Του Γιάννη Ιωάννου
Μπορεί το ζήτημα του διορισμού του ειδικού απεσταλμένου, από τον ΟΗΕ, για το Κυπριακό να έχει παραπεμφθεί ουσιαστικά εγγύς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου -όπου η Άγκυρα επιχειρεί μια συναλλακτική προσέγγιση με φόντο τις ευρωτουρκικές σχέσεις και τα ελληνοτουρκικά, ωστόσο το ζήτημα της αναβάθμισης της λεγόμενης «ΤΔΒΚ» συντηρείται σε επίπεδο δημοσίου διαλόγου τόσο από την Τουρκία όσο και από τον Τ/κ ηγέτη, Ερσίν Τατάρ (αναφέρθηκε τόσο από τον Ερντογάν σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις στο Νότιο Καύκασο όσο και από τον Ερσίν Τατάρ που επανέλαβε τα περί αναβάθμισης των σχέσεων «ΤΔΒΚ»-Ρωσίας επαναφέροντας το ζήτημα των απευθείας πτήσεων).
Το μοτίβο αυτό δείχνει να διαμορφώνει ένα “plan B” για την Τουρκία προκειμένου να υπάρχει εναλλακτική σε περίπτωση που δεν υπάρξει καμιά κινητικότητα στο Κυπριακό με στοχευμένα βήματα για αναβάθμιση της «ΤΔΒΚ» από σειρά κρατών εκτός του δυτικού κόσμου -με έμφαση σε τουρκόφωνα κράτη του Καυκάσου, κράτη στη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας ή και μουσουλμανικά κράτη της Ασίας και της Αφρικής, στα οποία η Τουρκία διατηρεί πολιτική και οικονομική επιρροή.
Ναγκόρνο και Κύπρος
Οι εξελίξεις στο υποσύστημα του Νοτίου Καυκάσου και δη η κατάλυση του αποσχιστικού κρατιδίου της Δημοκρατίας του Αρτσάχ μετά την νέα στρατιωτική επιχείρηση του Αζερμπαϊτζάν επαναφέρει την παλιά συζήτηση τόσο για την αναγνώριση της «ΤΔΒΚ» από το Μπακού όσο και την αναβάθμιση του ψευδοκράτους από τον Οργανισμό Τουρκογενών Κρατών (σ.σ. που έλαβε, το 2022, καθεστώς «παρατηρητή»). Ωστόσο η διασύνδεση του Κυπριακού με την σύγκρουση Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν δείχνει να γίνεται μόνο έμμεσα (παρά ουσιαστικά) δεδομένου ότι η εστίαση της Τουρκίας στην περιοχή μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις της εξόδου των Αρμενίων από το Ναγκόρνο εστιάζει παραπάνω στον ημιαυτόνομο θύλακα του Ναχιτσεβάν και την de facto σύνδεσή του με τον αζερικό παράγοντα και, γεωγραφικά, με το Μπακού μέσω του διαδρόμου του Ζazengur παρά στην απαίτηση της Άγκυρας το Αζερμπαϊτζάν να αναγνωρίσει την λεγόμενη ΤΔΒΚ. Δεδομένου ότι στις συγκρούσεις του Ναγκόρνο-Καραμπάχ των τελευταίων ετών το Μπακού στήριζε τα αφηγήματά του στο ότι το Διεθνές Δίκαιο αναγνώριζε τις περιοχές της λεγόμενης Δημοκρατίας του Αρτσάχ ως de jure αζερικές, οι πρόσφατες εξελίξεις μάλλον απομακρύνουν το σενάριο αναγνώρισης της «ΤΔΒΚ» από το Αζερμπαϊτζάν -παρά τις ενισχύουν. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί πως η σχέση Μπακού-Άγκυρας παραμένει τέτοιας φύσης που μελλοντικά κράτη όπως το Αζερμπαϊτζάν θα βρίσκονταν, μαζί με άλλα τουρκόφωνα της περιοχής του Καυκάσου, «στη πρώτη γραμμή» για δυνητική αναγνώριση της λεγόμενης ΤΔΒΚ -στο σενάριο της απουσίας οποιουδήποτε διαλόγου στο Κυπριακό.
Ρωσικός παράγοντας
Ενδιαφέρον υπάρχει και στο πως η στάση της Ρωσίας, που βρίσκεται σε στενή σχέση με την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, ενισχύει την συζήτηση περί αναβάθμισης της λεγόμενης ΤΔΒΚ, υπό το βάρος, μάλιστα, της παρουσίας Ρώσων στο βόρειο, κατεχόμενο, τμήμα της Κύπρου. Ο Ερσίν Τατάρ επανέλαβε πως «ΤΔΒΚ» και Ρωσία βρίσκονται αρκετά κοντά «λόγω των σχέσεων Μόσχας-Άγκυρας» αναφερόμενος στις εμπορικές σχέσεις αλλά και στο ζήτημα, που προκύπτει ανά καιρούς, για απευθείας πτήσεις Ρωσίας-παρανόμου αεροδρομίου της Τύμβου (Ερτζάν). Αξίζει να σημειωθεί ότι η στάση της Μόσχας στο ζήτημα του διορισμού ειδικού απεσταλμένου ήταν παρελκυστική παραπέμποντας το, ουσιαστικά, στο Συμβούλιο Ασφάλειας παρά στην καταλυτική στάση του Γενικού Γραμματέα ως προς την δρομολόγηση του σε επίπεδο λήψης αποφάσεων. Παράλληλα δεν περνάει απαρατήρητη και η συνέντευξη του Ρώσου πρέσβη στη Λευκωσία, Μουράτ Ζιαζίκοφ, όπου σε ρωσικό Μέσο επανέλαβε τις γνωστές πιέσεις προς την ΚΔ λόγω της στάσης αρχών που διατηρεί στο ζήτημα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Σε κάθε περίπτωση η στάση της Ρωσίας τα επόμενα χρόνια, ειδικά χωρίς διάλογο στο Κυπριακό, μπορεί να κινηθεί άνετα προς την κατεύθυνση της αναβάθμισης, σε πολλαπλά επίπεδα, των σχέσεων της με την λεγόμενη «ΤΔΒΚ».
