Του Γιάννη Ιωάννου
Η διήμερη επίσκεψη στην Κύπρο του σεΐχη του Κατάρ, η πρώτη μετά το 2010 σε επίσημο διμερές επίπεδο, αναδεικνύει τη σημασία που δίνουν τόσο η Λευκωσία όσο και η Ντόχα στην προοπτική εμβάθυνσης των διμερών τους σχέσεων. Μετά το 2010 Κύπρος και Κατάρ προχώρησαν με την ανάπτυξη των σχέσεών τους σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο –με τις διαστάσεις του εξωτερικού εμπορίου, της οικονομικής συνεργασίας και της ενέργειας να ξεχωρίζουν.
Ηρθε για επενδύσεις
Στις διευρυμένες συνομιλίες των δύο αντιπροσωπειών, που πραγματοποιήθηκαν την Τρίτη στο Προεδρικό, η οικονομία αλλά και διμερή θέματα πολιτικού ενδιαφέροντος –με την τρέχουσα κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας και την ανθρωπιστική πρωτοβουλία του θαλάσσιου διαδρόμου «Αμάλθεια» της Κ.Δ. – να ξεχωρίζουν. Ο σεΐχης Αλ Θάνι ωστόσο, δείχνει να προσανατολίζεται στην περαιτέρω ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων των δύο χωρών δεδομένου πως τα τελευταία χρόνια βρίσκονται σε αυξητική πορεία και υφίσταται ενδιαφέρον –όπως μαθαίνει η «Κ»– για επενδύσεις. Χαρακτηριστικά υπενθυμίζεται πως το 2022 στην Ντόχα του Κατάρ οργανώθηκε η πιο πρόσφατη εμπορική αποστολή από την Κύπρο για την προώθηση κυπριακών προϊόντων, ενώ την επόμενη χρονιά, το 2023, αντίστοιχη αποστολή έστειλαν οι Καταριανοί στην Κύπρο. Η ενέργεια, δεδομένης και της παρουσίας της Qatar Petroleum στα δύο τεμάχια της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), «10» και «5», όπου έχουν ανακαλυφθεί κοιτάσματα και υπάρχουν, δυνητικά, ευκαιρίες για νέες έρευνες, αποτελούν ένα επιπλέον πεδίο συνεργασίας δεδομένου πως το Κατάρ παραμένει μια ισχυρή χώρα στον τομέα του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Εμβάθυνση σχέσεων
Τα τελευταία χρόνια, και ιδίως την διετία 2021-2023, το εξαγωγικό εμπόριο μεταξύ Κύπρου και Κατάρ βρίσκεται σε ανοδική πορεία με τις προοπτικές να είναι αισιόδοξες. Ενδεικτικά, οι εισαγωγές της Κύπρου από το Κατάρ αυξήθηκαν στα 41,7 εκατομμύρια το 2023 από μόλις 787.037 το 2022 και 691.010 το 2021, πτυχή που καταδεικνύει μια θεαματική αυξητική τάση στο πεδίο της οικονομικής συνεργασίας. Αντίστοιχα η Κύπρος, εξήγαγε στο Κατάρ, το 2023, προϊόντα αξίας 7,4 εκατομμυρίων –τάση που σημειώνει, επίσης, αύξηση σε σχέση με το 2022 (7,3 εκατομμύρια) και το 2021 (5,7 εκατομμύρια). Η Κύπρος εξάγει στο Κατάρ κυρίως συσκευασμένα φάρμακα, καπνικά προϊόντα και τεχνολογικά μηχανήματα επεξεργασίας γάλακτος και τυροκομίας. Ο τουρισμός, η τεχνολογία και το επίπεδο των υπηρεσιών αποτελούν επίσης πεδία που η συνεργασία θα μπορούσε να εμβαθύνει περαιτέρω. Το Κατάρ εξάγει στην Κύπρο, αντίστοιχα, πολυμερή αιθυλενίου, μεγάλα δομικά οχήματα για τον κατασκευαστικό τομέα και ένα μεγάλο εύρος σιδεροκατασκευών. Αξίζει να σημειωθεί πως η Κύπρος θα μπορούσε να λειτουργεί και ως ενδιάμεσος στις σχέσεις Ευρωπαϊκής Ένωσης-Κατάρ στους τομείς της οικονομικής συνεργασίας και του εξαγωγικού εμπορίου και το ζητούμενο της επίσκεψης του σεΐχη Αλ Θάνι εδράζεται, μεταξύ άλλων, στην κατανόηση των αγορών σε διμερές επίπεδο και στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης –δεδομένου ότι στο παρελθόν επενδύσεις Καταριανών στην Κύπρο που ανακοινώθηκαν δεν πραγματοποιήθηκαν, τελικά, ποτέ.
Ο τουρισμός, η τεχνολογία και το επίπεδο των υπηρεσιών αποτελούν επίσης πεδία που η συνεργασία θα μπορούσε να εμβαθύνει περαιτέρω.
Η πολιτική πτυχή
Το Κατάρ σαν μια σουνιτική μοναρχία του Κόλπου αποκτά ξεχωριστή σημασία και σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο για την Κύπρο, δεδομένης της τεράστιας οικονομικής συνεργασίας που έχει με την Τουρκία, αλλά και των πολιτικο-ιδεολογικών δεσμών –πέριξ του πολιτικού Ισλάμ– που διατηρεί με το κόμμα AKP του τούρκου Προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν. Το Κατάρ ανά καιρούς δραστηριοποιείται οικονομικά και με επενδύσεις στα Κατεχόμενα και ως χώρα διατηρεί ξεχωριστό ρόλο και εντός του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης (ΟΙΔ) –πεδίο που αποτελεί, διαχρονικά, αντικείμενο δραστηριοποίησης της Κυπριακής Δημοκρατίας για θέματα που αφορούν την λεγόμενη «ΤΔΒΚ». Τέλος, ο συνεχιζόμενος πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς μετά την 7η Οκτωβρίου, λόγω και των σχέσεων που διατηρεί το Κατάρ με την πολιτική ηγεσία της παλαιστινιακής οργάνωσης, αναδεικνύουν τον ρόλο που διαδραματίζει στην περιοχή και σε περιφερειακό επίπεδο –όπως αυτό της ανατολικής Μεσογείου, που τα τελευταία χρόνια απασχολεί έντονα και τη Λευκωσία.
