Του Γιάννη Ιωάννου
Η απόφαση της αποκατάστασης των ελικοπτέρων Mi-35P -ως κύριων πτητικών μέσων (επιθετικά ελικόπτερα/ΕΕΠ)- για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς, δείχνει να αποτελεί μια ενδιαφέρουσα πτυχή για το εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας για λόγους που συνδέονται όχι μόνο με το επιχειρησιακό/τεχνικό σκέλος αλλά και με την φιλοσοφία απόκτησης νέων κι εκσυγχρονισμένων μέσων. Όπως επιβεβαιώθηκε, η Κυπριακή Δημοκρατία προχωρεί με την απόκτηση 6+6 ελικοπτέρων τύπου Η145Μ (την στρατιωτική εκδοχή του Airbus H145 γνωστού παλιότερα και ως «Eurocopter») ολοκληρώνοντας έτσι και την ειλημμένη απόφαση για παραχώρηση μέσω πώλησης των ρωσικών ελικοπτέρων Μi-35P τα οποία σταδιακά ολοκληρώνουν και δύο δεκαετίες επιχειρησιακής χρήσης για την Εθνική Φρουρά (σ.σ. αποκτήθηκαν το 2001).
Τα ελικόπτερα Η145Μ, η στρατιωτική εκδοχή της πλατφόρμας Η145 (Airbus), αποτελούν μια επιτυχημένη πλατφόρμα ελικοπτέρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο σύγχρονο πεδίο σε πολλαπλούς ρόλους, συμπεριλαμβανομένου αυτού του επιθετικού ελικοπτέρου (ΕΕΠ). Ακολουθούν την φιλοσοφία του ευρωατλαντικού κοινού επιχειρησιακού περιβάλλοντος για τα σύγχρονα ελικόπτερα και μπορούν να εκτελέσουν κάθε σύγχρονη αποστολή (εκπαίδευσης, υλικοτεχνικής υποστήριξης, ιατρικής εκκένωσης, αναγνώρισης, ελαφριάς επίθεσης καθώς και επιχειρήσεις μεταφοράς στρατευμάτων ή ειδικών δυνάμεων)
Η πλατφόρμα
To H145M είναι μια πολυσχιδής πλατφόρμα η οποία με όρους εξαγωγής κι εκδοχών (πχ μη στρατιωτικής χρήσης) θεωρείται κορυφαία ως προς την τρέχουσα επιτυχή ενσωμάτωσή της στις πολεμικές και πολιτικές αεροπορίες χωρών της ΕΕ, των ΗΠΑ, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Η στρατιωτική εκδοχή θεωρείται εξαιρετικά αξιόπιστη (ποσοστό που αγγίζει το 90% διαθεσιμότητας για την αεροπορία στρατού των ΗΠΑ) κι αποτελεσματική (ποσοστό άνω του 85% για τις γερμανικές ειδικές δυνάμεις που το έχουν εντάξει στο οπλοστάσιό τους) όσον αφορά την διεκπεραίωση πολλαπλών στρατιωτικών αποστολών. Το Η145Μ είναι ελικόπτερο χαμηλού προφίλ (μήκος 13.6μ και ύψος μόλις 3.42μ, ενδεικτικά το Μi-35P είναι 17.5μ και 6.5μ αντίστοιχα) με δυνατότητα ωστόσο να μετατραπεί από αμιγώς επιθετικό σε μεταγωγικό με ad hoc αναδιάταξή του η οποία παίρνει ελάχιστο χρόνο. Επιπλέον, όσον αφορά τον οπλισμό του καλύπτει όλο το εύρος αποστολών CAS (Close Air Support) ή αντιαρματικού/αντιπλοϊκού ρόλου μιας και διαθέτει όλη την γκάμα οπλισμού (αέρους-εδάφους, αέρος-αέρος και αέρος-επιφανείας) συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας κατεύθυνσης βλημάτων (όπως το κορυφαίο πύραυλο 5ης γενιάς Spike ER2 (Extended Range 2) της Rafael Advanced Defense Systems με βεληνεκές έως και 16χλμ που το καθιστά ένα πολύ ικανό «κυνηγό αρμάτων»). Επιπλέον, η δικτυοκεντρικότητά του με συστήματα συμβατά με C4I, ηλεκτρο-οπτικά συστήματα και προηγμένες δυνατότητες αντιμετώπισης ηλεκτρονικού πολέμου (EWS) προσφέρουν δυνατότητες σταδιακής του ένταξης στο οπλοστάσιο της ΕΦ πέραν του αμιγώς επιθετικού ρόλου για σκοπούς που συνδέονται με την επιτήρηση της ΑΟΖ, αποστολές έρευνας και διάσωσης (SAR) καθώς και αποστολές διεθνούς, ευρωπαϊκής και περιφερειακής στρατιωτικής συνεργασίας στην περιοχή. Το κυριότερο, κατά τη γνώμη μας, πλεονέκτημα του Η145Μ είναι η δυνατότητα πλήρους επιχειρησιακής του δράσης κατά την διάρκεια της νύχτας -διάσταση την οποία χρειάζεται η ΕΦ- και η υψηλή του «επιχειρησιακή ζωή» μιας κι ως διαδεδομένη κι επιτυχής εμπορικά πλατφόρμα παραμένει ανοικτή σε εκσυγχρονισμό και συντήρηση εκτός α. ΗΠΑ (λόγω εμπάργκο) και β. Ρωσίας (λόγω των ιδιαιτεροτήτων που φέρνει ο πόλεμος στην Ουκρανία). Συνεπώς η απόκτηση, μακροπρόθεσμα, 12 ελικοπτέρων του τύπου προσδίδει στην ΕΦ μεγαλύτερο χρόνο και βάθος ως προς την χρήση των εν λόγω σκαφών.
Αλλαγή φιλοσοφίας;
To debate για τα εξοπλιστικά της ΕΦ γίνεται συνήθως με όρους απόλυτης σύγκρισης τεχνικών χαρακτηριστικών οπλικών συστημάτων αλλά και υπό το βάρος της ιστορικής εμπειρίας του 1974 και των γεγονότων της ήττας επί του στρατιωτικού πεδίου. Ωστόσο ο σεβασμός και η προσέγγιση στις έννοιες πίσω από τα τεχνικά χαρακτηριστικά αποκτά, υπό το βάρος των εξελίξεων ιδίως σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο ως προς τις συγκρούσεις, μεγαλύτερη δυναμική. Η απόκτηση των ελικοπτέρων Μi-35P το 2001 (σ.σ. 12 εκ των οποίων ένα χάθηκε το 2005 σε ατύχημα) ανήκει σε μια εποχή που η ρωσική αγορά οπλικών συστημάτων (ελικόπτερα, MBTs, ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ, ΑΑ) μονοπωλούσε τον αμυντικό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας μιας και πέραν του αμερικανικού εμπάργκο δεν υπήρχε και η ιδιότητα του μέλους στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που σήμερα όχι μόνον έχει εμπεδωθεί αλλά προσδίδει και βάθος στον σχεδιασμό μέσω της συμμετοχής σε σχετικά σχήματα (πχ PESCO).
Η μετάβαση από ένα ρωσικό επιθετικό ελικόπτερο τύπου gunship (με δυνατότητες μεταφοράς και μεγάλου μεγέθους αλλά και περιορισμούς ως προς το κόστος και την συντήρηση) σε ένα ευρωπαϊκό μικρότερου μεγέθους κι πολλαπλών ρόλων (lightweight multi-role and attack helicopter) αντικατοπτρίζει και την απαρχή της αλλαγής φιλοσοφίας η οποία πέραν των δυνατοτήτων άμυνας σε ένα ημικατεχόμενο νησί σταθμίζει ζητήματα όπως:
- To λογιστικό κι επιχειρησιακό κόστος ως προς την ανάλυση budget/δυνατοτήτων σε σχέση με ένα εξοπλιστικό πρόγραμμα (στη προκείμενη επιθετικό ελικόπτερο)
- Την συνδεσιμότητα σε σχέση με την αποστολή της ΕΦ ως στρατού ευρωπαϊκού κράτους σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, ιδίως με την ανάδειξη της ανατολικής Μεσογείου ως ενός νέου και δυναμικού γεωπολιτικού υποσυστήματος
- Την μελλοντική ενσωμάτωση της ΕΦ σε δομές ή σχήματα ασφάλειας που ξεφεύγουν από τις τρέχουσες, ιστορικές, εμπειρίες περιορισμών (κράτος μέλος της ΕΕ εκτός ΝΑΤΟ, αμερικανικό εμπάργκο, κοκ)
Υπό το βάρος αυτών των δυναμικών, η απόκτηση των ελικοπτέρων Η145Μ δεν μετατρέπει την Εθνική Φρουρά σε στρατιωτική υπερδύναμη εν μια νυκτί αλλά ούτε κι αποτελεί μια επιλογή -έναντι της διατήρησης των Mi-35P σε καλή επιχειρησιακή κατάσταση- με μειονεκτήματα ή σε βάρος του εκσυγχρονισμού των δυνατοτήτων της τελευταίας.
