Kathimerini.gr
Από αναβολή σε αναβολή πήγαινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δημοσιοποίηση της πρότασής της για το Ταμείο (ή Σχέδιο; Ή Εργαλείο;) Ανάκαμψης, που θα έδειχνε στα πληγέντα κράτη-μέλη, αλλά και στον κόσμο, ότι η Ευρώπη μπορεί να απαντήσει με ενιαίο, ουσιώδη τρόπο στη νέα κρίση. Οι αμφιβολίες είχαν αρχίσει να πληθαίνουν για το αν θα μπορούσε να εκτελέσει τον άθλο που της ανέθεσαν προ μηνός τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., χωρίς ιδιαίτερη καθοδήγηση για το πώς να το πετύχει.
Προ ολίγου, έχοντας προφανώς συναίσθηση της ανάγκης να κάνουν το πρώτο βήμα, οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας – των δύο χωρών εξαιτίας των οποίων γεννήθηκε το εγχείρημα της ενωμένης Ευρώπης, και που πάντα στις κρίσιμες στιγμές καλούνταν να το ωθήσουν προς τα εμπρός – παρουσίασαν την κοινή τους πρόταση για το Ταμείο. Ήταν καλύτερη του αναμενομένου.
Το Παρίσι και το Βερολίνο προτείνουν τη σύσταση ενός εργαλείου 500 δισ. ευρώ, με τους πόρους να προέρχονται από κοινή έκδοση χρέους μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να διανέμονται στις περιοχές και τους κλάδους που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Τα χρήματα προτείνεται να διανεμηθούν με τη μορφή επιχορηγήσεων, όχι δανείων, μέσω των προγραμμάτων του νέου μακροπρόθεσμου κοινοτικού προϋπολογισμού, ενώ η αποπληρωμή του χρέους δεν θα είναι συνάρτηση της στήριξης που έλαβε κάθε χώρα.
Τι σημαίνει αυτό; Ας δούμε κατ’ αρχάς τι δεν σημαίνει. Δεν έχουμε υποχώρηση της Γερμανίας και υιοθέτηση ευρωομολόγου, όπως κάποιοι βιάστηκαν να πανηγυρίσουν. Το νέος χρέος δεν θα εκδοθεί με την «κοινή και εις ολόκληρον» (joint and several) εγγύηση των κρατών-μελών. Το μέγεθος, επίσης, είναι μικρότερο από αυτό που ιδανικά θα ήθελε η Γαλλία, ή που πρότεινε η Ισπανία (1 με 1,5 τρισ. ευρώ). Τέλος, η αρχική πρόταση των Γάλλων για ένα εργαλείο εκτός κοινοτικού προϋπολογισμού και άρα πιο ευέλικτο δεν έγινε δεκτή, άρα η διαπραγμάτευση για την τελική του μορφή θα είναι όμηρος της ευρύτερης, σύνθετης και συχνά πικρόχολης μάχης χαρακωμάτων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο.
Οι δύο χώρες όμως συμφώνησαν σε πραγματικά χρήματα - όχι εντυπωσιοθηρικούς αριθμούς που είναι προϊόν λογιστικών αλχημειών, όπως πολλοί φοβούνταν ότι θα έκανε η Κομισιόν. Από αυτήν την άποψη, τα 500 δισεκατομμύρια ευρώ δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα. Επιπλέον, ο τρόπος άντλησης, αποπληρωμής και διανομής (ανεξαρτήτως των τελικών κριτηρίων, που η Ελλάδα σαφώς ελπίζει να είναι περισσότερο οικονομικά παρά υγειονομικά), αποτελεί μία σαφή νίκη για το στρατόπεδο της «αλληλεγγύης», καθώς διέπεται από τη λογική – έστω για ένα πεπερασμένο χρονικό διάστημα – των μεταβιβάσεων.
Οι περαιτέρω φιλοδοξίες που εκφράζονται στο κοινό ανακοινωθέν – για τη χρήση των πόρων υπέρ της επιτάχυνσης της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής διάστασης της υγειονομικής περίθαλψης και πρόληψης και για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής οικονομικής κυριαρχίας – είναι επίσης ευπρόσδεκτες. Δείχνουν κατανόηση της ανάγκης η Ευρώπη να βγει ισχυρότερη από την κρίση – λιγότερο εξαρτημένη από μεμονωμένους προμηθευτές και γεωπολιτικούς αντιπάλους, φιλόδοξη στους τομείς που θα διαμορφώσουν το μέλλον.
Η διαπραγμάτευση δεν έχει τελειώσει και πολλά μπορούν ακόμα να πάνε στραβά. Αλλά το Παρίσι και το Βερολίνο στάθηκαν σήμερα στο ύψος των περιστάσεων. Όσοι βιάστηκαν να ξεγράψουν την Ε.Ε. μπορεί – για μία ακόμα φορά – να διαψευστούν.
