ΚΥΠΕ
Επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στην Κύπρο προς το τέλος του 2022, μετά τη σταθερή ανάπτυξη που καταγράφηκε το πρώτο μισό του έτους, καταγράφει το κεφάλαιο για την Κύπρο των Φθινοπωρινών Οικονομικών Προβλέψεων της Κομισιόν για το 2022, τις οποίες ανακοίνωσε την Παρασκευή ο Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι.
Η επιβράδυνση αυτή προβλέπεται λόγω των παγκόσμιων αντιξοοτήτων και των επίμονων πληθωριστικών πιέσεων.
Παράλληλα, τα δημόσια οικονομικά της χώρας αναμένεται να παραμείνουν υγιή, αλλά το συνολικό πλεόνασμα θα αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι προηγουμένως.
Ταυτόχρονα, αναμένεται μείωση της ανεργίας στο 7,2% το 2022. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να παραμείνει σταθερό το 2023 και να μειωθεί στο 6,9% το 2024.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί στο 8% το 2022 από 2,3% το 2021, και να επιβραδυνθεί στο 4,2% το 2023 και στο 2,5% το 2024.
Ειδικότερα, στις προβλέψεις για την Κύπρο καταγράφεται η αύξηση των επενδύσεων με τη στήριξη του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και οι καλές επιδόσεις του τουρισμού και των εξαγωγών υπηρεσιών. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιβραδυνθεί το τελευταίο τρίμηνο του 2022 λόγω των παγκόσμιων τάσεων, ειδικά στον τομέα της ενέργειας, ωστόσο η αγοραστική δύναμη των πολιτών αναμένεται να στηριχθεί από τα στοχευμένα μέτρα για αντιμετώπιση των επιπτώσεων τιμών ενέργειας.
Νέες προκλήσεις για την οικονομία της ΕΕ μετά την ανάπτυξη το 2022
Γενικότερα όσον αφορά την οικονομία της ΕΕ, η Κομισιόν κάνει λόγο στις Φθινοπωρινές προβλέψεις για μια νέα φάση με περισσότερες προκλήσεις μετά από την ισχυρή ανάπτυξη που καταγράφηκε κατά το πρώτο μισό του 2022, καθώς η ΕΕ παραμένει ιδιαίτερα ευάλωτη στις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας και της εξάρτησης από τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Ως αποτέλεσμα της ενεργειακής κρίσης και της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, σημειώνεται, αν και η ανάπτυξη κατά το 2022 αναμένεται καλύτερη από ό,τι είχε προβλεφθεί αρχικά, το 2023 αναμένεται μικρότερη ανάπτυξη και περισσότερος πληθωρισμός σε σχέση με τις Ενδιάμεσες Θερινές Προβλέψεις της Κομισιόν.
«Η οικονομία της ΕΕ έχει επιδείξει μεγάλη ανθεκτικότητα» στις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ανέφερε ο Επίτροπος Οικονομικών Πάολο Τζεντιλόνι, κάτι που όπως είπε οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις αποφάσεις που λήφθηκαν από την αρχή της πανδημίας.
«Ωστόσο, οι αυξανόμενες τιμές ενέργειες και ο καλπάζων πληθωρισμός έχουν συνέπειες και τώρα αντιμετωπίζουμε μια περίοδο γεμάτη προκλήσεις τόσο σε κοινωνικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο», πρόσθεσε ο κ. Τζεντιλόνι, επισημαίνοντας πως οι σημερινές προβλέψεις διέπονται από στοιχεία αβεβαιότητας, αλλά δηλώνοντας βέβαιος πως αν η Ευρώπη σταθεί ενωμένη θα μπορέσει να διαχειριστεί τις προκλήσεις.
Σύμφωνα με τις Φθινοπωρινές Προβλέψεις, αναμένεται πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ για το σύνολο του 2022 θα κινηθεί στο 3,3% στην ΕΕ και στο 3,2% στην ευρωζώνη, αρκετά ψηλότερα από το 2,7% που καταγραφόταν στις Ενδιάμεσες Θερινές Προβλέψεις.
Ωστόσο, λόγω των προκλήσεων, αναμένεται πως η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα κινηθεί στο 0,3% το 2023 σε ΕΕ και Ευρωζώνη.
Το 2024 προβλέπεται πως η ανάπτυξη θα αρχίσει ξανά να αναπτύσσει δυναμική, με μέσο όρο 1,6% στην ΕΕ και 1,5% στην ευρωζώνη.
Όσον αφορά τον πληθωρισμό, η ετήσια πρόβλεψη για το 2022 κινείται στο 9,3% για την ΕΕ και 8,5% για την ευρωζώνη. Το 2023 αναμένεται πτώση του πληθωρισμού, ο οποίος και πάλι θα βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά (7,0% στην ΕΕ, 6,1% στην ευρωζώνη), πριν μετριαστεί το 2024 (3,0% και 2,6% αντίστοιχα). Σε σύγκριση με τις Θερινές Προβλέψεις, οι προβλέψεις αυτές είναι κατά μια ποσοστιαία μονάδα υψηλότερες για το 2022 και κατά δύο μονάδες για το 2022.
Η ανεργία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 1,8% στην ΕΕ κατά το 2022 στο σύνολό του, να παραμείνει σταθερή το 2023 και να αυξηθεί ελαφρά κατά 0,4% το 2024.
Ο δείκτης ανεργίας για την ΕΕ προβλέπεται στο 6,2% το 2022, στο 6,5% το 2023 και στο 6,4% το 2024.
Το κεφάλαιο των προβλέψεων για την Κύπρο
Μετά τη σταθερή ανάπτυξη που σημείωσε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιβραδυνθεί σημαντικά προς το τέλος του έτους λόγω των παγκόσμιων αντιξοοτήτων και των επίμονων πληθωριστικών πιέσεων. Τα δημόσια οικονομικά αναμένεται να παραμείνουν υγιή, αλλά το συνολικό πλεόνασμα θα αυξηθεί με βραδύτερο ρυθμό από ό,τι προηγουμένως.
Ισχυρή αύξηση του ΑΕΠ το 2022
Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 6,3% το πρώτο εξάμηνο του 2022, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021, κυρίως λόγω της εγχώριας ζήτησης. Η έντονη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης υποστηρίχθηκε από την αύξηση της απασχόλησης και τις αποταμιεύσεις που συσσωρεύτηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι επενδύσεις αυξήθηκαν με τη στήριξη της εφαρμογής του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ωστόσο, οι επενδύσεις στις κατασκευές επηρεάστηκαν αρνητικά από τις υψηλές τιμές των υλικών και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης.
Ο τομέας του τουρισμού σημείωσε καλές επιδόσεις με τις αφίξεις και τα έσοδα από τον τουρισμό να φθάνουν σχεδόν το 80% και το 90% των προ της πανδημίας επιπέδων αντίστοιχα, κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους.
Οι εξαγωγές υπηρεσιών πληροφορικής επικοινωνίας και τεχνολογίας και χρηματοπιστωτικών και μεταφορικών υπηρεσιών συνέχισαν να επεκτείνονται το πρώτο εξάμηνο του 2022.
Επιβράδυνση ανάπτυξης λόγω αντιξοοτήτων
Από το τελευταίο τρίμηνο του 2022 και μετά αναμένεται σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης λόγω της επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας, της αύξησης των επιτοκίων και των ανοδικών πιέσεων στις τιμές, ιδιαίτερα στις τιμές της ενέργειας.
Η χαμηλή αγοραστική δύναμη στους εμπορικούς εταίρους της Κύπρου αναμένεται να επιβαρύνει τις εξαγωγές υπηρεσιών, ιδίως τον τουρισμό.
Επίσης, η εξασθένηση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην Κύπρο και η αύξηση των επιτοκίων επηρεάζουν αρνητικά την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις των νοικοκυριών. Η τάση αυτή αναμένεται να ενταθεί το 2023.
Τα στοχευμένα κυβερνητικά μέτρα για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας και η μερική αναπροσαρμογή των μισθών που θα εφαρμοστεί τον Ιανουάριο του 2023 αναμένεται να στηρίξουν την αγοραστική δύναμη. Η αναπροσαρμογή των μισθών αφορά περίπου το 50% των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις, περιορίζοντας κάπως τον αρνητικό αντίκτυπο στην ιδιωτική κατανάλωση.
Επιπλέον, η εφαρμογή του κυπριακού Προγράμματος Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης αναμένεται να στηρίξει τις επενδύσεις κατά τη διάρκεια του ορίζοντα των προβλέψεων. Συνολικά, το πραγματικό ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,6% το 2022 και να επιβραδυνθεί στο 1% το 2023, προτού αυξηθεί ελαφρώς το 2024 κατά 1,9%.
Παραμένουν σημαντική αβεβαιότητα και καθοδικοί κίνδυνοι για τις προοπτικές ανάπτυξης, καθώς ο τομέας του τουρισμού και άλλοι τομείς υπηρεσιών με εξαγωγικό προσανατολισμό είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
Μείωση της ανεργίας, αλλά με αργούς ρυθμούς
Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να φθάσει το 7,2% το 2022, καταγράφοντας ελαφρά μείωση από το 7,5% όπου βρισκόταν το 2021. Το πρώτο εξάμηνο του 2022 καταγράφηκε αύξηση της απασχόλησης και των κενών θέσεων εργασίας, ενώ η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας αναμένεται αργότερα φέτος να επιβραδύνει τις θετικές επιδόσεις της αγοράς εργασίας.
Το ποσοστό της ανεργίας προβλέπεται να παραμείνει σταθερό το 2023, προτού μειωθεί στο 6,9% το 2024.
Συγκράτηση του πληθωρισμού το 2023
Ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί στο 8% το 2022, από 2,3% το 2021. Αυτό οφείλεται κυρίως στις εξαιρετικά υψηλές τιμές του πετρελαίου, καθώς η Κύπρος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα πετρελαιοειδή.
Οι τιμές των βιομηχανικών προϊόντων (εκτός της ενέργειας) και των τροφίμων, έχουν επίσης αυξηθεί ως αποτέλεσμα των διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού και των δευτερογενών επιπτώσεων από τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας.
Το 2023, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να μετριαστούν, αλλά η μερική αναπροσαρμογή των μισθών θα έχει κάποιες ανοδικές δευτερογενείς επιπτώσεις στον πυρήνα του πληθωρισμού. Συνολικά, ο πληθωρισμός προβλέπεται να επιβραδυνθεί στο 4,2% το 2023 και στο 2,5% το 2024.
Παραμένουν υγιή τα δημόσια οικονομικά
Οι δημοσιονομικές επιδόσεις ήταν ισχυρότερες από ό,τι αναμενόταν το 2021 και το 2022, υποστηριζόμενες από την οικονομική ανάκαμψη. Το 2022, το δημόσιο ισοζύγιο προβλέπεται να μετατραπεί σε πλεόνασμα, φθάνοντας το 1,1% του ΑΕΠ.
Το 2022 αναμένεται ισχυρή αύξηση των κρατικών εσόδων κατά 10,2%, λόγω της στήριξης από τον υψηλό πληθωρισμό. Η αύξηση αυτή αντισταθμίζεται μόνο οριακά από την αύξηση των δημόσιων δαπανών κατά 3,1%. Η αύξηση των δημόσιων δαπανών παραμένει χαμηλή λόγω της σταδιακής κατάργησης των μέτρων στήριξης που σχετίζονται με την πανδημία της COVID-19 και χορηγούνται σε επιχειρήσεις και εργαζομένους.
Το κόστος των μέτρων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών ενέργειας, κυρίως η μείωση της έμμεσης φορολογίας και των επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ενέργειας, εκτιμάται να ανέλθει σε 0,7% του ΑΕΠ το 2022.
Τα δημόσια έσοδα για το 2023 προβλέπεται να αυξηθούν με βραδύτερο ρυθμό, αντανακλώντας την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Παρ' όλα αυτά, το δημοσιονομικό πλεόνασμα προβλέπεται να φθάσει περίπου το 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και το 1,6% το 2024.
Το αμετάβλητο - σε γενικές γραμμές - δημοσιονομικό πλεόνασμα για το 2023, παρά την οικονομική επιβράδυνση, οφείλεται στην προβλεπόμενη μείωση του κόστους των μέτρων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας στο 0,1% του ΑΕΠ, καθώς πολλά από αυτά πρόκειται να λήξουν με το τέλος του 2022.
Η αναλογία του χρέους προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα έτη λόγω της αναμενόμενης αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ (μεταξύ άλλων λόγω του υψηλού αποπληθωριστή του ΑΕΠ) και των πρωτογενών πλεονασμάτων. Προβλέπεται να φθάσει το 89,6% έως το τέλος του 2022 και να μειωθεί περαιτέρω σε 84,0% και 77,7% το 2023 και το 2024 αντίστοιχα.
