Της Μαρίνας Οικονομίδου
Όταν στην τελευταία συνεδρία του Πολιτικού Γραφείου του ΔΗΣΥ άνοιξε η συζήτηση για το πώς θα κινηθεί στις δημοτικές εκλογές το κόμμα, η πρόεδρος του ΔΗΣΥ όχι μόνο δεν περίμενε να ανεβούν απότομα οι τόνοι, κυρίως δεν υπολόγισε ότι στελέχη θα καταλόγιζαν στην ίδια ευθύνες για την κακή διαχείριση των διπλών εκλογών. Η Αννίτα Δημητρίου είχε από νωρίς αποφασίσει να μείνει εκτός της διαδικασίας των εκλογών για δύο πολύ συγκεκριμένους λόγους. Πρώτα γιατί το βαρυφορτωμένο πρόγραμμα που έχει να ακολουθήσει λόγω των δύο ρόλων της, της προέδρου της Βουλής και της προέδρου του κόμματος, δεν της επιτρέπει να διαχειριστεί μία τέτοια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία. Στην ουσία όμως, γιατί δεν ήθελε να έχει την ευθύνη των τελικών επιλογών της και τις προεκτάσεις που αυτές θα προκαλούσαν. Τη δυσαρέσκεια της κατάρτισης του ψηφοδελτίου είδε άλλωστε να απορροφά από πρώτο χέρι το 2016 ο Αβέρωφ Νεοφύτου, όταν επιχείρησε να την αφαιρέσει από το ψηφοδέλτιο των βουλευτικών εκλογών. Μία κίνηση που μπορεί να την εξέλεξε αυτόματα στο Κοινοβούλιο αλλά που προκάλεσε παράλληλα σοβαρή φθορά στον τέως συναγερμικό πρόεδρο. Αυτή ακριβώς τη φθορά ήθελε να αποφύγει χρήζοντας τους Ευθύμιο Δίπλαρο και Νίκο Τορναρίτη υπεύθυνους της καμπάνιας και τις δημοσκοπήσεις ως το κύριο εργαλείο που θα κρίνει ποιοι θα είναι υποψήφιοι και ποιοι θα μείνουν εκτός. Ο χειρισμός των διπλών εκλογών και η ευθυνοφοβία που διαπιστώνεται οριζοντίως στο κόμμα, δεν αποτελούν το κύριο πρόβλημα αλλά την αντανάκλαση της βαθύτερης πολιτικής και ιδεολογικής σύγχυσης που υπάρχει στο κόμμα μετά και την ήττα των προεδρικών εκλογών.
Πρόεδρος, αλλά της Βουλής
Η Αννίτα Δημητρίου έχει στείλει από νωρίς το μήνυμα πως δεν νιώθει ιδιαίτερα άνετα στον ρόλο της αρχηγού του κόμματος και πως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως εκείνη ανέμενε. Το έχει άλλωστε επαναλάβει πολλές φορές, όταν πιέστηκε, σε στελέχη ότι άφησε τη θαλπωρή που της προσφέρει η προεδρία της Βουλής –λάμβανε μέχρι τώρα πολιτικούς πόντους χωρίς κανένα πολιτικό κόστος– για να αναλάβει την προεδρία ενός κόμματος με βαθιά προβλήματα. Κάποιοι θεώρησαν πως η κα Δημητρίου είχε άγνοια κινδύνου, όταν αναλάμβανε, άλλοι ότι αναγκάστηκε καθώς θα έχανε το δικό της πολιτικό μομέντουμ από τον συνομήλικό της Δημήτρη Δημητρίου και άλλοι δυσφόρησαν με το ότι η διεκδίκηση της προεδρίας του κόμματος παρουσιάζεται από την ίδια είτε ως αλτρουιστική πράξη, είτε ως χάρη. Δεν είναι λίγα τα κομματικά στελέχη που συζητούν ότι η ίδια αισθάνεται πολύ πιο άνετα σε κοινωνικές εκδηλώσεις, όταν συναντά τη βάση και τους ψηφοφόρους, παρά όταν βρίσκεται στην Πινδάρου. Αυτός είναι και ο λόγος που το πρόγραμμά της είναι βαρυφορτωμένο με τέτοιες συναθροίσεις, οι οποίες προβάλλονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στελέχη σημειώνουν πως στις λίγες ώρες που βρίσκεται καθημερινά στο κόμμα δεν επιχειρείται να γίνει παραγωγή πολιτικής ή να διορθωθούν οι στρεβλώσεις που υπάρχουν εντός του κόμματος. Ζήτημα βεβαίως υπάρχει και με πρόσωπα που ήρθαν κοντά στο κόμμα κατά τη διάρκεια του προεκλογικού, όταν στήθηκαν οι ομάδες παραγωγής πολιτικής. Αυτά τα πρόσωπα φέρεται να έχουν απομακρυνθεί με την αλλαγή της σκυτάλης, ενώ πολλοί από αυτούς αναρωτιούνται ποιες τελικά είναι οι θέσεις της νέας ηγεσίας σε σοβαρά θέματα πολιτικής, είτε αυτό αφορά την οικονομία, τη φορολογία, τη μετανάστευση ή το Κυπριακό. Σύμφωνα με πολιτικούς κύκλους, κύριος στόχος πλέον της Αννίτας Δημητρίου είναι να επανεκλεγεί στην προεδρία της Βουλής το 2026 και αυτός είναι ο λόγος που προσπαθεί να διατηρεί σχέσεις και με τους αρχηγούς των υπόλοιπων κομμάτων –κατέβαλε προσπάθεια για συνεργασίες στις δημοτικές, αυτός είναι και ο λόγος που αποφεύγει με κάθε τρόπο την όποια αντιπαράθεση με τα υπόλοιπα κόμματα. Κάτι τέτοιο μπορεί να της δώσει ένα καλό χαρτί συνδιαλλαγής για το 2028.
Αλαλούμ δημοσκοπήσεων
Για τις βουλευτικές του 2026 μεσολαβούν οι διπλές εκλογές του προσεχή Ιούνη. Το ποσοστό που θα λάβει το κόμμα –κυρίως στις ευρωεκλογές– και οι δήμοι που θα κερδίσει, θα κρίνουν κατά κάποιο τρόπο τις ισορροπίες εντός του ΔΗΣΥ αλλά και το πολιτικό μέλλον της ίδιας. Ήδη στο κόμμα επικρατεί έντονος αναβρασμός αλλά και εντάσεις για την απουσία παραγωγής πολιτικής αλλά και συνέπειας σε θέσεις αρχών. Η σημασία που δίδεται πλέον στην εκλεξιμότητα ανάγοντας τις δημοσκοπήσεις ως το εργαλείο που θα κρίνει ποιοι θα είναι τελικά στο ψηφοδέλτιο, έχει επαναφέρει το ερώτημα του πόσο ο ΔΗΣΥ επί νέας ηγεσίας έχει αντικαταστήσει τον πολιτικό διάλογο με το ποιος είναι ο πιο δημοφιλής. Ενώ στις προεδρικές εκλογές, για παράδειγμα, αμφισβητείτο πλήρως η εγκυρότητα των δημοσκοπήσεων, σήμερα οι δημοσκοπήσεις έχουν τον πρώτο ρόλο στη διαμόρφωση όχι μόνο των ψηφοδελτίων αλλά και των πολιτικών αποφάσεων.
Ο δημοσκόπος του ΔΗΣΥ Παναγιώτης Παναγιώτου, της Pulse, είναι εκείνος που αναλαμβάνει να μιλήσει στα στελέχη για το ποιος είναι εκλέξιμος ή όχι και στην ουσία να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Μία κίνηση που στέλνει το μήνυμα πως η ηγεσία θέλει να αποτινάξει από πάνω της την όποια ευθύνη για το αποτέλεσμα. Η επιλογή των δημοσκοπήσεων ωστόσο, έχει ήδη δημιουργήσει εσωκομματικά ζητήματα και τριβές. Ο Ανδρέας Κωνσταντίνου, για παράδειγμα, είναι –σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις– το φαβορί και σίγουρα ο εκλεκτός των Ευθύμιου Δίπλαρου και Νίκου Τορναρίτη, ωστόσο ζήτημα προκύπτει από τον Χαράλαμπο Πετρίδη που διεκδικεί το χρίσμα. Η πιο σοβαρή ένταση προκλήθηκε στη Λεμεσό, όταν ο δημοτικός σύμβουλος του κόμματος Χάρης Τρίκκης παραιτήθηκε, μιλώντας για «καλοστημένη εικόνα πολιτικού μάρκετινγκ» καθώς δεν ρωτήθηκε αν θέλει να συμμετέχει στη δημοσκόπηση του κόμματος. Βεβαίως οι δημοσκοπήσεις δεν ισχύουν παντού, καθώς στη Λάρνακα πρώτος μπορεί να είναι ο Ευάγγελος Ευαγγελίδης ωστόσο η ηγεσία προωθεί άλλον υποψήφιο για τη θέση του περιφερειάρχη. Ένα αλαλούμ επικρατεί στην Αμμόχωστο μεταξύ Καρούσου-Νικολέττου αλλά και στην Πάφο λόγω της διαχρονικής κόντρας Κωστάκη Κωνσταντίνου και Φαίδωνα Φαίδωνος και των παρελκόμενων που δημιουργούνται. Ήδη η Αννίτα Δημητρίου δέχεται επικρίσεις πως δεν αναλαμβάνει την ευθύνη και την όποια απόφαση για να μη γίνει δυσάρεστη ούτε να πλήξει το πολιτικό της κεφάλαιο, ενώ οι Δίπλαρος και Τορναρίτης δέχονται πυρά ότι εξυπηρετούν τα δικά τους πρόσωπα και τα δικά τους συμφέροντα.
Απολιτίκ αντιπολίτευση
Όσο όμως κι αν το κόμμα έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις δημοτικές εκλογές, φέρεται να παραμελεί επί του παρόντος τις ευρωεκλογές, που αυτές θα κρίνουν και τη δύναμη του κόμματος στην κομματική σκακιέρα. Ήταν ανέκαθεν η εκλογική αναμέτρηση που ευνοούσε τον ΔΗΣΥ, και η διατήρηση ποσοστών ή τουλάχιστον της πρωτιάς, θεωρείται πολύ σημαντική. Κομματικά στελέχη εκτιμούν πως η υποχώρηση ποσοστών θα είναι αναπόφευκτη λόγω της βαθιάς κρίσης στην οποία βρίσκεται το κόμμα. Ωστόσο, το ποσοστό που θα λάβει το κόμμα αναμένεται να επαναφέρει τη συζήτηση, αν ο ΔΗΣΥ πρέπει να είναι ή όχι στην αντιπολίτευση. Η Αννίτα Δημητρίου ήδη αντιστέκεται σε μία τέτοια κίνηση καθώς αυτό υποθηκεύει το δικό της μέλλον για το 2028. Άλλωστε και οι αστοχίες που κάνει η κυβέρνηση ενισχύουν την αίσθηση πως το κόμμα δεν θα βοηθηθεί με κάτι τέτοιο αλλά θα φθαρεί. Επί του παρόντος, πάντως, έχει βρεθεί μία νέα φόρμουλα που βολεύει όλους. Το κόμμα βρίσκεται επίσημα στην αντιπολίτευση, αλλά δεν έχει επί της ουσίας καμία πολιτική διαφωνία με την κυβέρνηση. Ακόμα και σε σοβαρά ολισθήματα του Νίκου Χριστοδουλίδη, ο ΔΗΣΥ έχει αποφύγει να τοποθετηθεί και να ασκήσει κριτική. Την ίδια στιγμή, στελέχη που ευνοούν την σύμπλευση με την κυβέρνηση, όπως είναι ο Ευθύμιος Δίπλαρος και το κύριο στήριγμα της Αννίτας Δημητρίου εντός κόμματος, ο Νίκος Τορναρίτης, εξακολουθούν να έχουν ανοικτές πόρτες στο Προεδρικό και να επωφελούνται από μικροεξυπηρετήσεις.
Η επιστροφή του Αβέρωφ
Ο Αβέρωφ Νεοφύτου κάνει τις δικές του παρεμβάσεις για ζητήματα οικονομίας και Κυπριακού και διατηρεί ακόμα πολύ ψυχρές σχέσεις με την Αννίτα Δημητρίου.
Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο μακριά μπορεί να πάρει τη νέα ηγεσία του ΔΗΣΥ αυτή η τακτική της απουσίας πολιτικών θέσεων, τοποθετήσεων και ανάληψης ευθυνών. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εντοπίζουν πως οι ανακοινώσεις του κόμματος θυμίζουν περισσότερο ειδησεογραφικά ρεπορτάζ, παρά τοποθέτηση κόμματος, ανάλυση και πρόβλεψη. Σε αυτό ακριβώς το σκηνικό η παρέμβαση του τέως προέδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου για το Κυπριακό, έχει τη δική του σημασία και αναμένεται να έχει προεκτάσεις και για τα όσα καταθέτει αλλά και για τις αιχμές που αφήνει. Ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ, σε παρέμβαση που έκανε το περασμένο Σάββατο για το Κυπριακό, προέβλεψε πως ο απεσταλμένος που θα διοριστεί θα έχει χρονικό περιθώριο έξι μηνών και για να μη χαθεί η ευκαιρία θα πρέπει να αποσαφηνιστεί έγκαιρα το πλαίσιο στο οποίο θα λειτουργήσει και «να πείσουμε την άλλη πλευρά για την πολιτική ισότητα όπως περιγράφεται στα ψηφίσματα των Η.Ε., έναντι της διχοτομικής κυριαρχικής ισότητας». Την ίδια στιγμή, απευθυνόμενος στον Νίκο Χριστοδουλίδη τού διαμήνυσε πως θα τον βρει δίπλα του, «αν επιδείξει ηγετικότητα και πολιτικό θάρρος με πραγματικά δείγματα γραφής για τη σωτηρία του τόπου». Η μεγάλη ωστόσο συζήτηση θα επικεντρωθεί γύρω από τις αιχμές που αφήνει, χωρίς βεβαίως να κατονομάζει τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη φημολογία που επικρατούσε το 2018 ότι βολιδοσκοπούσε για λύση δύο κρατών. Στο εξωτερικό, όπως ανέφερε, «επικρατεί η εντύπωση ότι τα ″δυο κράτη″, έστω και άτυπα, μπήκαν στις συζητήσεις, θεωρώντας δεδομένη και τη βούληση και της δικής μας πλευράς. Επικαλούνται, μάλιστα και κάποιες άστοχες κινήσεις και τακτικές από το εσωτερικό μας –τις αποκαλώ άστοχες στο πλαίσιο μιας ψύχραιμης ανάλυσης, για να μη χρησιμοποιήσω βαρύτερη έκφραση. Και εύχομαι να μην αναγκαστώ να το πράξω» ανέφερε χαρακτηριστικά. Αναμένεται με ενδιαφέρον πάντως να διαφανεί το ποια θα είναι η αντίδραση και του Νίκου Αναστασιάδη «στις άστοχες κινήσεις» αλλά και της Πινδάρου, με την οποία οι σχέσεις έχουν πλέον επιδεινωθεί τραγικά. Ενδιαφέρον είναι να διαφανεί αν οι παρεμβάσεις του τέως συναγερμικού προέδρου θα συγκεντρώσουν γύρω του εκείνο το ακροατήριο του ΔΗΣΥ που δυσφορεί με την απολιτίκ τακτική της νέας ηγεσίας και επιμένει πως το κόμμα θα πρέπει να βρίσκεται στην υπεύθυνη αντιπολίτευση.
