Των Ανδρέα Καραμήτα και Γιάννη Ιωάννου
Σε μία προσπάθεια ενίσχυσης της εμπορικής ναυτιλίας η οποία βάλλεται τους τελευταίους μήνες από την τρομοκρατική οργάνωση Χούθι στην Ερυθρά θάλασσα, η Ε.Ε ενέκρινε χθες την έναρξη επιχειρήσεων του EUDAVOR ASPIDES. Σε ανακοίνωση της η Ένωση εξηγεί πως η πιο πάνω ενέργεια στοχεύει στο να αποκαταστήσει την ασφάλεια και την ελευθερία της ευρωπαϊκής ναυτιλίας σε ένα νευραλγικό εμπορικό θαλάσσιο πέρασμα. Ουσιαστικά, η ομάδα θα παρέχει στα πλοία ενημέρωση για το αν υπάρχει παρουσία των τρομοκρατών την ώρα της διέλευσης, θα συνοδεύει τα πλοία ενώ θα αμύνεται στην περίπτωση εμπλοκής τρομοκράτες. Η ASPIDES θα έχει παρουσία κατά μήκος των κύριων θαλάσσιων διαδρόμων επικοινωνίας στον Στενό του Μπάμπ Αλ-Μανταμπ και το Στενό του Ορμούζ, καθώς και σε διεθνείς θαλάσσιες περιοχές στην Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Αδένα, την Αραβική Θάλασσα, τον Κόλπο του Ομάν και τον Κόλπο.
Aspides με κυπριακό αποτύπωμα
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα αναλάβει, και επίσημα, ρόλο στην επιχείρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την κωδική ονομασία “Aspides” για την προστασία της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα από τις παρενοχλητικές ενέργειες των ιρανικών proχies, Χούθι της Υεμένης. Η επιχείρηση που εγκρίθηκε την 1η Φεβρουαρίου από την ΕΕ και που λανσάρεται, επισήμως, ως προς το επιχειρησιακό της σκέλος τελεί υπό την στρατιωτική διοίκηση της Ιταλίας με τον υποναύαρχο, Stefano Constantino, να έχει μάλιστα εν πλω το γενικό πρόσταγμα.
Η Ελλάδα στα πλαίσια της επιχείρησης παραχωρεί το επιχειρησιακό στρατηγείο της Λάρισας (σ.σ. εντεταλμένο στην άμυνα της ΕΕ ως Hellenic European Union Operations Headquarters-EL EU OHQ) για συντονισμό με τις Βρυξέλλες.
Η Κυπριακή Δημοκρατία θα υποστηρίξει τον ρόλο του στρατηγείου Λάρισας με δύο αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς που θα συμμετέχουν μέσω ΓΕΕΦ -λαμβάνοντας μάλιστα πολύτιμες εμπειρίες δεδομένου ότι οι χώρες που συμμετέχουν στην “Aspides” έχουν και ευρωατλαντικό αποτύπωμα (λόγω συμμετοχής και στο ΝΑΤΟ) πέραν της ιδιότητας του κράτους-μέλους στην ΕΕ. Επιπλέον τα λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας εντάσσονται, λόγω γεωγραφικής εγγύτητας με την Ερυθρά Θάλασσα στον σχεδιασμό της “Aspides” τόσο ως προς λογιστικές και διοικητικές προεκτάσεις (ασφαλής κατάπλους, ελλιμενισμός, συντήρηση) της επιχείρησης όσο και σε σχέση με την ιδιότητα τους ως ασφαλείς λιμένες στο υποσύστημα της ανατολικής Μεσογείου.
Ανησυχία για τα κόστη στην ναυτιλιακή ασφαλιστική βιομηχανία
Σε δηλώσεις της στην «Κ» η κ.α. Άννα Βούργου τέως πρόεδρο της WISTA Κύπρου και διευθύντρια της εταιρίας Aphentrica marine insurance brokers ltd, ανέφερε πως η πρωτοβουλία EUNAFOR ASPIDES στο πλαίσιο της αμυντικής εντολής της είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη τόσο από τη ναυτιλιακή όσο και από την ασφαλιστική βιομηχανία, με την ελπίδα ότι αυτό θα αποκαταστήσει και θα διασφαλίσει τη ναυσιπλοΐα μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. H κ.α Βούργος συνεχίζει λέγοντας πως αν αναλογιστεί κανείς ότι περίπου το 40% του εμπορίου Ασίας-Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης πετρελαίου και εμπορευματοκιβωτίων, διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και το Σουέζ, είναι εύκολο να κατανοήσει την έκταση των επιπτώσεων που έχουν οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία στην περιοχή. Στην ερώτηση για το πως αντιδρούν οι πλοιοκτήτες η κ.α. Βούργου απάντησε πως πολλοί πλοιοκτήτες και μερικές από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες του κόσμου αποφάσισαν να αποφύγουν εντελώς την περιοχή, επιλέγοντας να περιηγηθούν στην Αφρική για να έρθουν στην Ευρώπη. Για παράδειγμα αν κανείς παρατηρήσει την κίνηση στην διώρυγα του Σουέζ θα αντιληφθεί πως είναι χαμηλότερη ακόμα και από την περίοδο που το κανάλι είχε κλείσει λόγω του μπλοκαρίσματος από το «Ever Given»
Ένα εκατ. δολάρια το κόστος διαμετακόμισης
Να σημειώσουμε πως οι εναλλακτικοί θαλάσσιοι δρόμοι φέρουν και καθυστερήσεις στην παράδοση των εμπορευματοκιβωτίων με συνέπεια την αύξηση των τιμών. Αν πάρουμε ως παράδειγμα την θαλάσσια οδό γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας η αύξηση του χρόνου διαμετακόμισης ανήλθε στο 30% που ισοδυναμεί σε 8 με 14 μέρες καθυστέρηση. Εκτός των καθυστερήσεων αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση στα κόστη, ιδιαιτέρως στα ασφάλιστρα, στα καύσιμα και τους μισθούς των ναυτικών. Υπολογίζεται, πως πλέον κάθε ταξίδι μετ΄ επιστροφής μέσω του ακρωτηρίου Καλής Ελπίδας κοστίζει περίπου 1 εκατ. δολάρια. Όσον αφορά τους πλοιοκτήτες που επιλέγουν να διέρχονται τα πλοία τους μέσω της ερυθράς θάλασσας τα ασφάλιστρα για πλοία και φορτία έχουν δραματική αύξηση της τάξης 1500% ενώ κυμαίνονται ασταμάτητα και ανάλογα με τις εξελίξεις.
Ικανοποίηση για την εξέλιξη από τις κυπριακές ναυτιλιακές εταιρίες
Με ανακοίνωση του χαιρετίζει την εξέλιξη και το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο αναφέροντας πως η «ΑΣΠΙΔΕΣ» έχει αμυντική εντολή και θα συνοδεύει και θα προστατεύει εμπορικά πλοία από πιθανές θαλάσσιες επιθέσεις στην εν λόγω περιοχή. Έπειτα κάνει λόγο για κλιμακούμενη κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα η οποία καθημερινά θέτει εν κινδύνω ναυτικούς και την εφοδιαστική αλυσίδα της Ευρώπης με κίνδυνο την συνολική οικονομική ασφάλεια. Έπειτα, το ΚΝΕ τονίζει πως τόσο η προστασία των βασικών ναυτιλιακών διαδρόμων όσο και η διασφάλιση της διεθνούς αρχής της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση ενέργειας, τροφίμων και της εφοδιαστικής αλυσίδας της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή παρουσία στην περιοχή για την αντιμετώπιση θεμάτων ασφαλείας τόσο του υλικού όσο και του έμψυχου δυναμικού της ναυτιλίας είναι απαραίτητη, καθώς επίσης ενθαρρύνουμε όλες τις συντονισμένες δράσεις -συμπεριλαμβανομένου και της διπλωματικής, με στόχο την αποκλιμάκωση της κρίσης.
Στρατηγικός σχεδιασμός από τον ΟΗΕ
Στις 29 Ιανουαρίου 2024, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε ένα Σχέδιο Διαχείρισης Κρίσεων για μια πιθανή ευρωπαϊκή στήριξη στρατιωτικής φύσεως με σκοπό τη διασφάλιση της ελεύθερης ναυτιλίας σχετικά με την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα. Νωρίτερα το συμβούλιο εξέδωσε κανονισμό με τον οποίο καταδικάζει τις επιθέσεις των Χούθι σε εμπορικά πλοία υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας των ναυτιλιακών δικαιωμάτων και της ελεύθερης διέλευσης εμπορικών πλοίων με σημαίες όλων των κρατών στην ερυθρά θάλασσα. Το συμβούλιο επίσης ανέφερε πως σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο τα κράτη μέλη έχουν δικαίωμα να προστατεύουν τα πλοία τους από επιθέσεις οποιαδήποτε μορφής συμπεριλαμβανομένων και των επιθέσεων από τους Χούθι. Να προσθέσουμε επίσης πως οι ναυτιλιακές εταιρίες εδώ και καιρό ανέμεναν μία πιθανή αντίδραση από την Ε.Ε η οποία φαίνεται να δέχεται αρκετές πιέσεις από τους ευρωπαίους πλοιοκτήτες ενώ παρακολουθεί στενά την κατάσταση και με τον διεθνή ναυτιλιακό οργανισμό.
