ΚΥΠΕ
Έκκληση στην πολιτεία να λάβει τα αναγκαία μέτρα ενόψει καλοκαιριού για πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών απηύθυνε η Ολομέλεια της Βουλής, η οποία συζήτησε την έκθεση των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Εσωτερικών, Γεωργίας και Περιβάλλοντος, με θέμα «Καταστροφικές πυρκαγιές στις επαρχίες Λεμεσού και Λάρνακας».
Στη συζήτηση που διεξήχθη υπό το κεφάλαιο Δ΄, βουλευτές αναφέρθηκαν μεταξύ άλλων σε ελλείψεις που υπάρχουν σε πτητικά μέσα, πυροσβεστικά οχήματα αλλά και σε προσωπικό για πρόληψη και αντιμετώπιση μια ενδεχόμενης καταστροφικής φωτιάς όπως αυτής που συνέβη τον Ιούλιο του 2021. Στην έκθεση των Επιτροπών γίνεται και αναφορά στις πυρκαγιές στα τέλη Ιουνίου του 2021 σε κατοικημένη περιοχή στην Τάλα, και στην Κοίλη της επαρχίας Πάφου.
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των Επιτροπών, το θέμα της διαχείρισης των πυρκαγιών αποτελεί υψίστης σημασίας ζήτημα για τον τόπο και ως εκ τούτου η επίλυσή του καθίσταται επείγουσα και επιτακτική.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, το οποίο άπτεται πολλών πτυχών, οι Επιτροπές κρίνουν ότι απαιτείται η εφαρμογή αποτελεσματικής στρατηγικής για την πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών και των πυρκαγιών σε κατοικημένες περιοχές, καθώς και η υλοποίηση σωρείας δράσεων στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής.
Οι Επιτροπές διαπιστώνουν ότι, παρότι επήλθαν βελτιώσεις στον τομέα της πρόληψης και κατάσβεσης πυρκαγιών ύστερα από την καταστροφική πυρκαγιά που έπληξε την περιοχή της Σολέας το καλοκαίρι του 2016, εξακολουθούν να παρατηρούνται σημαντικές αδυναμίες στα μέτρα που εφαρμόζονται και ως εκ τούτου υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού, τον συντονισμό τμημάτων και υπηρεσιών και την ενίσχυση του υπό αναφορά τομέα.
Κρίνουν περαιτέρω ότι πρέπει να τροχιοδρομηθεί η ενίσχυση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και η ουσιαστική βελτίωση της ακολουθητέας διαδικασίας και των μέτρων που λαμβάνονται για σκοπούς πρόληψης και καταστολής των πυρκαγιών.
Θεωρούν αναγκαίο να δρομολογηθούν με την αίσθηση του επείγοντος τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης και ετοιμότητας, τα οποία θα συμβάλουν στη διαχείριση του κινδύνου των πυρκαγιών. Ζητούν επίσης την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων στην πρόληψη, ετοιμότητα και αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Απαραίτητο εργαλείο, προκειμένου αυτή να καταστεί αποτελεσματική, αναφέρουν, συνιστά η άρση των αιτιών που προκαλούν τις πυρκαγιές, οι οποίες δύναται να προκληθούν από φυσικά αίτια ή ανθρώπινες δραστηριότητες που είτε οφείλονται σε αμέλεια είτε σε κακόβουλες ενέργειες.
Ζητούν επίσης εκπόνηση ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, που δεν έγινε μετά τις πυρκαγιές του έτους 2016, κατόπιν διενέργειας ανάλυσης κινδύνου και λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα αναφορικά με τις δασικές πυρκαγιές όσον αφορά κυρίως την αστυφιλία και εγκατάλειψη της υπαίθρου και την κλιματική αλλαγή.
Κρίνουν απαραίτητη τη δημιουργία προϋποθέσεων που θα καταστήσουν το έργο της καταστολής πιο αποτελεσματικό και θα μεγιστοποιήσουν την επιχειρησιακή ικανότητα του κρατικού μηχανισμού.
Επισημαίνουν την ανάγκη διασφάλισης της επάρκειας και καταλληλότητας των δυνάμεων πυρόσβεσης και διάσωσης, καθώς και του εξοπλισμού και του στόλου πυρόσβεσης, όπου καταγράφονται ελλείψεις. Επίσης κρίνουν απαραίτητη την περαιτέρω στελέχωση του Τμήματος Δασών.
Ζητούν την καταγραφή και παρακολούθηση των μέτρων πρόληψης και ετοιμότητας που εφαρμόζονται, όπως και των συστάσεων που έχουν υλοποιηθεί, με απώτερο στόχο την επαναξιολόγηση των υφιστάμενων μέτρων και δράσεων στη βάση των υποδείξεων των εμπειρογνωμόνων και εντός καθορισμένου χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
Διαπιστώνουν επίσης ότι χρήζει επανεξέτασης ο σχεδιασμός αναφορικά με την αντιμετώπιση των συνεπειών των πυρκαγιών, ιδιαίτερα σε σχέση με την περιβαλλοντική διάσταση.
Θεωρούν επίσης ότι το κράτος οφείλει να εγκύψει περαιτέρω στο ζήτημα των αποζημιώσεων προς τις επηρεαζόμενες βιοτεχνίες και το ελαιοτριβείο στην κοινότητα Οράς.
Διαπιστώνουν ότι αποτελεί αδήριτη ανάγκη η υλοποίηση έργων πυροπροστασίας και δημιουργίας αντιπυρικών ζωνών και η αξιοποίηση και εμπλοκή ομάδων εθελοντών,
Οι Επιτροπές δηλώνουν πρόθυμες να συνδράμουν στην όλη προσπάθεια που καταβάλλεται στο πλαίσιο της συνεχούς άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Τοποθετήσεις βουλευτών
Στην τοποθέτησή του ο Πρόεδρος της Επιτροπής Εσωτερικών, βουλευτής του ΑΚΕΛ Άριστος Δαμιανού ανέλυσε συνοπτικά τα συμπεράσματα της έκθεσης. Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι οι εισηγήσεις μετά τις πυρκαγιές του 2016 στη Σολέα δεν υλοποιήθηκαν, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν τα τραγικά συμβάντα του Ιουλίου του 2021.
Ανέφερε ότι παρά το ότι κάποια μέτρα ήδη υλοποιούνται υπολείπονται ακόμα πολλά άλλα να γίνουν. Απαιτείται όπως είπε, με την αίσθηση του επείγοντος η εφαρμογή αποτελεσματικής, ολοκληρωμένης στρατηγικής για την πρόληψη και καταστολής των πυρκαγιών καθώς και η υλοποίηση σωρείας δράσεων στο πλαίσιο της εν λόγω πολιτικής.
Ζήτησε ακόμα περισσότερη δουλειά και εγρήγορση για το θέμα από τη νέα Κυβέρνηση και λιγότερες επικοινωνιακές δηλώσεις.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Πρόεδρος των Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, ανέφερε ότι στην Κύπρο αναλογούν περίπου 3-5 εκατομμύρια δέντρα, τα οποία θα πρέπει να φυτευτούν μέχρι το 2030 για να απορροφήσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Πρέπει, πρόσθεσε, σαν χώρα το 2050 να έχουμε τόσα πολλά δέντρα που να απορροφούν όλες τις εκπομπές μας εφόσον η ΕΕ αναμένει να είμαστε κλιματικά ουδέτεροι.
Τόνισε ότι θα πρέπει να προσέχουμε σαν κόρη οφθαλμού τα δέντρα που έχουμε στις πόλεις, στη φύση και στα δάση. Γι’ αυτό , σημείωσε,χρειάζεται να έχουμε ένα σχέδιο που να μειώνει τις πιθανότητες για δασικές πυρκαγιές και ένα ολοκληρωμένο σύστημα άμεσης δράσης. Εξέφρασε ανησυχία γιατί όπως είπε, δεν γίνεται τίποτα σοβαρό για να αντιμετωπιστούν τα αίτια που σύμφωνα με έρευνες του Τμήματος Δασών 85% είναι ανθρωπογενείς και από αυτές το 66% από αμέλεια και το 34% σκόπιμες
«Στα θέματα της πρώτης άμεσης δράσης χωλαίνουμε ακόμη αφού οι Κοινότητες έχουν ακόμη αιτήματα για πυροσβεστικά οχήματα, φωλιές πυρόσβεσης σε κύρια σημεία, εθελοντές που χρειάζονται εκπαίδευση κλπ.», είπε. Πρόσθεσε ότι χρειάζεται ακόμα να πληρωθούν οι κενές θέσεις, να γίνουν οι εκπαιδεύσεις, οι διαδικασίες ενοικίασης ελικοπτέρων μπάζουν νερά, οι δημιουργία αντιπυρικών ζωνών σε ιδιωτική γη δεν μπορεί να γίνει, και πολλά άλλα.
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας, βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιαννάκης Γαβριήλ, είπε ότι η πρόληψη των πυρκαγιών είναι συνώνυμη της επιβίωσής σε αυτό το τόπο.
Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι το Τμήμα Δασών ασκούσε συνεχείς πιέσεις για στελέχωση του Τμήματος μετά το 2016, αλλά πέραν από φραστικές διαβεβαιώσεις τίποτε δεν προχωρούσε και τα πάντα σταματούσαν στο Υπουργείο Οικονομικών. Επέκρινε επίσης την προηγούμενη Κυβέρνηση για το κλείσιμο του Δασικού Κολεγίου αναφέροντας ότι είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολιτικής εις βάρος της προστασία των δασών.
Κάλεσε τη νέα Κυβέρνηση να επαναξιολογήσει το θέμα και να επαναλειτουργήσει και να εκσυγχρονίσει το δασικό κολέγιο που έχει ανάγκη ο τόπος όσο ποτέ άλλοτε.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, κάλεσε την κυβέρνηση να ανταποκριθεί θετικά σε όσα έχει υποσχεθεί και δεσμευτεί για το θέμα. Ανέφερε ότι δεν έχει δει κάποιο ετήσιο προγραμματισμό ενόψει του καλοκαιριού και δεν έχει δει από το κράτος να επιστρατεύει τα μέτρα που χρειάζονται. Κάλεσε την Κυβέρνηση άμεσα, σε συντονισμό με την ΕΕ να κάνει προγραμματισμό και να αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες που υπάρχουν για να αποτραπούν οι πυρκαγιές.
Η βουλευτής των Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, είπε ότι η Κύπρος κινδυνεύει να μείνει χωρίς ελικόπτερα πυρόσβεσης που μίσθωσε το Τμήμα Δασών αφού ίσως δεν περάσουν τους απαραίτητους ελέγχους. Αναφέρθηκε σε έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τη διαχείριση των συμβάσεων των πτητικών μέσων και είπε ότι υπήρξε μια σκανδαλώδης σύμβαση ενοικίασης, διάτρητος διαγωνισμός και διαδικασίες και πτητικά μέσα που μπορεί να μην μας κάνουν αλλά κανένα για να λογοδοτήσει.
Πρόσθεσε ότι η Αστυνομία έχει ενώπιόν της έκθεση εμπειρογνώμονα της μονάδας αεροπορικών επιχειρήσεων η οποία κάνει λόγο για πιθανή διάπραξη ποινικών αδικημάτων κατά τη διαδικασία αξιολόγησης και παραλαβής των ελικοπτέρων, ενώ εμπειρογνώμονες αναφέρουν ότι τίθενται σοβαρά θέματα ασφάλειας. Ανέφερε ότι δεν μπορούν να αναμένουν να καταδείξει η έρευνα τι έγινε όταν θα κλαίμε για την πιο καταστροφική πυρκαγιά στην ιστορία της Κύπρου και πάλι.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ - Συνεργασία, Μιχάλης Γιακουμή, έκανε λόγο για σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες αντιμετώπισης και διαχείρισης των δασικών πυρκαγιών, ενώ χαιρέτισε τα άμεσα αντανακλαστικά του Υπουργείου Εσωτερικών και Γεωργίας για οικονομική βοήθεια στους πληγέντες και κάλυψη αναγκών επαγγελματιών γεωργών.
Ανέφερε ότι θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα ενόψει καλοκαιριού και όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες να στελεχωθούν και να εκπαιδευτεί το προσωπικό με βάση και τις εξελίξεις της κλιματικής αλλαγής. Είπε επίσης ότι όλα τα μέσα θα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα αλλά και οι εθελοντές. Εισηγήθηκε τη δημιουργία Εθνικού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και διαχείρισης Κρίσεων που θα συντονίζει, ελέγχει και θα κινητοποιεί όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Ζήτησε επίσης να γίνουν περισσότερες συμφωνίες με γειτονικά κράτη για να παρέχουν βοήθεια αν χρειαστεί.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, ανέφερε ότι υπάρχει σοβαρή υποστελέχωρη στου Τμήματος Δασών που σε περίπτωση που συμβεί κάτι κακό «θα το βρούμε μπροστά μας». Ζήτησε η Κυβέρνηση να περιλάβει το θέμα στους συμπληρωματικούς προϋπολογισμούς.
Πρότεινε επίσης τη δημιουργία συντονιστικού κέντρου για εθελοντές, αναβάθμιση του στόλου του Τμήματος Δασών που είναι πεπαλαιωμένος, όπως και να δημιουργηθεί ομάδα επιστημόνων για διαχείριση περιβαλλοντικών κρίσεων με σύνδεση με την Πολιτική Άμυνα.
Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ηλίας Μυριάνθους, έκανε λόγο για επιβεβλημένη ανάγκη υιοθέτησης ευέλικτης διαδικασία από το κράτος για αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων έκτακτης ανάγκης με άμεση στήριξη και αποζημίωση των πολιτών που έχουν πληγεί. Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να υπάρχει μέριμνα για τις πληγείσες περιοχές μέχρι να ανακάμψουν για να μην δημιουργείται αστυφιλία.
Πρόσθεσε ότι θα πρέπει να γίνουν υποχρεωτικά εκπαιδευτικά σεμινάρια και ασκήσεις για όλους τους πολίτες για το θέμα, ενώ σε επιλεγμένες περιοχές και κοινότητες, θα πρέπει να γίνει εγκατάσταση ειδικού εξοπλισμού πυρόσβεσης για να χρησιμοποιούνται άμεσα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης από κάθε πολίτη. Ζήτησε επίσης να καθοριστούν αρμοδιότητες και να διοριστούν υπεύθυνοι κάθε έργου δράσης.
Ο βουλευτής του ΕΛΑΜ, Λίνος Παπαγιάννης, είπε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι αυτή της πρόληψης. Με τα δεδομένα που έχουμε, πρόσθεσε, τα πτητικά μέσα δεν είναι επαρκή για να αποτρέψουν επερχόμενη καταστροφή το καλοκαίρι, ενώ ο στόλος του Τμήματος Δασών χρήζει αναβάθμισης και ενίσχυσης. Έκανε επίσης λόγο για τρομερό πρόβλημα υποστελέχωσης και κάλεσε την κυβέρνηση να δει αυτά τα θέματα.
Την κάλεσε επίσης να εκμεταλλευτεί αυτά που μπορεί να προσφέρει η ΕΕ για το θέμα και να ενισχύσει της διακρατικές συμφωνίες με γειτονικές χώρες για το θέμα.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χαράλαμπος Πάζαρος, είπε ότι το 2012 η κυβέρνηση του ΑΚΕΛ έπαυσε 2012 εποχικούς ωρομίσθιους και ανάμεσά τους ήταν 400 δασοπυροσβέστες, απόφαση της οποία ανέτρεψε στη συνέχεια η Κυβέρνηση Αναστασιάδη και επέκτεινε την περίοδο απασχόλησής τους, ενώ στη συνέχεια αύξησε τον αριθμό τους.
Πρόσθεσε ότι το 2022 καταγράφηκε ρεκόρ πυρκαγιών στην Ευρώπη και στην Κύπρο υπήρξαν οι λιγότερες από το 1960 λόγω συσκέψεων που έγιναν έγκαιρα στο Προεδρικό, συντονισμού και πρόληψης αλλά και μέτρων που έλαβα το Τμήμα Δασών.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, έκανε λόγο για τραγική κατάσταση στις κοινότητες που επηρεάστηκαν το 2021 από τις πυρκαγιές, με κτήματα να χάνουν μεγάλο μέρος της αξίας τους και να δημιουργείται πρόβλημα με αυτά που ήταν υποθηκευμένα στις τράπεζες. Πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει χλωρίδα και πανίδα στην περιοχή, δεν υπάρχει τουρισμός, ενώ νέοι δεν έχουν μέλλον εκεί λόγω έλλειψης υποδομών και απασχόλησης.
Παράλληλα ανέφερε ότι οι ποινές που επβάλλονται για αυτούς που προκαλούν πυρκαγιές δεν είναι αποτρεπτικές. Διερωτήθηκε τι έγινε με την εξαγγελία Καδή που μιλούσε για ισόβια. Όπως είπε ήταν απλά για το θεαθήναι και καμιά πράξη δεν έχει γίνει.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδηςκ διέψευσε ότι υπήρξε απόλυση 400 δασοπυροσβεστών το 2012 και είπε ότι αυτό που έγινε ήταν η μείωση κατά 50 θέσεων των ωρομίσθιων γενικά για να μπορέσει η κυβέρνηση να αγοράσει πυροσβεστικά οχήματα. Πρόσθεσε ότι το 2012 υπήρχαν 42 πυροσβεστικά οχήματα και η Κυβέρνηση Αναστασιάδη παρέδωσε 30 με μέσο όρο ηλικίας τα 20 χρόνια.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, απάντησε ότι βρισκόταν στη Βουλή όταν δέχθηκε το 2012 εισβολή από τους αγανακτισμένους ωρομίσθιους που ήταν 996 από τους οποίους 400 ήταν οι δασοπυροσβέστες.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Πασιουρτίδης, είπε ότι δεν ήταν επί διακυβέρνησης Χριστόφια που κάηκε η Ορεινή Λεμεσός και η Λάρνακα, υπήρξε το σκάνδαλο των ελικοπτέρων και παραχωρήθηκε δασική γη για να γίνει γήπεδο γκολφ.
Κατήγγειλε επίσης ότι στάλθηκαν ποινικές υποθέσεις σε γεωργούς της περιοχής που δεν κατέβαλαν κοινωνικές ασφαλίσεις για την περίοδο εκείνη, παρά την απόφαση που είχε ληφθεί.
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Πρόδρομος Αλαμπρίτης, είπε ότι η στήριξη της κυβέρνησης ήταν ουσιαστική και άμεση μετά τις πυρκαγιές, παρόλο που υπήρχαν και υπάρχουν προβλήματα. Πρόσθεσε ότι έχει τη διαβεβαίωση ότι καλύφθηκαν αρκετές κοινωνικές ασφαλίσεις, όσοι θέλησαν να επαναδραστηριοποιηθούν επιδοτήθηκαν, ενώ υπήρξαν αντιδιαβρωτικά έργα.
Κάλεσε τη νέα κυβέρνηση να δείξει ιδιαίτερη ευαισθησία και όλους να εκγύψουν στην ενίσχυση της πρόληψης και καταστολής του φαινομένου.
Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ – Συνεργασίας, Αλέκος Τρυφωνίδης, επεσήμανε ότι ως αποτέλεσμα των πυρκαγιών της Σολιάς αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ελικοδρόμιο στη Λινού το οποίο σχεδιάστηκε από την προηγούμενη Κυβέρνηση, μπήκε στον προϋπολογισμό και ξαφνικά βγήκε. Ζήτησε να μπει σχετικό κονδύλι στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό Ιουνίου για να αρχίσει η κατασκευή του.
Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, είπε ότι το κράτος πρέπει να αποκτήσει δικά του πτητικά μέσα, τόσο ελικόπτερα όσο και αεροπλάνα, για αντιμετώπιση των πυρκαγιών και να αναθέσει τον χειρισμό τους στην Εθνική Φρουρά.
