Kathimerini.gr
REUTERS, NEW YORK TIMES, FINANCIAL TIMES
Με τον πληθωρισμό να επιταχύνεται αδιάκοπα στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ, η Federal Reserve, άρχισε χθες τη διήμερη συνεδρίασή της εξετάζοντας την πιο επιθετική αύξηση επιτοκίων που έχει επιχειρήσει μετά το 1994. Καθώς εντείνονται οι προσδοκίες για μια νέα αύξηση επιτοκίων έναν μήνα μετά την αύξηση του Μαΐου, ενδεχομένως μεγαλύτερη από εκείνη που προβλεπόταν μόλις πριν από λίγες ημέρες, εντείνεται μαζί τους και η ανησυχία για όσα συνεπάγεται κάτι τέτοιο για την οικονομία και την κερδοφορία των επιχειρήσεων. Αποτέλεσμα αυτής της ανησυχίας είναι και οι κραδασμοί στα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο, που έχουν καταγράψει μεγάλες απώλειες τις τελευταίες ημέρες και εξακολουθούν να υποχωρούν, ενώ παράλληλα εκτοξεύεται το κόστος δανεισμού σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, δεν έχει, άλλωστε, κρύψει την ανησυχία του και το δίλημμα ενώπιον του οποίου βρίσκεται, καθώς έχει παραδεχθεί πως η αύξηση του κόστους δανεισμού είναι αναγκαία για να ανακοπεί ο πληθωρισμός, αλλά αναπόφευκτα θα προκαλέσει «κάποιο πόνο».
Η Fed αύξησε τα επιτόκια κατά μισή εκατοστιαία μονάδα τον περασμένο μήνα και έκτοτε τα στελέχη της δηλώνουν διαρκώς ότι θα ακολουθήσει μια ακόμη ισόποση αύξηση στις συνεδριάσεις του Ιουνίου και του Ιουλίου, αν οι εξελίξεις στο μέτωπο του πληθωρισμού είναι αυτές που περιμένουν. Την περασμένη εβδομάδα δόθηκαν όμως στη δημοσιότητα στοιχεία που φέρουν τον πληθωρισμό να επιταχύνεται περαιτέρω τον Μάιο και να αυξάνεται κατά μία εκατοστιαία μονάδα, καταγράφοντας έτσι τον ταχύτερο ρυθμό του από το 1981. Οι σχετικές έρευνες φέρουν, άλλωστε, τους καταναλωτές να ανησυχούν, εκτιμώντας πως οι τιμές θα αυξηθούν περισσότερο και ο πληθωρισμός θα παγιωθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ έχει από το 1994 να προχωρήσει σε δύο αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων στο πλαίσιο δύο συναπτών συνεδριάσεων, όπως σχεδιάζει να κάνει τώρα. Επιπλέον έχει από το 1994 να προχωρήσει σε δεύτερη αύξηση επιτοκίων μεγαλύτερη από εκείνη στην οποία προχώρησε τον αμέσως προηγούμενο μήνα, όπως εικάζεται ότι θα αποφασίσει τώρα.
Οι αγορές φαίνεται πως προεξοφλούν μια αύξηση επιτοκίων κατά 0,75%, ύστερα από σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο οι εξελίξεις αναγκάζουν τα στελέχη της Fed να εξετάσουν μια τόσο επιθετική αύξηση στη συνεδρίαση αυτής της εβδομάδας. Μεταξύ επενδυτών επικρατεί τώρα η εκτίμηση ότι τον Σεπτέμβριο τα επιτόκια του δολαρίου θα έχουν διαμορφωθεί κάπου ανάμεσα στο 2,75% και 3%, έχοντας εν ολίγοις καταγράψει ταχύτατη άνοδο από τα σημερινά επίπεδα του 0,75% έως 1%. Η ανησυχία της αγοράς σκιαγραφείται στην πτώση που σημείωσε τις τελευταίες ημέρες ο δείκτης S&P 500, με αποτέλεσμα να βρίσκεται πλέον σε επίπεδα κατά 21,8% κάτω από την κορύφωσή του στο υψηλό ρεκόρ του της 3ης Ιανουαρίου. Κι αυτό γιατί μια τόσο απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού θα έχει άμεσα ευρύτατες συνέπειες στην οικονομία εφόσον θα επηρεάσει τα πάντα, από τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων που θα αυξηθούν πλήττοντας τα αμερικανικά νοικοκυριά έως τις πιστώσεις των τραπεζών στις επιχειρήσεις. Αναπόφευκτα θα επιβραδυνθεί η αγορά στέγης, θα μειωθούν οι καταναλωτικές δαπάνες, ενώ θα «παγώσουν» τα επενδυτικά και επεκτατικά σχέδια των επιχειρήσεων, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι προσλήψεις και να πληγεί η οικονομία. Έπειτα από όλες αυτές τις επώδυνες επιπτώσεις, αναπόφευκτα θα μειωθεί η ζήτηση και θα αρχίσει να υποχωρεί ο πληθωρισμός. Όπως όμως επισημαίνουν ανήσυχοι οικονομολόγοι και επενδυτές, αλλά και οι απλοί καταναλωτές, τα επιτόκια είναι ένα εργαλείο πολιτικής που δεν δίνει στη Fed τη δυνατότητα να επιβραδύνει την οικονομία όσο θα ήθελε ούτε μπορεί να υπολογίσει πώς θα επηρεάσουν τις εξελιξεις άλλοι αστάθμητοι παράγοντες. Θεωρητικά μπορεί να υποχωρήσει το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα και έτσι να αποκλιμακωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Μπορεί, όμως, να λειτουργήσουν στην αντίθετη κατεύθυνση τα νέα lockdowns στην Κίνα και οι παρενέργειες του πολέμου στην Ουκρανία.
