Του Γιάννη Ιωάννου
Οι διμερείς σχέσεις Βερολίνου- Λευκωσίας μπορεί να πέρασαν από διάφορες φάσεις την περίοδο 2013- 2018, όπως συνέβη με πολλά κράτη του ευρωπαϊκού Νότου, ωστόσο η προ μηνών σθεναρή στάση της Γερμανίας στην έξοδο του τουρκικού γεωτρύπανου «Αμπντούλ Χαμίτ Χαν» στην Ανατολική Μεσόγειο πιστώνεται από έμπειρους παρατηρητές ως αυτή που απέτρεψε την κάθοδό του στην κυπριακή ΑΟΖ. Το Βερολίνο, όπως γνωρίζει η «Κ», ήταν ξεκάθαρο αυτή τη φορά προς την Άγκυρα, διαμηνύοντας πως ένας νέος γύρος έκνομων γεωτρήσεων στην Κύπρο θα επέφερε αναπόφευκτα ισχυρές κυρώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Με κάτι τέτοιο στο πίσω μέρος του μυαλού του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης βρέθηκε στο Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα, στον τελευταίο σταθμό μιας διεθνούς διπλωματικής περιοδείας, που περιελάβανε το Τελ Αβίβ και το Παρίσι και που εκτός απροόπτου θα είναι και η τελευταία του με την ιδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας.
«Η περίοδος χαμηλών εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο ως προς τις τουρκικές γεωτρήσεις αποδίδεται από πολλούς στη στάση που τήρησε το Βερολίνο έναντι της Άγκυρας».
Χαμηλά το Κυπριακό
Παρά τη σταθερή στάση Βερολίνου (και Παρισιού) για συνέχιση των συνομιλιών στο Κυπριακό μετά από πέντε και πλέον χρόνια απουσίας διαλόγου, η σπουδή Αναστασιάδη για εμπλοκή, μέσω Γερμανίας και Γαλλίας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να πιέσει την Τουρκία για συνομιλίες δεν δείχνει να βρίσκει ευήκοα ώτα. Τόσο στο Βερολίνο, όπως και στο Παρίσι, όπως προκύπτει από συγκλίνουσες πληροφορίες της «Κ», η αντίληψη που κυριαρχεί είναι πως μια προσπάθεια επανεκκίνησης του διαλόγου θα πρέπει να συμβεί τον Σεπτέμβριο του 2023 και μετά για σειρά λόγων:
• Λόγω των τουρκικών εκλογών τον Ιούνιο του 2023 που για τις δύο ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούνται ιδιαίτερα κρίσιμες ως προς το αν θα υπάρξει αλλαγή παραδείγματος ως προς την εξουσία του Ερντογάν και τι αυτό φέρνει στις ευρωτουρκικές σχέσεις.
• Λόγω των εκλογών του Φεβρουαρίου στην Κύπρο, με την ίδια την Ε.Ε. να σταθμίζει τον χρόνο των σχεδόν 100 ημερών ως τις κάλπες ως νεκρό για μια πρωτοβουλία που θα αφορούσε στο Κυπριακό.
• Λόγω και των εκλογών, εντός του 2023, στην Ελλάδα την οποία Βερολίνο και Παρίσι συνυπολογίζει στην εξίσωση της Ανατολικής Μεσογείου και ιδίως στην πτυχή των εντάσεων με την Τουρκία με φόντο το Αιγαίο.
Επιπλέον στο Βερολίνο (όπως και στο Παρίσι) αντιλαμβάνονται πως η προσπάθεια Αναστασιάδη, λίγο πριν από την έξοδό του, για επανεκκίνηση στο Κυπριακό απορρέει και από τη στάση του τελευταίου να διαφυλάξει την πολιτική του υστεροφημία σε σχέση με το αδιέξοδο που έχει περιέλθει το Κυπριακό και που ταυτίστηκε με τη δεύτερη θητεία του. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί το γεγονός πως Βερολίνο και Παρίσι έχουν ήδη στείλει τα σινιάλα τους στην Άγκυρα σε σχέση με νέα τετελεσμένα (π.χ. Βαρώσι, διεθνής προσπάθεια αναγνώρισης της λεγόμενης ΤΔΒΚ, κυπριακή ΑΟΖ) στο Κυπριακό που θα απομάκρυναν ακόμη περαιτέρω την προοπτική κάποιου διαλόγου εντός του 2023. Και η στήριξη της Γερμανίας, ιδίως, στο ζήτημα των ΜΟΕ και του διορισμού ειδικού απεσταλμένου θεωρείται και στη Λευκωσία δεδομένη.
Στήριξη στο προσφυγικό
Η στάση της Γερμανίας στο προσφυγικό έχει σημειωθεί από πολλούς αναλυτές και ΜΜΕ πως έχει αλλάξει τους τελευταίους μήνες, είτε διά της σιωπηρής της αποδοχής κάποιων πρακτικών εκ μέρους των κρατών που πιέζονται από ροές μέσω Τουρκίας είτε μέσω της ενεργού στήριξης, με τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. στο κεφάλαιο του επαναπατρισμού προσφύγων ή παράτυπων μεταναστών.
Επί τούτου, Βερολίνο και Παρίσι δείχνουν να στηρίζουν έμπρακτα τις πτήσεις επαναπροώθησης μεταναστών από την Κύπρο προς χώρες της αφρικανικής ηπείρου, πολιτική που θα ξεκινήσει και σε πρακτικό επίπεδο στις αρχές Δεκεμβρίου, με την ενεργό χρηματοδότηση της Ε.Ε. και που επανέλαβαν στη Λευκωσία Γερμανοί αξιωματούχοι κατά τη διάρκεια της επίσκεψης Αναστασιάδη.
Επιπλέον, αυτό που προωθείται πλέον και σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι μια νέα πολιτική φόρμουλα διαμοιρασμού των βαρών προς τα κράτη της Ε.Ε. που προκύπτουν από το προσφυγικό-μεταναστευτικό λόγω και της έξαρσης ροών εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία (σ.σ. στην Κύπρο εκτιμώνται πως διαμένουν μόνιμα περίπου 14.000 Ουκρανοί).
Πέραν του προσφυγικού, αξίζει να σημειωθεί πως κατά την επίσκεψη Αναστασιάδη στο Βερολίνο επιβεβαιώθηκαν οι άριστες διμερείς σχέσεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο -με τα πεδία του τουρισμού, της ακαδημαϊκής συνεργασίας, τεχνολογιών, ενέργειας και εμπορίου να παραμένουν αντικείμενο δυνητικής εμβάθυνσης στο μέλλον.
Ασφάλεια και στο βάθος εξοπλιστικά;
Η πρόσφατη επίσκεψη της Γερμανίδας ΥΠΑΜ, Κριστίν Λάμπρεχτ στην Κύπρο επιβεβαιώνει και το πεδίο συνεργασίας που ξεδιπλώνεται σε διμερές επίπεδο μεταξύ Λευκωσίας και Βερολίνου. Πέραν της στενής συνεργασίας, από το 2006, των δύο ΥΠΑΜ στα ζητήματα που άπτονται της γερμανικής συμβολής στην αποστολή της UNIFIL στον Λίβανο (σ.σ. μικρή ναυτική δύναμη εδρεύει στην Κύπρο) αλλά και της πρόσφατης αποστολής στρατιωτικού ακόλουθου από την Κ.Δ. στο Βερολίνο, το πεδίο των εξοπλιστικών, υπό το βάρος και των εξελίξεων στη γερμανική αμυντική πολιτική λόγω Ουκρανικού, δείχνει να ενδιαφέρει Βερολίνο και Λευκωσία. Η πρόσφατη άρση του εμπάργκο από τις ΗΠΑ προς την Κυπριακή Δημοκρατία και η πάγια πολιτική της Λευκωσίας να «απορωσοποιήσει» μέρος των εξοπλιστικών της προγραμμάτων ανοίγει τον δρόμο για την αγορά γερμανικών οπλικών συστημάτων ή της παραχώρησής τους μέσω Ελλάδας στο εγγύς μέλλον. Πιο συγκεκριμένα η αγορά αρμάτων μάχης (MBTs), τεθωρακισμένων οχημάτων (AFVs) και οχημάτων μεταφοράς προσωπικού (APCs) της Γερμανίας αποτελεί δυνητικό πεδίο αγοράς για την Κ.Δ. προκειμένου να αντικατασταθούν σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα τα άρματα ΑΜΧ καθώς και τα οχήματα BMP-3.
