ΚΥΠΕ
Η επένδυση 25 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ρύπων για τη στήριξη του Great Sea Interconnector είναι μια σωστή επένδυση, αφού το έργο προωθεί την αύξηση της χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Ειδικός σε θέματα ενέργειας Τσαρλς Έλληνας.
Όπως ανέφερε, παρά το γεγονός ότι τα οικονομικά και γεωπολιτικά ρίσκα είναι υπαρκτά, εντούτοις τα οφέλη του έργου -αν και σε βάθος χρόνου-είναι σημαντικά και θα πρέπει να προωθηθεί.
Πως λειτουργεί το Ταμείο ρύπων
Ο κ. Έλληνας εξήγησε ότι η Κύπρο πληρώνει περίπου 200-300 εκ. το χρόνο στην ΕΕ ως δικαιώματα εκπομπής ρύπων λόγω της χρήσης μαζούτ. Από αυτό το ποσό η Ευρώπη επιστρέφει στη χώρα γύρω στο 90% και τα υπόλοιπα τα κρατά για επενδύσεις.
Σημείωσε ότι το σύστημα εμπορίας ρύπων απαιτεί από τις χώρες να χρησιμοποιήσουν τουλάχιστον το 50% των χρημάτων αυτών που επιστρέφονται για επένδυση σε έργα κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο ανέφερε ότι κάτι τέτοιο δεν γίνεται στην Κύπρο.
Για το λόγο αυτό χαρακτήρισε ως θετική ενδεχόμενη απόφαση της Κυβέρνησης να δώσει 25 εκατ. ευρώ το χρόνο από αυτό το ταμείο για τον Great Sea Interconnector.
«Το υποστηρίζω αυτό, διότι τα λεφτά αυτά πρέπει να χρησιμοποιούνται για την κλιματική αλλαγή. Η διασύνδεση είναι έργο για την κλιματική αλλαγή, οπότε είναι σωστή επένδυση», ανέφερε.
Ο κ. Έλληνας είπε ότι το έργο δεν θα λειτουργήσει πριν από το 2030, οπότε τα οφέλη θα είναι σε βάθος χρόνου. Ωστόσο όπως είπε με τη λειτουργία του θα υπάρξουν οφέλη όπως η αύξηση στην χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), η εξαγωγή του περισσεύματος καθαρής ενέργειας σε άλλες χώρες, αλλά και η εισαγωγή τέτοιας ενέργειας σε χαμηλές τιμές.
«Πιστεύω ότι η διασύνδεση θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των τιμών ΑΠΕ και θα οδηγήσει σε ανταγωνισμό, κάτι που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει στην Κύπρο», ανέφερε. Πρόσθεσε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχει μια συνεννόηση μεταξύ των παραγωγών ΑΠΕ που πουλούν ενέργεια σε μια τιμή πολύ κοντά σε αυτή της ΑΗΚ, κάπου 10% πιο χαμηλά και έτσι δεν υπάρχει όφελος.
Ο κ. Έλληνας είπε ακόμα ότι η διασύνδεση θα βοηθήσει και σε περίπτωση που υπάρχει έλλειμμα ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρου. Έφερε ως παράδειγμα το ενδεχόμενο να μην είναι έτοιμος του χρόνου ο σταθμός της Δεκέλειας με αποτέλεσμα να μην είναι επαρκής η προσφορά ηλεκτρισμού στην Κύπρο και να υπάρξουν blackout.
Παράλληλα εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Κύπρος μέχρι το 2030, δεν θα μπορέσει να αυξήσει σημαντικά τη χρήση των ΑΠΕ και θα συνεχίσει να έχει έσοδα από τις επιστροφές του ταμείου ρύπων, γύρω στα 100-150 το χρόνο, ίσως και περισσότερο.
Υπαρκτά τα οικονομικά και γεωπολιτικά ρίσκα
Ο κ. Έλληνας εξέφρασε την άποψη ότι η Κύπρος πρέπει να συμμετέχει ως μέτοχος στον Great Sea Interconnector, διότι πρόκειται για ένα μεγάλης σημασίας έργο για την Κύπρο και θα πρέπει να έχει λόγο στη διαχείρισή του.
Πρόσθεσε ωστόσο ότι δεν είναι ξεκάθαρο το πόσο θα είναι το κόστος του έργου. Το κόστος €1,9 δισ. όπως είπε υπολογίστηκε όταν ήταν υπεύθυνη η Quantum Energy. Ο ίδιος, ανέφερε, ζήτησε να επικαιροποιηθεί το κόστος, κάτι που δεν έγινε.
«Υπάρχει πιθανότητα το κόστος να είναι περισσότερο και αν είναι περισσότερο, σίγουρα η Κύπρος ως μέτοχος θα χρειαστεί να συμβάλει στην κάλυψή του», ανέφερε. Πρόσθεσε ωστόσο ότι αυτό ίσως να μην είναι αναγκαίο, αν η εταιρεία που ανέλαβε τη διαχείριση του έργου μπορεί να κάνει δάνειο.
Ερωτηθείς κατά πόσο υπάρχουν επενδυτές για το έργο, ανέφερε ότι παρόλο που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν επενδυτές, έχουν επιδείξει ενδιαφέρον αρκετές εταιρείες και αναμένεται να φανεί αν αυτό το ενδιαφέρον θα μεταφραστεί σε επενδύσεις, όταν το έργο εγκριθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Ερωτηθείς για το ρίσκο, ο κ. Έλληνας ανέφερε ότι υπάρχει πιθανότητα το κόστος να ανέβει, όπως γίνεται σε όλα τα μεγάλα έργα που διαρκούν χρόνια.
Το θετικό, όπως είπε, είναι ότι η Nexans συμφώνησε τιμή για το έργο γύρω στα 1,4 δισ. ευρώ και όπως είπε αυτό σε μεγάλο βαθμό κατοχυρώνει το κόστος, ωστόσο δεν μπορεί να εγγυηθεί κανείς ότι δεν θα αυξηθεί.
Σε σχέση με το γεωπολιτικό ρίσκο, ανέφερε ότι δεν είναι ξεκάθαρο. Όπως είπε ακόμα δεν έγινε κάτι από την Τουρκία για να διακινδυνέψει το έργο απευθείας και να σταματήσει τις έρευνες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πρόσθεσε, έχει δηλώσει ότι θα προχωρήσει στις απαραίτητες αποφάσεις ώστε να μην διακινδυνέψει το καλώδιο από την Τουρκία. Παρόλα αυτά είπε ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος υπάρχει και δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι μικρός ή μεγάλος.
Ωστόσο ο κ. Έλληνας σημείωσε ότι τα οφέλη του έργου είναι σημαντικά, αφού όλες οι χώρες της Ευρώπης είναι πλέον διασυνδεδεμένες και βλέπουν ήδη τα οφέλη. Σημείωσε ότι η Κύπρος είναι πολύ πίσω στην χρήση ΑΠΕ σε σχέση και με τους στόχους της Ευρώπης.
Φυσικό αέριο και ΑΠΕ για άμεση μείωση κόστους ηλεκτρισμού
Αναφέροντας ότι ο Great Sea Interconnector θα αποδώσει οφέλη στην Κύπρο σε βάθος χρόνου, σημείωσε ότι αυτή τη στιγμή η Κύπρος πρέπει να προωθήσει άμεσα την εισαγωγή φυσικού αερίου.
Για να γίνει κάτι τέτοιο, πρόσθεσε, θα πρέπει να απελευθερωθεί η πλωτή μονάδα «Προμηθέας» που βρίσκεται στη Σαγκάη. Σημείωσε ότι με τη μετάβαση από μαζούτ σε φυσικό αέριο στο τέλος του χρόνου η τιμή του ηλεκτρισμού μπορεί να μειωθεί μεταξύ 30-40%.
Ανέφερε ακόμα ότι και να ανοίξει η αγορά σε ιδιώτες θα πρέπει να έρθει ο «Προμηθέας» και να δημιουργηθούν οι υποδομές, ώστε ο να μπορούν οι ιδιώτες να εισάγουν υγροποιημένο φυσικό αέριο.
«Χωρίς τις υποδομές, η απελευθέρωση της αγοράς είναι άχρηστη», πρόσθεσε.
Παράλληλα σημείωσε ότι θα πρέπει να προωθηθούν περαιτέρω τα φωτοβολταϊκά στα σπίτια που έφεραν σημαντική μείωση στο κόστος ηλεκτρισμού και να γίνει παράλληλη αναβάθμιση του δικτύου.
Ανέφερε ότι τα λεφτά που επιστρέφονται από τα δικαιώματα ρύπων μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την αναβάθμιση του δικτύου. Αυτά, όπως είπε, είναι επείγοντα έργα με άμεση ξεκάθαρη απόδοση στη μείωση του κόστους για τους καταναλωτές.
