Του Γιάννη Ιωάννου
Όπως κι αναμένονταν, το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε κι επισήμως την περασμένη Τρίτη πως το νέο απόκτημα της τουρκικής κρατικής εταιρείας πετρελαίου (ΤΡΑΟ), το τρυπάνι «Aμπντουλχαμίντ» θα ξεκινήσει γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, σε δύο εβδομάδες αρχής γενομένης από την Τρίτη, 9 Αυγούστου. Κίνηση η οποία κι επιβεβαιώνει, όπως πολλάκις ανέφερε η «Κ» πως η Τουρκία επανέρχεται στο υποσύστημα της ανατολικής Μεσογείου με το modus operandi της διετίας 2019-2020 όπου «Fatih» και «Υavuz» προχώρησαν σε συνολικά έξι γεωτρήσεις σε περιοχές πέριξ της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένων τριών εντός αδειοδοτημένων τεμαχίων της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (σ.σ. στα «6», «7» και «8»).
Το ότι το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε πως ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, θα ανακοινώσει στις 9 Αυγούστου το ακριβές σημείο έναρξης των τουρκικών γεωτρήσεων προσδίδει ασφαλώς μια πτυχή που στρέφει τα βλέμματα όλων, ιδίως Λευκωσίας κι Αθήνας, ως προς το.. μυστήριο της ανακοίνωσης επιβεβαιώνοντας, παράλληλα, τις ασκήσεις κυριαρχίας κι αναθεωρητισμού στην περιοχή. Ως εκ τούτου, η τουρκική προεδρία χρησιμοποιεί τους τελευταίους μήνες -με φόντο την ανατολική Μεσόγειο, το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά- υψηλών τόνων ρητορική, εν μέσω μάλιστα μακράς προεκλογικής στη χώρα.
O Toυρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ πόζαρε την περασμένη Τρίτη μπροστά από το νεοαποκτηθέν τρυπάνι της ΤΡΑΟ στο λιμάνι του Τασουτσού, αναρτώντας μάλιστα την φώτο στον λογαριασμό του στο Twitter. Κίνηση που ερμηνεύεται από πολλούς ως σοβαρή ένδειξη τουρκικών γεωτρήσεων στη Κύπρο.
H τοποθεσία
Αυτό που δείχνει να προκύπτει από τις πληροφορίες και την ανάλυση είναι πως το ««Aμπντουλχαμίντ» δεν θα κινηθεί στην ελληνική πλευρά της ανατολικής Μεσογείου (πέριξ Καστελορίζου ή στις περιοχές «οριοθέτησης» του λεγόμενου τουρκολιβυκού μνημονίου) αλλά θα εστιάσει στη Κύπρο. Όπως ανέφερε από τον Μάρτιο η «Κ» ένας γεωτρητικός στόχος στο τεμάχιο «6» αποτελεί δυνητικά την τοποθεσία που θα κινηθεί το τουρκικό τρυπάνι. Ως εκ τούτου, το τεμάχιο «6» (βόρειο σημείο του) εξυπηρετεί για την Άγκυρα ένα διπλό στόχο:
• Mπορεί να δημιουργήσει ισχυρό τετελεσμένο μιας και υπάρχει ανακάλυψη φυσικού αερίου (σ.σ. «Καλυψώ») και η Τουρκία έχει ήδη προβεί σε γεώτρηση στην περιοχή την περίοδο Μαίου-Ιουλίου του 2020. Μια ανακάλυψη κοιτάσματος, ένα δηλαδή «άναμμα φλόγας» από την τουρκική ΤΡΑΟ θα λειτουργούσε καταλυτικά για τον Ερντογάν σε επικοινωνιακό και πολιτικό επίπεδο και
• Την μισή έκταση του τεμαχίου «6», η Άγκυρα την διεκδικεί, διαχρονικά, ως τμήμα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας, στο πλαίσιο μιας δυνητικής οριοθέτησης ανάμεσα σε Τουρκία και Αίγυπτο που παρακάμπτει την Κυπριακή Δημοκρατία. Συνεπώς, η Τουρκία σε αυτό το επίπεδο διατηρεί την προβολή, κυριαρχικής, ισχύος στην περιοχή αμφισβητώντας ανοικτά τις υπάρχουσες συμφωνίες και δη αυτή της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Κύπρου-Αιγύπτου (συμφωνία του 2003).
Ο χάρτης οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών Κύπρου-Αιγύπτου της συμφωνίας του 2003. Το τεμάχιο «6» βρίσκεται υπό αμφισβήτηση από την Τουρκία μέρος του οποίου θεωρεί πως αποτελεί κομμάτι της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Πηγή: Sovereign Limits.
Και ο προεκλογικός
Η προοπτική έναρξης γεωτρήσεων από την Τουρκία, που παραβιάζουν την κυριαρχία ή τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποτελεί εξέλιξη που έρχεται σε ένα timing -δύο χρόνια μετά- από την «θετική ατζέντα» που υιοθέτησε η ΕΕ με την Τουρκία και που οδήγησε, μετά τον Σεπτέμβριο του 2020 σε σχετική «ηρεμία» στην θαλάσσια περιοχή πέριξ της Κύπρου. Με την Κυπριακή Δημοκρατία ωστόσο να μην κατορθώνει να επιφέρει ιδιαίτερο πολιτικό ή οικονομικό κόστος στην Τουρκία για τις έκνομες γεωτρήσεις μέσω της πολιτικής κυρώσεων που, τελικά, οδήγησε μόνο στην συμπερίληψη δύο υψηλόβαθμων αξιωματούχων της ΤΡΑΟ σε σχετικό κατάλογο.
Η Τουρκία έχοντας προϊδεάσει ήδη πως οι έρευνές της στην ανατολική Μεσόγειο θα διαρκέσουν έως το τέλος του 2023, τέμνει -χρονικά- όλη την πραγματική διάρκεια της προεκλογικής περιόδου για τις προεδρικές του 2023, που από τον Σεπτέμβριο έως τα τέλη του χρόνου εισέρχεται στην τελική της ευθεία. Αναπόφευκτα λοιπόν, το τουρκικό τρυπάνι στο σενάριο γεώτρησης επί της κυπριακής ΑΟΖ δείχνει να:
• Επηρεάζει καταλυτικά το περιεχόμενο της προεκλογικής εκστρατείας των υποψηφίων, εισερχόμενο στη δημόσια συζήτηση ως βασικό ζήτημα συζήτησης κι αντιπαράθεσης «ως προς την αντιμετώπιση της Τουρκίας».
• Επαναφέρει το Κυπριακό υψηλά στην ατζέντα του προεκλογικού, που ήδη τις τελευταίες ημέρες με φόντο τα όσα ειπώθηκαν (κι όσα ακολούθησαν) από την πρώτη, άτυπη, τηλεμαχία των τριών υποψηφίων (Νεοφύτου, Μαυρογιάννης, Χριστοδουλίδης) δημιουργεί ήδη ενδιαφέρουσες δυναμικές ως προς το πεδίο της δημόσιας αντιπαράθεσης/πόλωσης.
