Του Παύλου Νεοφύτου
Μπορεί να πέρασαν σχεδόν πέντε μήνες από τότε που έχει τεθεί σε εφαρμογή η νομοθεσία για το lobbying, ώστε οι οικονομικού ή επιχειρηματικού χαρακτήρα συναντήσεις με κυβερνητικούς ή τοπικούς αξιωματούχους να γίνονται με διαφάνεια και χωρίς αθέμιτες επιρροές, όμως διαφαίνεται ότι σε ορισμένους τομείς συντηρείται μία χαλαρότητα. Αυτή η νοοτροπία, η οποία πλέον συνιστά ποινικό αδίκημα, συναντάται σήμερα σε επίπεδο δήμων αλλά και σε ορισμένα υπουργεία, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου του Κυπριακού Συνδέσμου Λομπιστών και Επαγγελματιών Δημοσίων Υποθέσεων δρ Νικόλα Κυριακίδη. Αντλώντας παραδείγματα από τις επαφές του, μίλησε στην «Κ» για συναντήσεις οικονομικού χαρακτήρα, που είχε πρόσφατα με δήμους και ορισμένα υπουργεία με την ιδιότητα του αντιπροέδρου του Δ.Σ. «Oxygen for Democracy». Παρατήρησε ότι πριν τις συναντήσεις δεν τους ρώτησαν εάν είναι γραμμένοι στο μητρώο λομπιστών, ούτε τους έθεσαν ως προαπαιτούμενο, στο ενδεχόμενο καταφατικής απάντησης, να συμπληρωθούν τα σχετικά έντυπα κατά τη συνάντηση.
Ενα θετικό σημάδι
Σύμφωνα με το «μητρώο διαφάνειας» της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς μέχρι σήμερα ενεγράφησαν ως λομπίστες 64 πρόσωπα (φυσικά και νομικά ιδιωτικού δικαίου).
Αντιθέτως -και αυτό το χαρακτήρισε ως θετικό σημάδι για την εκκίνηση αλλαγής κουλτούρας, τουλάχιστον από την «κορυφή»- όταν το «Oxygen for Democracy» ζήτησε πριν δύο περίπου εβδομάδες συνάντηση με την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας, για τη διοργάνωση του επερχόμενου «Cyprus Forum», προηγουμένως τους ανέφεραν ότι η συνάντηση, λόγω του αιτήματός τους για χρηματοδότηση, ενέπιπτε εντός του πλαισίου του νόμου. Επομένως ρώτησαν αν είναι γραμμένοι στο μητρώο λομπιστών, και αφού απαντήσανε καταφατικά, τους ζητήθηκε να συμπληρωθούν τα σχετικά έντυπα κατά τη συνάντηση. «Αυτή η απαίτηση μας χαροποίησε ιδιαίτερα, αφού τα τελευταία χρόνια ασκήσαμε έντονες πιέσεις τόσο για τη ψήφιση, όσο και την εφαρμογή αυτής της τόσο σημαντικής νομοθεσίας. Επιπρόσθετα, δείχνει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να τηρεί τους κανόνες διαφάνειας και λογοδοσίας που έχουν θεσπιστεί, χωρίς εξαιρέσεις ή προνομιακές μεταχειρίσεις», σχολίασε ο κ. Κυριακίδης.
Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος προέβλεπε τη δημιουργία μητρώου εγγραφής λομπιστών (μητρώο διαφάνειας), στο οποίο πρέπει να εγγράφονται όλοι οι φορείς και οι επαγγελματίες που επιθυμούν να έχουν συναντήσεις οικονομικού ή επιχειρηματικού συμφέροντος με κυβερνητικούς αξιωματούχους. Επίσης, προβλέπει εξαμηνιαίες αναφορές στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς με τις συναντήσεις τόσο των λομπιστών όσο και των κρατικών αξιωματούχων, όπου να δηλώνονται το πότε έγινε η συνάντηση και ποιοι ήταν παρόντες.
Όπως πληροφορείται η «Κ», ήδη υποβάλλονται στην Αρχή έντυπα επικοινωνίας, μετά από συναντήσεις αξιωματούχων και εκπροσώπων συμφερόντων. Το πρώτο δεκαπενθήμερο Σεπτεμβρίου θα κατατεθούν από τους λομπίστες οι πρώτες εξαμηνιαίες αναφορές.
Εργαλεία ελέγχου
Δεδομένου ότι παρατηρείται ακόμη χαλαρότητα στην καθολική και αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας, ο κ. Κυριακίδης τόνισε την αναγκαιότητα να γίνει ξανά από την Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς, που είναι αρμόδια για την εφαρμογή και παρακολούθηση του νόμου, μία έντονη καμπάνια για αυστηρή εφαρμογή της νομοθεσίας από όλους τους αξιωματούχους. Για την παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου, θεωρεί ότι θα μπορούσε η Αρχή να ζητήσει δειγματοληπτικά από ορισμένα υπουργεία τις συναντήσεις που έγιναν από την 1η Μαρτίου 2024 που εφαρμόστηκε η νομοθεσία μέχρι σήμερα και να εξετάσει εάν οι συμμετέχοντες είχαν γραφτεί στο μητρώο. «Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχει μεγάλη αυστηρότητα. Κανένας επίτροπος ή ευρωβουλευτής δε δέχεται κάποιο πρόσωπο για συζητήσεις οικονομικού ή επιχειρηματικού συμφέροντος, αν εκείνο δεν αποδείξει ότι είναι γραμμένο στο μητρώο λομπιστών», τόνισε την ίδια ώρα ο κ. Κυριακίδης.
Σε προηγούμενο ρεπορτάζ της «Κ» για το ίδιο θέμα, και συγκεκριμένα όταν άρχισε η εφαρμογή της νομοθεσίας, μας ανέφεραν από την πλευρά της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς ότι το πιο σημαντικό εργαλείο ελέγχου που διαθέτουν είναι τα μητρώα που θα τηρούνται από την Αρχή και η δυνατότητα που θα έχει να διασταυρώνει τις πληροφορίες που θα έρχονται ενώπιόν της, με βάση τις αναφορές που θα γίνονται. Δηλαδή, θα είναι σε θέση, τόνισαν, να διασταυρώνουν τις εξαμηνιαίες αναφορές που θα κάνει ο λομπίστας, με τα έντυπα επικοινωνίας που θα τους υποβάλλει ο κάθε αξιωματούχος.
64 λομπίστες
Σύμφωνα με το «μητρώο διαφάνειας» της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, μέχρι τις 15 Ιουλίου ενεγράφησαν ως λομπίστες 64 πρόσωπα (φυσικά και νομικά ιδιωτικού δικαίου). Οι 51 από την ημερομηνία (1η Μαρτίου 2024) εφαρμογής μέχρι σήμερα. Η τελευταία εγγραφή καταχωρήθηκε στην ιστοσελίδα της Αρχής τη Δευτέρα 15 Ιουλίου. Υπενθυμίζεται ότι στην ιστοσελίδα της Αρχής είναι αναρτημένα μία σειρά από έντυπα, τα οποία, προβλέπονται από τον ίδιο τον Νόμο, για σκοπούς εφαρμογής του. Τα περισσότερα αφορούν τους εμπλεκόμενους λομπίστες και τα υπόλοιπα, με τα κυριότερα να είναι δύο, τους αξιωματούχους, το έντυπο επικοινωνίας και το έντυπο σε περίπτωση σύγκρουσης συμφέροντος, ώστε να συμπληρώνονται και να κατατίθενται ενώπιον της Αρχής.
Τα «παραθυράκια»
Σχολιάζοντας κενά στον Νόμο, ο κ. Κυριακίδης αναφέρθηκε στις συναντήσεις των εμπλεκομένων, οι οποίες εξαιρούνται από την υποχρέωση της δήλωσής τους στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφοράς. Μία τέτοια περίπτωση είναι οι συνεδριάσεις των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Την ίδια ώρα χαρακτήρισε ως «γκρίζα πρόνοια» του Νόμου την ένταξη στις εξαιρέσεις και των κοινωνικών συναντήσεων, καθώς, για παράδειγμα σε μία γαμήλια δεξίωση, θα μπορούσε κάποιος εκπρόσωπος ομάδας συμφερόντων να συναντηθεί για οικονομικού ή επιχειρηματικού συμφέροντος σκοπό με κάποιον αξιωματούχο, και στο τέλος να αναφέρουν ότι ήταν κοινωνική συνάντηση.
