Kathimerini.gr
Σοφία Χρήστου
Από τη δημιουργία μοντέλων για την πρόβλεψη κλιματικών αλλαγών, μέχρι τη συμβολή στη διαχείριση αποβλήτων και τη βιώσιμη γεωργία είναι αδιαμφισβήτητο πως η τεχνητή νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα να προσφέρει σημαντική βοήθεια στην αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης.
Μια αναζήτηση μέσω ChatGPT καταναλώνει σχεδόν 10 φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από μια αναζήτηση στο Google
Την ίδια στιγμή όμως, τόσο ο διεθνής Τύπος όσο και περιβαλλοντικές οργανώσεις ανησυχούν όλο και περισσότερο για την ενέργεια που καταναλώνουν οι υποδομές τεχνητής νοημοσύνης, καθώς σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η μεγάλη ζήτηση AI έχει οδηγήσει σε επέκταση της χρήσης ορυκτών καυσίμων.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Washington Post, ορισμένα υπολογιστικά campus στις ΗΠΑ απαιτούν τόση ενέργεια όσο μια πόλη μέτριου μεγέθους. «Οι μονάδες άνθρακα αυξάνονται λόγω της έκρηξης της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό θα πρέπει να είναι ανησυχητικό για όποιον ενδιαφέρεται για το περιβάλλον», ανέφερε στην αμερικανική εφημερίδα η Ταμάρα Κνιζ, διευθύντρια έργου στη μη κερδοσκοπική οργάνωση “Data & Society” που παρακολουθεί το αποτύπωμα της AI στο περιβάλλον.
Πόσο διοξείδιο άνθρακα εκπέμπει η AI;
Παρ’ ότι γίνεται ήδη προσπάθεια στην επέκταση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τα κέντρα δεδομένων λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο και τα περισσότερα αντλούν την ενέργειά τους από ορυκτά καύσιμα, με αποτέλεσμα να υπάρξει αντίκτυπο στο περιβάλλον.
Ειδικότερα ερευνητές του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης “Amherst” που εκπαίδευσαν το 2019 αρκετά μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, διαπίστωσαν ότι η εκπαίδευση ενός μόνο μοντέλου τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να εκπέμψει πάνω από 626.000 κιλά διοξειδίου του άνθρακα, που ισοδυναμεί με τις εκπομπές πέντε αυτοκινήτων κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Μελέτη του 2021 από το Πανεπιστήμιο Cornell έδειξε ότι η εκπαίδευση του GPT-3 (της OpenAI) με 175 δισεκατομμύρια παραμέτρους κατανάλωσε 1.287 MWh ηλεκτρικής ενέργειας και οδήγησε σε εκπομπές άνθρακα που ισοδυναμούν με την οδήγηση 112 βενζινοκίνητων αυτοκινήτων για ένα έτος.
Υπολογίζεται μάλιστα πως λόγω της ενέργειας που καταναλώνουν τα κέντρα δεδομένων παγκοσμίως, ευθύνονται για το 2,5 έως 3,7% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ξεπερνώντας ακόμη και εκείνες της αεροπορικής βιομηχανίας, κυρίως επειδή οι υπολογιστικές δυνάμεις δημιουργούν εκρηκτική ζήτηση για ενέργεια, νερό και άλλους πόρους.
Την ίδια ώρα ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας ανέφερε πως μια αναζήτηση μέσω ChatGPT καταναλώνει σχεδόν 10 φορές περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από μια αναζήτηση στο Google, ενώ ένα μεγάλο συγκρότημα κέντρων δεδομένων στην Αϊόβα που ανήκει στη Meta καίει ετησίως την ισοδύναμη ποσότητα ενέργειας με 7 εκατομμύρια φορητούς υπολογιστές που λειτουργούν οκτώ ώρες κάθε μέρα.
Εκτινάχθηκαν οι εκπομπές άνθρακα της Google
Η ανάγκη για κατανάλωση ενέργειας τεράστιας ποσότητας πλήττει και τους τεχνολογικούς κολοσσούς οι οποίοι αν και αγωνίζονται να στραφούν στην πράσινη ενέργεια, βλέπουν το αποτύπωμα του άνθρακα να εκτοξεύεται.
Ο γίγαντας της διαδικτυακής αναζήτησης, Google, ανακοίνωσε ότι το αποτύπωμα διοξειδίου του άνθρακα εκτοξεύτηκε το 2023. Συγκεκριμένα η αύξηση ήταν σχεδόν 50% σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2019, σύμφωνα με την περιβαλλοντική έκθεση 2024.
Σε ετήσια βάση, οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 13% σε σχέση με το 2022 και η αιτία ήταν οι τεράστιες ποσότητες ενέργειας που χρειαζόταν η Google για τη λειτουργία των κέντρων δεδομένων της και των λειτουργιών της εφοδιαστικής αλυσίδας για την αναβάθμιση και την τροφοδοσία των πρωτοβουλιών της για την τεχνητή νοημοσύνη.
Μιλώντας στην «Κ» ο Ντέιβιντ Πάτερσον, διακεκριμένος μηχανικός λογισμικού στην Google και ομότιμος καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια, σημειώνει πως είναι σημαντικό η επιστημονική κοινότητα να διατηρήσει τις ανησυχίες της για την τεχνητή νοημοσύνη καθώς απαιτεί κατανάλωση ενέργειας σε ένα ήδη κορεσμένο περιβάλλον.
Τα ενεργοβόρα κέντρα δεδομένων
Ο ίδιος διευκρινίζει πως παρ’ ότι τα μοντέλα και τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούν σημαντική ποσότητα ενέργειας, δεν θα πρέπει να συγχέουμε την ενεργειακή χρήση της τεχνητής νοημοσύνης με τη μεγαλύτερη και σε μεγάλο βαθμό προϋπάρχουσα ενεργειακή χρήση των κέντρων δεδομένων (data centres) στο σύνολό τους.
Αναφερόμενος στο πεδίο του, την Google, επισημαίνει πως η μέτρηση της εταιρείας για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης ήταν το 10% -15% της συνολικής ενέργειας της Google επί τρία διαδοχικά έτη. «Προς το παρόν η τεχνητή νοημοσύνη είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι της συνολικής ενέργειας που “καίνε“ τα κέντρα δεδομένων», ανέφερε.
Πράγματι συσκευές όπως τα ψυγεία και τα κλιματιστικά είναι τεράστιες καταναλώτριες ενέργειας και εκτιμάται ότι καταλαμβάνουν το 17% και το 20% της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, αντίστοιχα. Ωστόσο δεδομένου πως θεωρούνται τόσο απαραίτητα αντικείμενα στη ζωή μας, σπάνια έρχονται στο προσκήνιο για τη ρύπανση που προκαλούν.
Τόσο ο κ. Πάτερσον όσο και μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας δεν αμφισβητούν πως εξαιτίας της ικανότητάς της να αναλύει τεράστιες ποσότητες δεδομένων, η AI μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής μέσω της ανάλυσης πολλών πολύπλοκων και εξελισσόμενων μεταβλητών του κλιματικού συστήματος.
Μέτρα
Ο καθηγητής θεωρεί πως πρέπει να γίνουν συντονισμένα αρκετές δράσεις προκειμένου οι τεχνολογικοί κολοσσοί να μειώσουν το αποτύπωμά τους στο περιβάλλον.
«Σίγουρα ένα μέτρο θα ήταν η δημοσίευση εκθέσεων απ’ όλες τις εταιρείες σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας και το αποτύπωμα άνθρακα. Ταυτόχρονα θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα μοντέλα τους για να δουν πώς οι ίδιοι μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές αερίου του άνθρακα», εξηγεί.
Τέλος περνώντας σε πιο τεχνικούς όρους, ο ίδιος σημειώνει πως οι επαγγελματίες μηχανικής μάθησης θα πρέπει να επαινούνται για την εκπαίδευση των μοντέλων χρησιμοποιώντας τα πιο πράσινα κέντρα δεδομένων, τα οποία σήμερα βρίσκονται συχνά στο Cloud.
«Τα πράσινα κέντρα δεδομένων μπορούν να εκπέμψουν 5 έως 10 φορές λιγότερες εκπομπές για την ίδια εργασία, ακόμη και εντός της ίδιας περιοχής. Για παράδειγμα, στο τέλος του 2021, το Google Cloud είχε πέντε τοποθεσίες κέντρων δεδομένων με ή κοντά στο 90% της χρήσης ενέργειας χωρίς άνθρακα. Αυτά τα κέντρα βρίσκονταν σε Δανία, Φινλανδία και τρία στις ΗΠΑ (Αϊόβα, Οκλαχόμα, Ορεγκον)».
