ΚΥΠΕ
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα λάβει την όποια απόφασή της σε σχέση με την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου – Ελλάδας (Great Sea Interconnector), αφού πρώτα πάρει και αξιολογήσει τη μελέτη κόστους – οφέλους από τον φορέα υλοποίησης, που είναι ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος αναμένεται να την παραδώσει τέλος Ιουνίου- αρχές Ιουλίου, δήλωσε ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Γιώργος Παπαναστασίου, προσθέτοντας ότι εκτίμηση της Κυβέρνησης και αυτό που έχει παρουσιαστεί πρόσφατα από τον ΑΔΜΗΕ είναι πως «η χρέωση θα είναι πολύ μικρότερη από το όφελος που θα δει ο Κύπριος καταναλωτής».
Ταυτόχρονα, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι το έργο υλοποιείται και τον επόμενο μήνα ξεκινά η βυθοσκόπηση για την τοποθέτηση και πόντιση του καλωδίου Κύπρου – Κρήτης, και πρόσθεσε πως μέχρι σήμερα ο Κύπριος καταναλωτής δεν έχει επωμιστεί οποιοδήποτε έξοδο και δεν έχει πληρώσει τίποτα για το έργο.
Ο Υπουργός Ενέργειας, ο οποίος μιλούσε κατά τη συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας που συζήτησε την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ελλάδας - Ισραήλ μέσω του υποθαλάσσιου καλωδίου Great Sea Interconnector, η οποία θα συνεχιστεί σε 15 ημέρες, είπε ότι το έργο «είναι έργο υποδομής, ιδιωτικό, με εποπτικές αρχές, δύο ρυθμιστές» Κύπρου και Ελλάδας.
Επιπλέον, ο Υπουργός ανέφερε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πάρει επίσημη πολιτική θέση από το Ισραήλ ότι το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ «θα πρέπει να προχωρήσει τάχιστα», ενώ υπογράμμισε πως «υπάρχουν επενδυτικά ταμεία για το συγκεκριμένο κομμάτι της διασύνδεσης τα οποία ενδιαφέρθηκαν για να επενδύσουν ώστε να διασυνδεθεί το Ισραήλ μέσω Κύπρου με την Ευρώπη».
Απαντώντας σε σειρά ερωτήσεων από τα μέλη της Επιτροπής, ο Υπουργός Ενέργειας είπε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία αν πάρει την τελική επενδυτική απόφαση, τα 100 εκ. ευρώ θα χρησιμοποιηθούν ως μετοχικό κεφάλαιο», ενώ ανέφερε πως η Κυβέρνηση δεν στηρίζεται στην παρουσίαση που έκανε ο ΑΔΜΗΕ αλλά θα περιμένει τη μελέτη για να δει τους στόχους που θέτει για το 2030 και 2040.
Κληθείς, μετά τη συνεδρία να σχολιάσει τις ανησυχίες των βουλευτών να χρεώνεται ο Κύπριος καταναλωτής μέχρι την ολοκλήρωση του έργου, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι είναι εύλογη η ανησυχία της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι αυτό θα πρέπει να το απαντήσει η ΡΑΕΚ και ο αντίστοιχος ρυθμιστής της Ελλάδας.
«Οι πληροφορίες που έχουμε είναι πως ο ρυθμιστής της Ελλάδας έχει ήδη πάρει την απόφαση ότι μπορεί να επιβαρύνεται ο Έλληνας καταναλωτής από την 1η Ιανουαρίου του 2025 με το μικρό ποσό που θα επιδοτηθεί το έργο μέσω του καταναλωτή», ανέφερε, προσθέτοντας ότι στην Κύπρο η ΡΑΕΚ δεν έχει πάρει αυτή την απόφαση.
«Εμείς ως πολιτεία πιστεύουμε πως αυτή η χρέωση θα πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο κοντά στη λειτουργία του έργου, οπότε και ο Κύπριος καταναλωτής θα δει και το όφελος», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι το έργο το οποίο αφορά έναν ιδιώτη φορέα υλοποίησης που είναι ο ΑΔΜΗΕ, έχει πάρει χρηματοδότηση ύψους €657 εκατομμυρίων και υλοποιείται.
«Το έργο είναι σε τροχιά υλοποίησης και είναι ευρωπαϊκό», ανέφερε και πρόσθεσε πως «έχει γίνει ήδη η εκταμίευση περίπου €145 εκ. για την κατασκευή καλωδίου και μέχρι σήμερα έχουν κατασκευαστεί 50 χιλιόμετρα καλωδίου» και «έχει αποπληρωθεί η πρώτη δόση της κατασκευής και πόντισης του καλωδίου».
Είπε ακόμη ότι «τον επόμενο μήνα ξεκινά η βυθοσκόπηση για την τοποθέτηση και πόντιση του καλωδίου και ουσιαστικά το έργο θα έχει υλοποιηθεί εξ ολοκλήρου μέχρι τα μέσα του 2029», σύμφωνα με τον φορέα υλοποίησης.
«Από το 2029 και μετά θα δει τα οφέλη ο Κύπριος και ο Έλληνας καταναλωτής», σημείωσε.
Ο Υπουργός είπε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναμένει τη μελέτη κόστους – οφέλους που θα έχει ως εστίαση μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία και τον Κύπριο καταναλωτή ενέργειας και πρόσθεσε πως «η μελέτη θα παραδοθεί από τον ΑΔΜΗΕ μέχρι το τέλος Ιουνίου, αρχές Ιουλίου».
«Όταν έχουμε τη μελέτη και αφού την αξιολογήσουμε θα πάρουμε την τελική επενδυτική απόφαση», υπογράμμισε.
Εξηγώντας τι σημαίνει επενδυτική απόφαση, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω κάποιου φορέα θα μπει μέτοχος στο έργο με €100 εκ. τα οποία θα πάρει από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».
Κληθείς να σχολιάσει το ενδεχόμενο να αυξηθεί το κόστος υλοποίησης του έργου, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι το έργο αφορά δύο συμβόλαια, τα οποία είναι καθορισμένα σε κόστος, προσθέτοντας ότι «αν υπάρχει κάποια παρέκκλιση από τα συμβόλαια, αναμένουμε ότι αυτή θα είναι μικρό ποσοστό».
Σε σχέση με το κόστος όφελος για τον Κύπριο καταναλωτή, ο Υπουργός είπε ότι «με βάση τη συμφωνία που είχε γίνει από τον προηγούμενο φορέα υλοποίησης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα υπάρχει μια κατανομή κόστους 63% στον Κύπριο καταναλωτή και 37% στον Έλληνα καταναλωτή».
«Δεν αναμένεται αυτό το κόστος να είναι ψηλό, όμως το όφελος για τον καταναλωτή αναμένεται να είναι υψηλό», ανέφερε, εξηγώντας ότι «ανοίγεται ακόμη μία πηγή τροφοδοσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στον καταναλωτή για να μπορεί ο καταναλωτής να επιλέγει».
Ανέφερε επίσης ότι «επειδή το έργο αφορά σύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου της Κυπριακής Δημοκρατίας με το τεράστιο ηλεκτρικό δίκτυο της Ευρώπης, θα υπάρχει μια κοινή διαχείριση κάτω από τον Ευρωπαίο διαχειριστή» και πρόσθεσε πως «συνήθως οι ροές ηλεκτρικής ενέργειας σε τέτοιες διασυνδέσεις είναι από το φτηνό προς το ακριβό, δηλαδή από εκεί που υπάρχει το χαμηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας προς την κατεύθυνση που υπάρχει το υψηλότερο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας».
Κληθείς μετά τη συνεδρία να σχολιάσει πληροφορίες ότι η Τουρκία προσπαθεί να νομιμοποιήσει μέσω της ΕΕ, την ηλεκτρική διασύνδεση Τουρκίας – κατεχομένων, χρησιμοποιώντας το «καθεστώς του παρατηρητή των Τ/κ» στην Ένωση, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι «έχουμε τέτοια πληροφόρηση την οποία παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά», προσθέτοντας ότι η Τουρκία επανειλημμένα έχει κάνει προσπάθειες διασύνδεσης των κατεχομένων με διάφορους τρόπους».
«Οπότε καταλαβαίνετε ότι αυτή η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με την Κρήτη είναι πολύ σημαντική να εξελιχθεί για το λόγο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να μένει σε ενεργειακή απομόνωση», ανέφερε και πρόσθεσε ότι υπάρχει ήδη απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου ότι τη στηρίζει πολιτικά και μένει μόνο η απόφαση να μπει ως μέτοχος στο έργο.
Αναφορικά με την παραχώρηση €657 εκ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το έργο, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι «η Επιτροπή δεν έχει δώσει ξανά αυτού του ύψους χρηματοδότηση σε καμία άλλη χώρα».
Μιλώντας κατά τη συνεδρία, ο ΓΓ του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου ρώτησε σε ποιο στάδιο βρίσκεται το ενδιαφέρον του Ισραήλ, προσθέτοντας ότι «από μέρους του Ισραήλ ακούσαμε και ενδιαφέρον και απόσυρση ενδιαφέροντος».
Ανέφερε επίσης ότι το ΑΚΕΛ έχει μια ανησυχία και ότι παρόμοια έργα έχουν μια ανώτατη οροφή 10% με 20% στην παραγωγή ενέργειας ανάλογα με τις ανάγκες μιας χώρας και πρόσθεσε πως εδώ δεν υπάρχει αυτή η οροφή.
Αναφορικά με την διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ, ο κ. Παπαναστασίου είπε ότι «το Ισραήλ έχει τοποθετηθεί επανειλημμένα και πολιτικά αλλά και σε τεχνικό επίπεδο», προσθέτοντας ότι υπάρχουν τεχνικές επιτροπές και με τους διαχειριστές, οι οποίοι προσπαθούν να συνάψουν μία συμφωνία, δηλαδή ποιο θα είναι το κόστος που θα επιβαρυνθεί ο Κύπριος και ο Ισραηλινός καταναλωτής από αυτή την διασύνδεση».
«Γίνονται τεχνικές συζητήσεις και πρόσφατα έχουμε πάρει επίσημη πολιτική θέση ότι το έργο θα πρέπει να προχωρήσει τάχιστα», υπογράμμισε.
Εξάλλου, ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου είπε ότι δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η συζήτηση αν δεν έχουμε τη μελέτη του ΑΔΜΗΕ και πρόσθεσε ότι καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, διαβάζοντας τη μελέτη ενώ διερωτήθηκε πώς γίνεται ο καταναλωτής να πληρώνει πριν ολοκληρωθεί ένα έργο υποδομής στον τομέα της ενέργειας.
Ο κ. Νεοφύτου διερωτήθηκε επίσης πώς είναι δυνατό για αυτό το έργο ο καταναλωτής να πληρώνει για τα επόμενα 30-35 χρόνια 3,7% επιπρόσθετα του 4,6% και αν υπάρχει άλλη χώρα να πληρώνει συνολικά 8,3%.
«Αυτό θα είναι σκάνδαλο μεγατόνων να ζητηθεί από τον Κύπριο καταναλωτή να πληρώνει από τώρα, αυτό το 8,3%, με τους πολιτικούς κινδύνους αν γίνει και με αβέβαιο τους τεχνικούς κινδύνους αν θα ολοκληρωθεί», πρόσθεσε.
Ο Αντιπρόεδρος της ΡΑΕΚ Φίλιππος Φιλίππου είπε ότι η χρέωση για τον καταναλωτή είναι 4,6% που είναι η απόδοση στην ΑΗΚ και έχει εγκριθεί και 3,7% χρέωση για 12 χρόνια.
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κυριάκος Χατζηγιάννης είπε ότι ζήτησαν στοιχεία και «κάποια μας έχουν δοθεί σήμερα» και πρόσθεσε πως θα συνεχιστεί η συζήτηση σε 15 μέρες.
«Οφείλει η Κυβέρνηση να είναι πολύ προσεκτική, η ΡΑΕΚ να είναι πολύ προσεκτική» και «οφείλει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου να είναι πολύ προσεκτικός», πρόσθεσε.
Ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι η Βουλή έχει «κάθε υποχρέωση να εγκρίνει ή να απορρίψει κατά πόσο θα συμμετάσχει ο καταναλωτής στο ενδεχόμενο να του επιβληθούν τέλη χρήσης ή δικαιώματα χρήσης αυτού του καλωδίου πριν να λειτουργήσει».
Ανέφερε ότι η Βουλή το λέει συνεχώς πως το θεωρεί «αδιανόητο για ένα τέτοιο έργο με τεράστια αβεβαιότητα είτε αυτή αφορά την πολιτική, είτε την οικονομική είτε την τεχνολογική πάνω από όλα».
Είπε ακόμη ότι «το άθροισμα αυτών οδηγεί σε μια μεγάλο διαστάσεων αβεβαιότητα για την ολοκλήρωση του έργου και δεν μπορεί πιο πριν ο καταναλωτής να μπει σε μια ευθύνη ή μια υποχρέωση αποπληρωμής του έργου» και πρόσθεσε πως οφείλουν αυτοί που επενδύουν να αναλάβουν και το κόστος».
Ανέφερε επίσης ότι «η Κυβέρνηση αποφασίζει και δεσμεύεται, όχι στη βάση μελετών, αλλά στη βάση των καλών ανθρώπινων σχέσεων και συναναστροφών είτε με τον ΑΔΜΗΕ, είτε με τον προϊστάμενο τους είτε άλλως πως» και πρόσθεσε πως οφείλουμε να έχουμε διαφάνεια στις αποφάσεις και στον τρόπο συμπεριφοράς».
«Πάνω από όλα ως κόρη οφθαλμού πρέπει να διασφαλίζεται η ποιοτική ενημέρωση της Βουλής των Αντιπροσώπων», ανέφερε και πρόσθεσε πως «ασκούμε κριτική ότι αυτό η Κυβέρνηση δεν το διασφαλίζει».
Ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι σήμερα εντόπισε απουσίες από τη συνεδρία και πρόσθεσε ότι η αβεβαιότητα δεν περιορίζεται στο €1,9 δισ. αλλά «σε ένα ποσό το οποίο μπορεί να πολλαπλασιαστεί και δεν είναι σοφό η Κυπριακή Δημοκρατία να δεσμευτεί, ασχέτως με τις πιέσεις που δέχεται η Κυβέρνηση και αυτή τις μετακυλύει στη ΡΑΕΚ και στον Διαχειριστή».
Ανέφερε επίσης ότι το έργο δεν θα είναι τελικά €1,9 δισ. μέχρι το 2023 και πρόσθεσε ότι πέραν του ότι υπάρχει μια φυσιολογική αύξηση ετήσια της τάξης του 5-6%, θα υπάρξει και η αβεβαιότητα όταν η πόντιση του καλωδίου θα αντιμετωπίσει υφάλους στο βυθό της θάλασσας και επεκταθεί το μήκος του καλωδίου.
«Αν ο Υπουργός τον οποιονδήποτε προβληματισμό τον θεωρεί φοβία, αντί να μπει στη λογική να τον διερευνήσει, τότε είναι ένας πολύ επικίνδυνος Υπουργός», πρόσθεσε.
«Οφείλει η ΡΑΕΚ και ο ΔΣΜΚ να έχουν μπροστά τους τη μελέτη κόστους – οφέλους για τον τόπο, τη μελέτη που έχει να κάνει με την κατασκευή του σταθμού της Siemens και οφείλουν πιο πριν να γνωρίζουν ποια είναι η διαδρομή της πόντισης του καλωδίου μέχρι να βγει στην επιφάνεια στην Κρήτη», ανέφερε και πρόσθεσε ότι αυτές οι τρεις παραμέτρους για τις οποίες δεν υπάρχουν μελέτες, μπορεί να εκτοξεύσουν το κόστος του έργου και «στην περίπτωση που η Κυπριακή Δημοκρατία γίνει μέτοχος της κοινοπραξίας να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι θα πρέπει να κληθεί στη συνέχεια να πληρώνει τα απορρέοντα ως οικονομικές υποχρεώσεις».
Απαντώντας σε ερώτηση, ο κ. Χατζηγιάννης είπε ότι υπάρχουν πιέσεις για συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας και από πλευράς ελληνικής Δημοκρατίας και από πλευράς ΕΕ και από πλευράς ΑΔΜΗΕ.
