Kathimerini.com.cy
Από την τελευταία φορολογική μεταρρύθμιση στην Κύπρο, η οποία έχει διεξαχθεί εντός του 2002, έχουν παρέλθει πέραν των δύο δεκαετιών. Από τότε μέχρι σήμερα τα οικονομικά δεδομένα αναμφίβολα έχουν αλλάξει σημαντικά, τόσο σε ευρωπαϊκό αλλά και στο διεθνές σκηνικό όσο και σε εθνικό επίπεδο. Η ανάπτυξη των ψηφιακών δραστηριοτήτων, οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πράσινη μετάβαση και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα των επιχειρήσεων, δημιουργούν όλο και μεγαλύτερες προκλήσεις όχι μόνο στον τομέα της επιβολής φορολογίας αλλά και στην οικονομία ευρύτερα.
Σε διεθνές αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα τελευταία χρόνια γίνεται ιδιαίτερη προσπάθεια για επιβολή νέων κανόνων φορολόγησης κατά της διάβρωσης της φορολογικής βάσης και της μετατόπισης των κερδών, μέσω εναρμόνισης των φορολογικών συστημάτων και κανόνων φορολόγησης των κρατών-μελών αλλά και των κρατών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασία και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), καταδεικνύοντας τη σημασία της δίκαιης και αποτελεσματικής φορολογίας τουλάχιστον στο επίπεδο των πολυεθνικών εταιρειών.
Το υφιστάμενο εταιρικό φορολογικό πλαίσιο της Κύπρου, αναμφισβήτητα, περιλαμβάνει διάφορες πινελιές οι οποίες είτε προήλθαν από διατάξεις από διάφορες ευρωπαϊκές οδηγίες είτε προήλθαν στα πλαίσια των εθνικών προσπαθειών συμμόρφωσης με διεθνείς πρακτικές για πάταξη της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια οι φορολογικές νομοθεσίες έχουν εμπλουτιστεί σημαντικά με φορολογικές ελαφρύνσεις και απαλλαγές, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση των εσόδων και κατ’ επέκταση των δημόσιων οικονομικών μέσω, μεταξύ άλλων, της προσέλκυσης επενδύσεων, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη διεύρυνση του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης, οι οποίες θεωρούμε ότι σε μεγάλο βαθμό έχουν επιτελέσει και εξυπηρετήσει τον σκοπό τους.
Παρόλα αυτά, προκρίνεται η ανάγκη για περαιτέρω εκσυγχρονισμό αλλά και βελτίωση του ευρύτερου φορολογικού πλαισίου της Κύπρου, ώστε να καταστεί πιο απλοποιημένο, παραμένοντας ταυτόχρονα ανταγωνιστικό και ελκυστικό, προτάσσοντας την κοινωνική συνοχή αλλά και την τεχνολογική ανάπτυξη και καινοτομία.
Το υπουργείο Οικονομικών, στα πλαίσια αυτά, επιθυμεί την προώθηση ολοκληρωμένης φορολογικής μεταρρύθμισης στη βάση εμπεριστατωμένης και ολοκληρωμένης μελέτης που να προσεγγίζει ολιστικά το φορολογικό πλαίσιο της Κύπρου, και να αντικατοπτρίζει τις αλλαγές που προωθούνται στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό σκηνικό. Ο κύριος άξονας της προτεινόμενης φορολογικής μεταρρύθμισης εστιάζεται στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας του φορολογικού μοντέλου της Κύπρου, τη μείωση του διοικητικού βάρους για τους φορολογούμενους πολίτες αλλά ταυτόχρονα στην παροχή δικαιότερης ανακατανομής του φορολογικού βάρους, διατηρώντας όμως δημοσιονομική ουδετερότητα. Η μελέτη αυτή αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του επόμενου έτους. Στα πλαίσια αυτά θα διεξαχθεί ευρεία ενημέρωση και εκτεταμένη δημόσια διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους αρμόδιους φορείς, ώστε να κατατεθούν οι θέσεις και εισηγήσεις τους.
Βασική αρχή μας είναι ότι το φορολογικό πλαίσιο της Κύπρου θα πρέπει να παραμένει ευθυγραμμισμένο με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, με τις κατευθυντήριες γραμμές του Κώδικα Δεοντολογίας της ΕΕ για τη φορολογία των επιχειρήσεων, καθώς οι φορολογικές απαλλαγές να συνάδουν με τους ευρύτερους κανόνες κρατικών ενισχύσεων ενώ ταυτόχρονα να προάγεται ο θεμιτός φορολογικός ανταγωνισμός.
Παράλληλα, έχει τροχοδρομηθεί και η υλοποίηση της ευρωπαϊκής Οδηγίας 2022/2523 του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2022 σχετικά με την «εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην Ένωση», γνωστός και ως Πυλώνας 2. Η Οδηγία αυτή προνοεί όπως οι όμιλοι πολυεθνικών επιχειρήσεων ή εγχώριοι όμιλοι μεγάλης κλίμακας που έχουν παρουσία σε κράτη-μέλη της ΕΕ και δηλώνουν ετήσια ενοποιημένα έσοδα άνω των €750 εκ., θα έχουν την υποχρέωση να καταβάλλουν εταιρικό φόρο τουλάχιστον 15% επί των εταιρικών κερδών τους.
Ο εν λόγω συντελεστής αφορά και τα κέρδη των συνδεδεμένων οντοτήτων (θυγατρικών εταιρειών) με έδρα σε δικαιοδοσίες εκτός ΕΕ. Σκοπός της Οδηγίας είναι να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο διάβρωσης της φορολογικής βάσης μεταφοράς κερδών των κρατών-μελών. Οι πρόνοιες της εν λόγω Οδηγίας ευθυγραμμίζονται σε μεγάλο βαθμό με τους παγκόσμιους κανόνες σε σχέση με τον Πυλώνα 2 που έχει υιοθετήσει ο ΟΟΣΑ, ο οποίος έχει ξεκινήσει να αναπτύσσει κατευθυντήριες γραμμές για την πρακτική εφαρμογή των κανόνων αυτών.
Οι βασικές πρόνοιες της Οδηγίας θα πρέπει να μεταφερθούν στην εθνική έννομη τάξη μέχρι την 31/12/2023. Τα χρονοδιαγράμματα εναρμόνισης έχουν καθοριστεί, τα οποία περιλαμβάνουν τη διαβούλευση, τη διενέργεια νομοτεχνικού ελέγχου και έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο και κατάθεση στη Βουλή των Αντιπροσώπων τον Οκτώβριο 2023 για τελική ψήφιση και δημοσίευση. Με την εφαρμογή της εν λόγω Οδηγίας δεν αναμένεται ουσιαστική δημοσιονομική επίπτωση.
Στόχος μας την ίδια στιγμή, παραμένει η προώθηση της φορολογικής συμμόρφωσης. Σημαντικό παράγοντα αποτελεί η χρήση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τόσο σε θέματα συμμόρφωσης, όσο και σε θέματα φορολογικού ελέγχου. Το Τμήμα Φορολογίας ήδη έθεσε σε εφαρμογή την πρώτη από τρεις φάσεις νέο λογισμικό σύστημα (Tax for All) που θα συμβάλει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των φορολογουμένων, τόσο στη διεκπεραίωση των υποχρεώσεών τους προς το κράτος όσο και στην καλύτερη ενημέρωσή και συμμόρφωση των πολιτών.
Στρατηγικός μονόδρομος για την κυβέρνηση παραμένει η επίτευξη των δεσμεύσεων που δόθηκαν στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της οικονομίας, για ταχύτερη μετάβαση προς ένα ψηφιοποιημένο και πράσινο μοντέλο ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές ευρωπαϊκές συστάσεις για τη χώρα μας, σε ό,τι αφορά συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις.
Σημαντική μεταρρύθμιση παραμένει η πάταξη του ακραίου φορολογικού σχεδιασμού, στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της οικονομίας. Στα πλαίσια αυτά προωθείται συγκεκριμένη μεταρρύθμιση, μέσω επίτευξης συγκεκριμένων οροσήμων που έχουν συμφωνηθεί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η επίτευξη των οροσήμων, θα συμβάλει στη βελτίωση του ονόματος αλλά και του κύρους της Κύπρου διεθνώς, ενώ ταυτόχρονα θα εκταμιευτούν σημαντικά κονδύλια που θα βοηθήσουν στην επίτευξη των στόχων του κράτους.
Η προωθούμενη φορολογική μεταρρύθμιση θα είναι δημοσιονομικά ουδέτερη, αποφεύγοντας την περαιτέρω επιβάρυνση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Προσπάθειά μας είναι η καλύτερη κατανομή των φορολογικών βαρών με στοχευμένο και έξυπνο τρόπο, έτσι ώστε βοηθηθεί η πραγματική οικονομία και να κινηθεί προς καλύτερες αναπτυξιακές κατευθύνσεις, βελτιώνοντας το βιοτικό επίπεδο του λαού μας.
Υποστηρίζουμε ότι το φορολογικό βάρος ενδείκνυται να είναι τέτοιο, για πολίτες και επιχειρήσεις, που για τους μεν ιδιώτες να επιτρέπει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, και για τις δε επιχειρήσεις να μην περιορίζει τις επενδυτικές τους δραστηριότητες για περαιτέρω ανάπτυξή και συνεισφορά τους στην κοινωνία.
*Ο κ. Γιώργος Παντελή είναι Γενικός Διευθυντής του υπουργείου Οικονομικών
