Ο πόλεμος του Βλαντιμίρ Πούτιν εις βάρος της Ουκρανίας μετασχηματίζει την πολιτική της Ευρώπης, ανατρέποντας προηγούμενα θέματα-ταμπού. Η στροφή 180 μοιρών της Γερμανίας για την αύξηση των αμυντικών δαπανών, από το σχεδόν 1,4% του ΑΕΠ στο 2% και πλέον, όσο γρηγορότερα γίνεται, είναι η απόδειξη. Για να αποτρέψει την επιθετικότητα της Ρωσίας, να αποδεσμεύσει εαυτόν από τις ενεργειακές προμήθειές της και να στηρίξει τα πιο φτωχά νοικοκυριά, που έχουν δεχθεί το δραστικότερο πλήγμα από την άνοδο στις τιμές της θέρμανσης και του ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς και στις τιμές των τροφίμων, η δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας θα καταστεί πιο γενναιόδωρη από το αναμενόμενο τα προσεχή έτη. Οι επιπλέον δημόσιες δαπάνες είναι ένας από τους λόγους που μας κάνει να προβλέπουμε αύξηση στο πραγματικό ΑΕΠ υπεράνω των τάσεων. Αλλά οι δαπάνες αυτές θα δεσμεύσουν επίσης πόρους, οι οποίοι θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιηθεί για άλλους παραγωγικούς σκοπούς.
Η λήξη της περιόδου ειρήνης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο θα μπορούσε, λοιπόν, να οδηγήσει σε ελαφρώς χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, εκτός εάν οι δαπάνες οδηγούνταν σε καινοτομίες, τις οποίες θα μπορούσαν μετά οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να πωλήσουν σε όλο τον κόσμο και να κερδίσουν. Η πίεση στους πόρους θα επιτείνει και την πίεση του πληθωρισμού. Αυτό σημαίνει πως θα αποχαιρετίσουμε τους δημοσιονομικούς κανόνες; Δεν αναμένουμε πως κάποιοι εθνικοί ή ευρωπαϊκοί κανόνες θα παρεμποδίσουν τη διάθεση επιπλέον κονδυλίων. Υπό το σοκ του πολέμου, η Ε.Ε είναι πιθανόν να αναστείλει και πάλι τους δημοσιονομικούς κανόνες το 2023, όπως είχε πράξει και την περίοδο της πανδημίας 2020-2022. Η χρήση κονδυλίων εκτός των ορίων του εκάστοτε προϋπολογισμού στη Γερμανία θέτει ένα παράδειγμα και για άλλες χώρες. Πέραν τούτου, εκτιμούμε πως θα υπάρξει μια ακόμα πιο ευέλικτη ερμηνεία των κανόνων.
Οπου τίθενται οι προδιαγραφές της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ήτοι το ανώτατο όριο του 3% του ελλείμματος και το 60% του χρέους ως προς το ΑΕΠ, δεν θα γίνουν αλλαγές. Ενδεχομένως να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο χρόνου στις χώρες να επανέλθουν στο όριο του χρέους. Στο πλαίσιο της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης, ο ΕSM στην κρίση του 2011-2012 και το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ στην πανδημία αποτελούν σημαντικά βήματα στο μοίρασμα των κινδύνων. Ο πόλεμος του Πούτιν δίνει μια κάλλιστη ευκαιρία η Ε.Ε. να συμπήξει κοινό ταμείο άμυνας. Εντούτοις, δεν θα δοθεί έναυσμα για πλήρη δημοσιονομική ενοποίηση στην Ευρωζώνη. Αντιθέτως, θα ανακαταταγούν οι προτεραιότητες στο Ταμείο Ανάκαμψης, με έμφαση στις επενδύσεις για την ενέργεια.
* Οι κ. Holger Schmieding, Kallum Pickering και Salomon Fiedler είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.
