Πριν από μερικές ημέρες ο Πρόεδρος του τουρκοκυπριακού Συνδικάτου των Εργαζομένων της «Αρχής Ηλεκτρισμού» («El-Sen») έλαβε ειδοποίηση από την τουρκική «πρεσβεία» στα κατεχόμενα ότι στην Τουρκία ξεκίνησε δίκη για τον ίδιον. Οι Τούρκοι εισαγγελείς διερευνούν τις τελευταίες δηλώσεις του Κουμπιλάϊ Όζκιρατς με το σκεπτικό ότι είναι αβάσιμες και πλήττουν τις σχέσεις Τουρκίας-κατεχομένων.
Ο Όζκιρατς, ο οποίος από το 2016 δεν μεταβαίνει στην Τουρκία επειδή προβληματίζεται για τα πιθανά αντίποινα της τουρκικής πλευράς, το τελευταίο διάστημα βρίσκεται στην επικαιρότητα με τον αγώνα δρόμου που δίνει για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας της «Αρχής Ηλεκτρισμού». Με το σκεπτικό ότι η Τουρκία θέτει υπό τον έλεγχό της την μια μετά την άλλη δομή των Τ/κ, οι συνδικαλιστές «El-Sen» αντιστέκονται στο σχέδιο της ιδιωτικοποίησης της «Αρχής Ηλεκτρισμού».
Οι τελευταίες πληροφορίες από την Άγκυρα αναφέρουν ότι η τουρκική πλευρά επιμένει στην άμεση ιδιωτικοποίηση της «Αρχής Ηλεκτρισμού» μαζί με άλλες σημαντικές τ/κ δομές, όπως λ.χ. τα λιμάνια και το «τελωνείο». Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Άγκυρα εμφανίζεται προετοιμασμένη ακόμη και για το ενδεχόμενο της ξαφνικής κατάρρευσης της «Αρχής Ηλεκτρισμού» και ακόμη την βύθιση των κατεχομένων στο σκοτάδι για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.
Ενεργειακή κρίση
Τα προβλήματα στην «Αρχή Ηλεκτρισμού» άρχισαν να προσλαμβάνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις τα τελευταία χρόνια, κυρίως κατά την περίοδο της μετάβασης του Ερσίν Τατάρ από την «Πρωθυπουργία» στην ηγεσία των Τ/κ. Την συγκεκριμένη περίοδο η «αρχή» βρισκόταν αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο της χρεωκοπίας και οι εργαζόμενοι της εταιρείας προχώρησαν σε δυναμικές κινητοποιήσεις για την εξασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων τους και του ανεξάρτητου χαρακτήρα της «Αρχής Ηλεκτρισμού».
Η χαοτική κατάσταση στην «αρχή» προσέλαβε νέες διαστάσεις κατά την περίοδο του σχηματισμού της τρικομματικής «κυβέρνησης» μειοψηφίας. Στη νέα «κυβέρνηση» ο Αντιπρόεδρος και αρχηγός του πολιτικού κινήματος των εποίκων, ελέγχει ζωτικής σημασίας πεδία που αφορούν την «αρχή» και τα ενεργειακά δρώμενα των κατεχομένων. Στους τ/κ δημοσιογραφικούς κύκλους κυκλοφορεί η πληροφορία ότι οι σκοτεινές διασυνδέσεις και παρασκηνιακές οικονομικές συνδιαλλαγές του Ερχάν Αρίκλι οδηγούν την «αρχή» σε πρόωρη κατάρρευση. Οι υποστηρικτές αυτής της άποψης υπενθυμίζουν ότι εξαιτίας των προβλημάτων που προκαλεί ο Αρίκλι, το τελευταίο διάστημα η «Αρχή Ηλεκτρισμού» αδυνατεί να εξασφαλίσει καύσιμα.
Για τον Όζκιρατς, για τον οποίο ξεκίνησε δίκη στην Τουρκία, ανεξάρτητα από τις μεθοδεύσεις της «κυβέρνησης» για την αποκαρδιωτική εικόνα που εκπέμπει σήμερα η στρατηγικής σημασίας «Αρχή Ηλεκτρισμού» ευθύνεται κυρίως η Άγκυρα. Και αυτό διότι, στην τουρκική πρωτεύουσα οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχουν αποφασίσει προ πολλού για την ιδιωτικοποίηση και πώληση της εταιρείας.
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του «υπουργείουΟικονομίας και Ενέργειας», στο ενεργειακό ζήτημα η τ/κ πλευρά έχει έρθει σε ανοιχτή αντιπαράθεση με την Τουρκία, με την τελευταία να στέλνει στο νησί το μήνυμα «κάντε ό,τι νομίζετε». «Η Άγκυρα ζητά την ιδιωτικοποίηση της αρχής και δεν επιθυμεί να ακούσει τίποτα άλλο», προσθέτει ο Όζκιρατς.
Το παράδειγμα της Κερύνειας
Όπως επισημαίνουν οι εκπρόσωποι του «El-Sen», η Άγκυρα προσεγγίζει το ζήτημα της «Αρχής Ηλεκτρισμού» ως ένα εφαλτήριο βήμα για το νέο κύμα οικονομικής ανασυγκρότησης των κατεχομένων. Παράλληλα με την επιβολή του σχεδίου των δυο κρατών στο Κυπριακό και την εντατικοποίηση των αναφορών της τουρκικής πλευράς στο «Τουρκικό Κράτος της Κύπρου», οι Τούρκοι αξιωματούχοι εμφανίζονται αποφασισμένοι για την εκ νέου επιβολή νεοφιλελεύθερων συνταγών στην τ/κ κοινότητα.
Σε ό,τι αφορά την προοπτική της ιδιωτικοποίησης και πώλησης της «αρχής», πηγές της «Κ» αναφέρουν ότι η Τουρκία έχει ήδη δρομολογήσει τα σχέδιά της. Πρόσφατα η τουρκική πλευρά ανακοίνωσε την δωρεάν παραχώρηση δυο βάσεων (συσκευών αποθήκευσης) αερίου στην τ/κ πλευρά. Οι έρευνες της τ/κ πλευράς για την νέα εξέλιξη έδειξαν ότι δεν πρόκειται για δωρεά αλλά ενοικίαση έναντι αμοιβής ύψους 1 εκατ. δολαρίων. Στην Τουρκία κερδισμένο από την όλη υπόθεση βγαίνει για μια ακόμη φορά το ιδιωτικό κεφάλαιο που διατηρεί στενές και φιλικές σχέσεις με την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν.
Στην πραγματικότητα, το τουρκικό φιλοκυβερνητικό κεφάλαιο παρουσιάζει αυξημένο ενδιαφέρον για την αγορά ενέργειας των κατεχομένων εδώ και χρόνια, από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Λίγο πριν από το δημοψήφισμα για το Σχέδιο Αννάν, η τουρκική εταιρεία «Aksa» ξεκίνησε να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα στο εργοστάσιο «Τεκνέτζικ» που βρίσκεται στην Κερύνεια. Το εν λόγω εργοστάσιο το τελευταίο διάστημα απασχολεί τα τ/κ πρωτοσέλιδα με την ρύπανση που προκαλεί στην ευρύτερη περιοχή της Κερύνειας. Τ/κ ειδικοί θεωρούν ότι οι απαρχαιωμένες υποδομές του εργοστασίου και έλλειψη βασικών προνοιών προστασίας προκαλούν ανεπανόρθωτη ζημιά στον βιότοπο και στην δημόσια υγεία της Κερύνειας.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η τουρκική εταιρεία «Aksa», παρά τις επικρίσεις που δέχεται από διάφορες κατευθύνσεις, εξακολουθεί να παραβλέπει τις συστάσεις των ειδικών και να μην λαμβάνει τα απαιτούμενα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Παρά τις συστάσεις των Τ/κ ειδικών και πολιτικών, μέχρι σήμερα η τουρκική εταιρεία δεν έχει τοποθετήσει φίλτρο στο εργοστάσιο.
Στο βάθος ο άνθρωπος του Ερντογάν
Ποια είναι η εταιρεία «Aksa», η οποία σήμερα ευθύνεται για σημαντική ρύπανση στα βορειοδυτικά παράλια της Κύπρου; Μια απλή αναζήτηση σε ανοιχτές πηγές του τουρκικού διαδικτύου μας βοηθάει να κατανοήσουμε το τουρκικό ενδιαφέρον για την αγορά ενέργειας των κατεχομένων. Η εταιρεία «Aksa» ανήκει στον Αλί Μετίν Καζαντζί, ο οποίος είναι συντοπίτης του Προέδρου της Τουρκίας και απέκτησε μεγάλο πλούτο τα χρόνια της διακυβέρνησης του ΑΚΡ. Τις τελευταίες δυο δεκαετίες δε, ο Καζαντζί παρέχει ηλεκτρικό ρεύμα στα τ/κ νοικοκυριά. Τ/κ δημοσιογραφικές πηγές θεωρούν ότι μετά την ιδιωτικοποίηση και την πώληση της η «Αρχή Ηλεκτρισμού» θα περάσει στα χέρια του Καζαντζί ή ενός άλλου Τούρκου επιχειρηματία που διατηρεί στενές σχέσεις με την τουρκική κυβέρνηση.
Το βιογραφικό σημείωμα του Καζαντζί είναι εντυπωσιακό. Ο φιλόδοξος Τούρκος επιχειρηματίας γεννήθηκε το 1935 στην γενέτειρα γη του Ερντογάν, στην Ριζούπολη. Στα αρχικά στάδια της επιχειρηματικής δραστηριότητας του προμήθευε στην τουρκική αγορά κηροζίνη. Μετά το πραξικόπημα του 1980 ξεκίνησε να παράγει γεννήτριες. Την δεκαετία του 1990 η αρχική μικρή επιχείρηση μετεξελίχθηκε σε όμιλο εταιρειών. Το 1995 ο όμιλος άρχισε να παρέχει γεννήτριες στον τουρκικό στρατό. Και στην συνέχεια ήρθαν κερδοφόρες συνεργασίες και συνδιαλλαγές με το τουρκικό δημόσιο.
Το αστέρι του Καζαντζί στον τουρκικό επιχειρησιακό κόσμο έλαμψε στα χρόνιας της διακυβέρνησης του Ερντογάν. Την δεκαετία του 2000 οι δραστηριότητες του ομίλου επεκτάθηκαν στα πεδία της αγροτικής καλλιέργειας και του τουρισμού. Παράλληλα, η εταιρεία ξεκίνησε να δραστηριοποιείται σε ξένες αγορές ενέργειας. Οι πρώτες επενδύσεις στο εξωτερικό πραγματοποιήθηκαν στα κατεχόμενα και στην Αλγερία, μια χώρα από την οποία προμηθεύεται η Τουρκία σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου.
Οι διασυνδέσεις με τον Πούτιν
Προς τα τέλη της δεκαετίας του 2000, η εταιρεία «Aksa» έστρεψε την προσοχή της στην Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Λίγα χρόνια μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού μπλοκ, η Ρωσία επιχειρούσε να εξασφαλίσει οικονομική ευμάρεια και ανάπτυξη, στηριζόμενη κυρίως στα πλούσια ενεργειακά κοιτάσματα που είχε στην διάθεση της. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, οι κυβερνήσεις του κ. Πούτιν παρουσίαζαν αυξημένο ενδιαφέρον για συνεργασία με ξένους επενδυτές και κεφαλαιοκράτες.
Στα μέσα του 2009, λοιπόν, η «Aksa» επωφελήθηκε από το αυξημένο ενδιαφέρον της Μόσχας για συνεργασία με ξένες εταιρείες στο πεδίο της ενέργειας. Τον Αύγουστο του 2009 η εταιρεία υπέγραψε με την ρωσική εταιρία «Gazprom» συμφωνία για εξαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου.
Στην σκιά της προαναφερόμενης συμφωνίας, ο κ. Πούτιν που εκείνη την περίοδο βρισκόταν στο αξίωμα του Πρωθυπουργού της Ρωσικής Ομοσπονδίας, πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία. Η ρωσική αντιπροσωπεία είχε συνάντηση με τους εκπροσώπους της «Aksa», η οποία προσέλκυσε το ενδιαφέρον του τουρκικού τύπου και των ξένων, κυρίως δυτικών πρωτευουσών.
Στην Άγκυρα, καλά ενημερωμένες πηγές σημειώνουν ότι τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση Ερντογάν επιχειρεί να επωφεληθεί στο έπακρον από τις δραστηριότητες και τις διασυνδέσεις των τουρκικών εταιρειών, όπως λ.χ. αυτών της «Aksa», για να αναπτύξει την ακτίνα δράσης της Τουρκίας στο εξωτερικό. Στην περίπτωση της τ/κ πλευράς, το ενδιαφέρον της «Aksa» και του τουρκικού φιλοκυβερνητικού κεφαλαίου εκλαμβάνεται στην τουρκική πρωτεύουσα ως μια νέα ένδειξη για την αποφασιστικότητα της Άγκυρας ως προς την άμεση ριζική πολιτική και οικονομική ανασυγκρότηση των κατεχομένων.
