρνητική εξέλιξη στο Λονδίνο την οποία δεν προσδιόρισε. Ο υπουργός Ενέργειας σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες είπε πως η προχθεσινή τοποθέτηση του Δικαστηρίου στο Λονδίνο είναι ενάντια στα συμφέροντα της Κύπρου, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «θέτει τη χώρα σε κίνδυνο».
Η Κομισιόν
Από την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν χωρίς να αναμένει το πέρας των ερευνών της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ενημέρωσε ήδη τη Λευκωσία πως πρέπει να επιστρέψει το ποσό που έχει εκταμιευθεί από τα €101 εκατ. που αποτελούν την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση του τερματικού στο Βασιλικό. Η κυβέρνηση αναμένεται να απαντήσει στην επιστολή της Κομισιόν, ωστόσο, όπως υποστηρίζουν πηγές από τις Βρυξέλλες, δεν φαίνεται να επηρεάζεται η απόφαση της Κομισιόν. Κοντά στα υπόλοιπα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με το τερματικό στο Βασιλικό, η κυβέρνηση θα πρέπει να κλείσει την τρύπα των €101 εκατ. με εθνικούς πόρους προκειμένου το έργο να ολοκληρωθεί, όπως είναι η διακηρυγμένη πρόθεσή της, και να γίνει πραγματικότητα ο στόχος για εισαγωγή Φ.Α. μέσα στο 2025. Η απαίτηση της Κομισιόν αποτελεί αρνητική εξέλιξη πρώτον, γιατί δημιουργεί προηγούμενο με ευρωπαϊκούς θεσμούς και δεύτερο -και πιο σημαντικό-, γιατί η κυβέρνηση θα αναγκασθεί να μετακυλήσει το κόστος στους συνήθεις ύποπτους που είναι οι καταναλωτές.
Ο λογαριασμός
Στην κυβέρνηση, λένε οι πληροφορίες της «Κ», υπάρχει έντονος πονοκέφαλος για τα €101 εκατ. της Κομισιόν, εξέλιξη που μπορεί να ανατρέψει τους σχεδιασμούς για μη επιβάρυνση των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος. Πολιτική απόφαση η οποία εν πολλοίς επηρέασε την απόφαση της ΡΑΕΚ να πει όχι στην επιβολή τέλους στους λογαριασμούς ρεύματος από 1η Ιανουαρίου 2025 για το ηλεκτρικό καλώδιο. Στην περίπτωση του τερματικού τα περιθώρια ελιγμών είναι ασφυκτικά στενά, εκτιμούν στο κυβερνητικό επιτελείο, και οι επιλογές ελάχιστες. Όπως σημειώνουν πολιτικοί αναλυτές η κυβέρνηση είτε θα μετακυλήσει την απώλεια των €101 εκατ. στους καταναλωτές μόλις το έργο ολοκληρωθεί και γίνει πραγματικότητα η εισαγωγή Φ.Α., είτε θα αναθεωρήσει τους σχεδιασμούς της για το ίδιο το έργο.
Ωστόσο η κατάσταση φαίνεται να εξελίσσεται περισσότερο ανησυχητική αν λάβουμε υπόψη τη φειδωλή τοποθέτηση του υπουργού Ενέργειας στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής. Τα περί τοποθέτησης του Δικαστηρίου στο Λονδίνο που «θέτει τη χώρα σε κίνδυνο» αφήνει περιθώρια ερμηνειών που αφορούν τη διεκδίκηση των €200 εκατ. από τους Κινέζους. Εάν οι εκτιμήσεις του υπουργού Ενέργειας δεν είναι υπερβολικές και το Δικαστήριο δικαιώσει την πρώην κοινοπραξία του τερματικού, σε αυτή την περίπτωση η οικονομική τρύπα στο Βασιλικό δεν θα κλείσει με το €101 εκατ. της Κομισιόν.
Στο κάδρο της Βουλής πολιτικά πρόσωπα
Η τροπή που έχει πάρει το τερματικό στο Βασιλικό βάζει στο κάδρο του δημόσιου διαλόγου και την πολιτική πτυχή του. Δηλαδή τη διαχείριση της δημόσιας σύμβασης από την κυβέρνηση Νίκου Αναστασιάδη. Το θέμα έθιξε ο γ.γ. του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου, ο οποίος ζήτησε να κληθούν μέλη της προηγούμενης κυβέρνησης καθώς, όπως είπε, εμπλέκονται στο όλο θέμα του τερματικού. Συγκεκριμένα, ο γ.γ. του ΑΚΕΛ ζήτησε να κληθούν οι υπουργοί Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης και Νατάσα Πηλείδου, οι υπουργοί Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης και Κωνσταντίνος Πετρίδης, η τότε ηγεσία της Γενικής Εισαγγελίας και η τότε ηγεσία της ΔΕΦΑ. Επί του προκειμένου, ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου σημείωσε πως «εκείνοι που έπαιρναν τις αποφάσεις δεν είναι στο δωμάτιο». Στο ανοικτό κομμάτι της Επιτροπής Ενέργειας ο υπουργός Ενέργειας αποκάλυψε πως ο ιδιοκτήτης της πλωτής μονάδας FSRU, η ΕΤΥΦΑ, δεν έχει ξεκάθαρη εικόνα ποιος δεν αφήνει το πλοίο να αποπλεύσει από τη Σανγκάη. Ωστόσο αυτό που προκαλεί τεράστια ερωτηματικά είναι η παραδοχή του κ. Παπαναστασίου ότι υπάρχει σχεδιασμός για κατεπείγον διαδικασία προκειμένου να εντοπισθεί άλλο πλοίο (προφανώς μισθωμένο) που θα καλύψει το κενό του πλοίου που έχει πληρωθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και βρίσκεται αγκυροβολημένο στη Σανγκάη.
