Kathimerini.com.cy
Τερματίζονται τα κρατικά μέτρα στήριξης κατά της ακρίβειας, συγκεκριμένα η εφαρμογή του μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ σε βασικά είδη από την 1η Οκτωβρίου και το μέτρο της κλιμακωτής επιδότησης ηλεκτρισμού από την 1η Νοεμβρίου. Ερωτήματα που έχουν να κάνουν με τη χρονική στιγμή που απομακρύνεται η στήριξη, σε συνάρτηση τόσο με τις προκλήσεις που επηρεάζουν το μέσο νοικοκυριό και τις επιχειρήσεις όσο και τα δημοσιονομικά του κράτους, απασχολούν αυτές τις μέρες τη δημόσια συζήτηση και την κοινή γνώμη.
O oικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης, ανέφερε στον ΣΠΟΡ FM και την εκπομοή ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ότι η κυβέρνηση εντός του έτους θα έπρεπε να καταργήσει τα μέτρα κατά της ακρίβειας και ειδικότερα τα οριζόντια μέτρα όπως ήταν το ΦΠΑ, δεδομένου ότι στις διεθνείς αγορές υπάρχει μια μείωση στις τιμές των καυσίμων. Ωστόσο τόνισε ότι την ίδια ώρα ο πληθωρισμός παραμένει θετικός, τα επιτόκια είναι στα ύψη και τα ενοίκια πολύ ακριβά, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται το πορτοφόλι της μεσαίας τάξης αλλά και τα οικονομικά των επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με τον κ. Γιασεμίδη, θα ήταν καλύτερα αν υπήρχε μια σταδιακή μείωση των μέτρων ειδικά σε ό,τι αφορά το ΦΠΑ αφού όπως είπε η αγορά έχει «χωνέψει» τη συγκεκριμένη μείωση, οπόταν με την άρση του μέτρου αμέσως θα υπάρξει μια συγκεκριμένη αύξηση κάτι το οποίο θα πρέπει να δουν οι καταναλωτές. «Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα στάδιο, όπου δεν έγινε κατορθωτό να μεταφερθούν οι καλοί δημοσιονομικοί δείκτες, είτε προς τις κυπριακές επιχειρήσεις είτε προς τους πολίτες. Από τη μία υπάρχει ένα μεταβατικό στάδιο και από την άλλη τα μέτρα ήταν προσωρινά, αυτή ήταν και η υποχρέωση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όμως θα μπορούσαν να καταργηθούν σταδιακά, ούτως ώστε να μην υπάρξουν οι οποιεσδήποτε στρεβλώσεις στην αγορά, διότι από αύριο θα υπάρξουν σημαντικές αυξήσεις, ειδικά για τα προϊόντα που αφορούν τον μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ», τόνισε.
Ενόψει της πράσινης φορολόγησης στα καύσιμα, η οποία αναμένεται να εφαρμοστεί γύρω στα τέλη του έτους προσθέτοντας επιπλέον ποίεση στα οικονομικά των πολιτών, ο κ. Γιασεμίδης τόνισε ότι πριν από το τέλος του χρόνου θα πρέπει η κυβέρνηση να δώσει αντισταθμιστικά μέτρα στήριξης. «Αν υπάρξει επιπλέον κόστος για τους πολίτες, θα είναι δυσβάστακτο για την καθημερινότητά τους», είπε.
Σύμφωνα με τον οικονομολόγο, Τάσο Γιασεμίδη, τα μέτρα της κυβέρνησης θα μπορούσαν να καταργηθούν σταδιακά, ούτως ώστε να μην υπάρξουν οι οποιεσδήποτε στρεβλώσεις στην αγορά, διότι από την 1η Οκτωβρίου θα υπάρξουν σημαντικές αυξήσεις, ειδικά για τα προϊόντα που αφορούν τον μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ.
Ζητούν εξηγήσεις από τον Κεραυνό οι οργανωμένοι καταναλωτές
Την ανάγκη να συνεχιστούν για τους πιο αδύναμους οικονομικά οι κυβερνητικές επιδοτήσεις, «αλλά να ξεκινούν από μία ορθή βάση που αυτή δεν είναι άλλη από το να ενισχυθεί η προστασία του καταναλωτή και να παταχθεί επιτέλους η αισχροκέρδεια», έχει εκφράσει η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής. Σε ανακοίνωση με την οποία σχολιάζει την ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών ότι καταργείται μετά τις 30 Σεπτεμβρίου ο μηδενικός συντελεστής ΦΠΑ και μετά τον Οκτώβρη και η επιδότηση στο ρεύμα, η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής αναφέρει ότι «ο κ. Υπουργός έχει δίκαιο, μειώθηκε ο πληθωρισμός, αλλά θα ήταν καλά να δώσει και μια εξήγηση, αν έχει, πώς οι τιμές εξακολουθούν να παραμένουν τόσο ψηλά».
Η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής αναφέρει ότι «δεν είναι θιασώτης των μακροχρόνιων επιδοτήσεων», προσθέτοντας, όμως, ότι «η μείωση του πληθωρισμού δεν βελτιώνει καθόλου τη θέση των καταναλωτών μια και οι τιμές γενικά των προϊόντων που ανέβηκαν ανεξέλεγκτα τα τελευταία δύο χρόνια δεν μειώθηκαν καθόλου». Από την άλλη, όπως αναφέρει, «ενώ τα δημοσιονομικά του κράτους και τα κέρδη προερχόμενα από τον ΦΠΑ έχουν πολλαπλασιαστεί, το ίδιο δεν έχει συμβεί με τα οικονομικά των νοικοκυριών πού μόνο προς τα κάτω πηγαίνουν».
«Εκτός από την γνωστή ‘ελίτ’ του 18-20% των ευνοημένων του κατεστημένου συστήματος ο υπόλοιπος πληθυσμός ούτε ΑΤΑ πήρε ούτε αυξήσεις μισθών», προσθέτει. Αναφέροντας ότι το θέμα δεν είναι αν θα μηδενίσεις π.χ. τον ΦΠΑ, όταν δεν μπορείς να ελέγξεις την αισχροκέρδεια, ο Σύνδεσμος αναφέρει ότι «το κορυφαίο ζήτημα στην Κύπρο είναι πως δεν υπάρχει επαρκής προστασία του καταναλωτή που αποτελεί υποχρέωση του κράτους να προστατεύει τον καταναλωτή από τέτοια φαινόμενα. Έτσι λοιπόν τα νοικοκυριά είναι στην ουσία παγιδευμένα σε ένα φαύλο κύκλο ακρίβειας, καθώς το κράτος, είτε είναι ανήμπορο είτε δεν θέλει να ελέγξει, να εντοπίσει και να περιορίσει την αισχροκέρδεια», σημειώνει.
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, «δεν πονά τόσο πολύ το ΦΠΑ που, έτσι κι’ αλλιώς δεν θα ήταν υπερβολή να χαρακτηριστεί ως δώρο άδωρο, αφού χωρίς την ύπαρξη αποτελεσματικού ελέγχου δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, αφού πολλοί έμποροι αισχροκέρδισαν αυξάνοντας με διάφορους τρόπους τις τιμές. Στο ηλεκτρικό όμως ρεύμα που συνεχίζει να είναι παράλογα από τα πιο ακριβά της Ευρώπης, σίγουρα θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις», προσθέτει.
Σε σχέση με την αναφορά στα καύσιμα ότι μειώθηκαν, η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής αναφέρει ότι «παρά τις δήθεν ‘φόρμουλες’ και ελέγχους οι εταιρείες και τα πρατήρια που ελέγχουν, συνεχίζουν να αυξάνουν τα κέρδη τους σε βάρος των καταναλωτών αφού από τον Απρίλη που κατρακύλησαν οι τιμές διεθνώς, ούτε ποσοτικά απέδωσαν τις μειώσεις στους καταναλωτές αλλά καρπώθηκαν και το ‘χρονικό κέρδος της περιόδου’, αφού πάντα μειώνουν με καθυστερήσεις. Έτσι, μπορεί οι επιδοτήσεις από πλευράς κυβέρνησης να αποτέλεσαν ένα μέτρο ανακούφισης, ωστόσο, αυτό είναι δώρο άδωρο αφού η αποτελεσματική προστασία από το κράτος δεν υπάρχει και ούτε οι κατάλληλοι έλεγχοι στην ‘ελεύθερα χειραγωγημένη’ αγορά της Κύπρου». Η Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής αναφέρει ότι «ένεκα της παντελούς απουσίας ελέγχων δυστυχώς το τελευταίο διάστημα έχουν αυξηθεί οι τάσεις από κάποιους να δημιουργούν άτυπα μικρά καρτέλ και να καθορίζουν τις τιμές αυθαίρετα σε βάρος των καταναλωτών» και «ένα παράδειγμα νέο αφορά τον έλεγχο των τιμών των φρέσκων κυρίως λαχανικών».
«Ενώ τα δημοσιονομικά του κράτους και τα κέρδη προερχόμενα από τον ΦΠΑ έχουν πολλαπλασιαστεί, το ίδιο δεν έχει συμβεί με τα οικονομικά των νοικοκυριών πού μόνο προς τα κάτω πηγαίνουν», σύμφωνα με την Παγκύπρια Ένωση Καταναλωτών και Ποιότητας Ζωής.
Η στάση των κομμάτων
Σε σχέχη με την κομματική σκοπιά, θύελλα αντιδράσεων ξεσήκωσε ο τερματισμός των μέτρων στήριξης κατά της ακρίβειας, με άλλα κόμματα να ζητούν παράτασή τους και άλλα να κατακρίνουν την απουσία μόνιμων μέτρων.
Η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη δεν αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει στη χώρα που υποτίθεται ότι κυβερνά, σημείωσε σε ανακοίνωσή του το ΑΚΕΛ εξαπολύοντας πυρά. «Ακόμα πιο προβληματική είναι η δικαιολόγηση της απαράδεκτης απόφασης από την κυβέρνηση. Αν ειλικρινά αναγνωρίζουν τη σημασία της ΑΤΑ, τότε θα πρέπει να κάνουν αυτό που ζητούμε εδώ και καιρό: να τροποποιήσουν το διάταγμα για τον κατώτατο μισθό ώστε να παίρνουν ΑΤΑ και όλοι οι χαμηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα, και να στηρίξουν τον αγώνα του εργατικού κινήματος για να καλύψει η ΑΤΑ κάθε εργαζόμενο του τόπου. Όσο δε για τα επιδόματα, άραγε δεν γνωρίζει η κυβέρνηση και το Υπουργείο ότι μια σειρά από επιδόματα δεν τυγχάνουν τιμαριθμικής αναπροσαρμογής και είναι καθηλωμένα στα επίπεδα της περασμένης δεκαετίας;» Απέδωσε, μάλιστα, στο Προεδρικό έλλειψη θέλησης και συναίσθησης.
Να συνεχιστεί η κλιμακωτή επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος, ζήτησε από την πλευρά της η ΕΔΕΚ. «Μπορεί να έχει κάποια βάση το επιχείρημα της κυβέρνησης ότι η κρατική παρέμβαση σε τιμές ενέργειας δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον και γι’ αυτό, για την ΕΔΕΚ, η απάντηση στην ενεργειακή ακρίβεια είναι μία: Η όσο το δυνατό συντομότερη έλευση φυσικού αερίου», τόνισε.
Λανθασμένη χαρακτήρισε την απόφαση το ΕΛΑΜ. «Οι οικονομικοί δείκτες μπορεί να παρουσιάζουν βελτίωση αλλά τα ευάλωτα νοικοκυριά εξακολουθούν να δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, κάτι που άλλωστε προκύπτει ως συμπέρασμα και από τις αναλύσεις της ίδιας της Κεντρικής Τράπεζας», εξηγεί σε ανακοίνωσή του το κόμμα», σημείωσε. Παράλληλα κάλεσε το Υπουργείο Οικονομικών να επανεξετάσει την απόφαση του και να συνεχίσει να εφαρμόζει μέτρα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών, της μεσαίας τάξης και τον μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
«Ουδέποτε θεωρήσαμε ότι τα έκτακτα μέτρα θα πρέπει να γίνουν μόνιμα. Εδώ και αρκετούς μήνες είπαμε ότι χρειάζεται ένας άλλος σχεδιασμός με μόνιμα και ουσιαστικά μέτρα που θα ανακουφίσουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις συνθήκες ακρίβειας και υψηλών επιτοκίων. Το ίδιο είχαμε σημειώσει και όταν η κυβέρνηση επανέφερε τη φορολογία των 8,3 σεντ στα καύσιμα πριν μερικούς μήνες», αναφέρθηκε από πλευράς ΔΗΣΥ.
«Πέραν των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, ιδιαίτερη έμφαση λέγαμε θα έπρεπε να δοθεί στη μεσαία τάξη, στις οικογένειες με παιδιά και φοιτητές, στους χαμηλόμισθους και στις μικρές επιχειρήσεις. Όπως επίσης και πολύ περισσότερες επενδύσεις και κίνητρα για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και για εξοικονόμηση και αποθήκευση ενέργειας. Αντί αυτών των πιο πιεστικών αναγκών καθώς και των επενδύσεων μακροπρόθεσμου αποτελέσματος, παρακολουθούμε μια αστόχευτη διόγκωση των ανελαστικών δαπανών του κράτους. Θα παρουσιάσουμε ξανά εκτενώς τις δικές μας προτάσεις κατά τη συζήτηση των προϋπολογισμών στη Βουλή».
Ανακοίνωση εξέδωσε και το ΔΗΚΟ: «Αν μπορούσαν, θα ήταν φυσικά προτιμότερο, τα προσωρινά και έκτακτα μέτρα στήριξης, ο μηδενικός συντελεστής ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης και η επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος, να συνεχιστούν. Ταυτόχρονα όμως κατανοούμε τις ασφυκτικές πιέσεις που ασκεί στην κυβέρνηση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον τερματισμό αυτών των προσωρινών μέτρων από τη στιγμή που τα δεδομένα της οικονομίας έχουν βελτιωθεί σημαντικά από τότε που αυτά τα μέτρα εξαγγέλθηκαν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ευάλωτες τάξεις της κοινωνίας μας αντιμετωπίζουν δυσκολίες επιβίωσης. Είναι γι’ αυτό που ως Δημοκρατικό Κόμμα θα συζητήσουμε με τον Υπουργό Οικονομικών έτσι ώστε στον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025 να συμπεριληφθούν επιπρόσθετα στοχευμένα μέτρα στήριξης για τους ευάλωτους συμπολίτες μας». Συγχρόνως το ΔΗΚΟ υπενθυμίζει ότι για την αντιμετώπιση της ακρίβειας η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη έλαβε άμεσα μέτρα από τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης.
