Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μήνυμα αισιοδοξίας ότι η παρούσα κατάσταση θα είναι βραχυπρόθεσμη και η οικονομία θα μπορέσει να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2021 στέλνει ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Κύπρου, Μιχάλης Λούης, ενώ δηλώνει ότι πλέον το τραπεζικό σύστημα διαθέτει σημαντική πλεονάζουσα ρευστότητα και ικανοποιητική κεφαλαιουχική επάρκεια που του επιτρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πορεία ανάκαμψης.
Εκτιμά σε συνέντευξή του στην «Κ» πως η Κυβέρνηση κινήθηκε πάρα πολύ γρήγορα για την δημιουργία διάφορων σχεδίων στήριξης εταιρειών και εργαζομένων ενώ παράλληλα κινείται στη σωστή κατεύθυνση ως προς την εκμετάλλευση όλων των διαθέσιμων εργαλείων που δυνατόν να υπάρχουν.
Την ίδια ώρα, σημειώνει πως οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες είναι εδώ και θα στηρίξουν τις βιώσιμες επιχειρήσεις ούτως ώστε να ξεπεραστεί πιο γρήγορα η παγκόσμια κρίση.
1. Θα ήθελα μία σύγκριση της κρίσης του 2013 με αυτή που βιώνουμε σήμερα.
Είναι αλήθεια ότι η κρίση του 2013 έχει και κάποια κοινά χαρακτηριστικά με την σημερινή κρίση όσο αφορά τα οικονομικά στοιχεία και συγκεκριμένα το μέγεθος της ύφεσης, που αναμένεται να φτάσει το 2020 γύρω στο 7%. Εδώ όμως τελειώνουν οι ομοιότητες και αρχίζουν κάποιες πολύ βασικές διαφορές. Το 2013, το κράτος ήταν αποκλεισμένο από τις διεθνείς αγορές και αδυνατούσε να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες του τρέχοντας ταυτόχρονα επαναλαμβανόμενους ελλειμματικούς προϋπολογισμούς .
Από το 2016, η κυβέρνηση έτρεχε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς και έχει κτίσει ένα πολύ σημαντικό αποθεματικό. Με την πρόσφατη επιτυχή έξοδο στις αγορές, εν μέσω μάλιστα της κλιμάκωσης της κρίσης σε διεθνές επίπεδο, κατάφερε να αντλήσει ακόμα ένα ποσό 1,75 δισεκατομμυρίου Ευρώ με το οποίο μπορεί να στηρίξει τις παραγωγικές μονάδες της οικονομίας. Η σημερινή κρίση όμως αντιμετωπίζεται και από κοινού με την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω πολιτικών που στηρίζουν τις οικονομίες των κρατών μελών. Η Κύπρος συμμετέχει σε όλα τα Ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης περιλαμβανομένων και των προγραμμάτων επαναγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής τράπεζας, το οποίο βοηθά στο να διατηρείται το κόστος δανεισμού σε χαμηλά επίπεδα.
Πριν το 2013, το τραπεζικό σύστημα νοσούσε από τις στρεβλώσεις στην οικονομία, ως αποτέλεσμα χρόνιων μη βέλτιστων πρακτικών και από έλλειψη αξιοπιστίας. Σήμερα, το τραπεζικό σύστημα διαθέτει σημαντική πλεονάζουσα ρευστότητα και ικανοποιητική κεφαλαιουχική επάρκεια που του επιτρέπει να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην πορεία ανάκαμψης. Σήμερα, οι τράπεζες είναι μέρος της λύσης της κρίσης και όχι μέρος του προβλήματος. Για όλους αυτούς τους λόγους αισιοδοξώ πώς η παρούσα κατάσταση θα είναι βραχυπρόθεσμη και η οικονομία θα μπορέσει να επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2021.
2. Μια βαθιά παγκόσμια ύφεση το 2020 είναι η βασική πρόβλεψη όλων των οίκων αξιολόγησης αλλά και του ΔΝΤ. Εσείς πως εκτιμάτε την κατάσταση;
Άποψή μας είναι πως απομακρυνόμαστε από την προοπτική μιας βαθιάς και παρατεταμένης παγκόσμιας ύφεσης. Οι πρώτες ενδείξεις που έχουμε έρχονται από την Κίνα, όπου η βιομηχανική δραστηριότητα επιστρέφει σε φυσιολογικά επίπεδα πολύ γρήγορα, κάτι το οποίο περιορίζει σε μεγάλο βαθμό την επίδραση στο παγκόσμιο προϊόν. Ταυτόχρονα, οι πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί από τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις στις ανεπτυγμένες οικονομίες αναμένεται να εξισορροπήσουν σε μεγάλο βαθμό τις αρνητικές επιπτώσεις από την κρίση. Σίγουρα κάποιες οικονομίες θα επηρεαστούν περισσότερο βραχυπρόθεσμα Οι τελευταίες ενδείξεις είναι ότι το παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν θα καταγράψει πτώση στο σύνολο του κατά τη τρέχουσα χρονιά αλλά θα ανακάμψει σημαντικά το 2021. Στην πιο πρόσφατη επισκόπηση της οικονομίας μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, το ΔΝΤ εκτιμά ότι η παγκόσμια οικονομία θα συρρικνωθεί μέχρι και 3% το 2020 ενώ θα κινηθεί ανοδικά κατά 6% το 2021 καθώς οι οικονομίες των χωρών επιστρέφουν στην ομαλότητα.
3. Ποιος πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι ο ρόλος των τραπεζών στην παρούσα κατάσταση;
Σήμερα το τραπεζικό σύστημα διαθέτει σημαντική πλεονάζουσα ρευστότητα, η οποία προέρχεται από τις καταθέσεις πελατών και είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων χρόνων σημαντικής ανάπτυξης που διένυσε η κυπριακή οικονομία. Οι τράπεζες, ως ο πιο κατάλληλος μηχανισμός παροχής χρηματοδοτήσεων στην οικονομία, θα είναι αυτές που θα στηρίξουν τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά αυτή την εποχή. Τόσο για τη διατήρηση των υποδομών και μηχανισμών των επιχειρήσεων, μέσω κεφαλαίου κίνησης, αλλά και χρηματοδοτήσεων για νέα έργα, οι τράπεζες θα είναι αυτές που θα χρηματοδοτήσουν την οικονομία για την επιστροφή στην ανάπτυξη και απασχόληση του εργατικού δυναμικού. Πάντα όμως με σωστή αξιολόγηση του κινδύνου στη χορήγηση των χρηματοδοτήσεων ούτως ώστε να διαφυλαχθούν σωστά τα συμφέροντα των καταθετών και των μετόχων και να αποφύγουμε τη δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων.
Αυξημένες ανάγκες ρευστότητας
4. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται ρευστότητα. Εσείς αναμένετε ένα Σχέδιο με κυβερνητικές εγγυήσεις για να ανοίξετε τις κάνουλες με χαμηλότοκα δάνεια; Ο ρόλος των τραπεζών δεν είναι να στηρίξουν την οικονομία και δίχως να γίνουν κρατικές παρεμβάσεις που μπορεί να είναι και πολύ αργά;
Εμείς σίγουρα δεν περιμένουμε τις κρατικές εγγυήσεις για να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία. Όμως έχουν δημιουργηθεί προσδοκίες στην αγορά ότι το κράτος θα παρέχει εγγυήσεις και ως εκ τούτου οι επιχειρήσεις αναμένουν τις τελικές αποφάσεις του κράτους και της Βουλής. Αδιαμφισβήτητα, οι επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τον COVID 19 έχουν αυξημένες ανάγκες ρευστότητας που αναλόγως των συνθηκών είναι δυνατό να επεκταθούν και πέραν του 2020. Τα τελευταία χρόνια και κατά τη διάρκεια σοβαρών κρίσεων, η Eurobank Κύπρου έχει υπεύθυνα στηρίξει την οικονομία παρέχοντας απρόσκοπτα χρηματοδοτήσεις στις επιχειρήσεις του τόπου, διατηρώντας παράλληλα υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στους καταθέτες της. Αυτό το ρόλο θα συνεχίσουμε να διαδραματίζουμε και τώρα.
Αντιλαμβάνεστε ότι η σημερινή κρίση είναι πρωτόγνωρη και έχει πλήξει τις οικονομίες όλου του πλανήτη. Δεδομένων και των έκτακτων περιοριστικών μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση για την αποτροπή της περεταίρω εξάπλωσης του COVID 19, θεωρώ ότι τα στοχευμένα μέτρα στήριξης της οικονομίας από πλευράς της Κυβέρνησης είναι αναγκαία όπως π.χ. το μορατόριουμ αναστολής πληρωμής δόσεων, για τον περιορισμό των σοβαρών οικονομικών επιπτώσεων. Άλλωστε, αυτά τα μέτρα έχουν εφαρμοστεί από κυβερνήσεις παγκοσμίως και εντάσσονται σε πλαίσιο εναρμονισμένο με τις αρχές της ΕΕ.
Αν και δεν έχει ανακοινωθεί ακόμα το τελικό σχέδιο κρατικών εγγυήσεων, είναι γεγονός ότι με την εφαρμογή ενός σωστού σχεδίου οι τράπεζες θα είναι σε θέση να παρέχουν χρηματοδοτήσεις με χαμηλή τιμολόγηση. Θα πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι οι τράπεζες δεν θα σταματήσουν να εφαρμόζουν τα κριτήρια αξιολόγησης παροχής δανεισμού όπως αυτά ορίζονται από τις εποπτικές αρχές.
Ανεξαρτήτως των πιο πάνω, ως Eurobank Κύπρου, από την πρώτη στιγμή ενεργοποιηθήκαμε και υλοποιούμε τα δικά μας σχέδια για να βοηθήσουμε τον επιχειρηματικό κόσμο και να συμβάλουμε στην ανάκαμψη της Κυπριακής οικονομίας με ή χωρίς τις κρατικές εγγυήσεις. Είμαστε διπλά στους πελάτες μας, εταιρικούς και ιδιώτες, και είμαστε έτοιμοι να καλύψουμε οποιεσδήποτε προσωρινές ανάγκες τους που δημιουργήθηκαν λόγο του COVID 19. Παράλληλα, βλέποντας και την επόμενη μέρα, είμαστε σε θέση να χρηματοδοτήσουμε βιώσιμα επιχειρηματικά έργα προωθώντας περεταίρω την οικονομική ανάπτυξη.
5. Εκτιμάτε πως αυτή η κρίση θα αφήσει ανοιχτές μόνο τις επιχειρήσεις που είναι βιώσιμες και αυτές που ήταν στον αναπνευστήρα θα κλείσουν λίγο νωρίτερα από τη χρονική στιγμή που θα έκλειναν;
Αυτή η πανδημία σίγουρα θα προκαλέσει τεράστιες αλλαγές στον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε. Δεν θα είμασταν ειλικρινείς αν υποστηρίζαμε πως αυτή η κρίση δεν θα προκαλέσει κλείσιμο επιχειρήσεων ανά το παγκόσμιο καθώς η μείωση του ΑΕΠ θα οδηγήσει σε πτώση της ζήτησης, της παραγωγής και των επενδύσεων. Αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πως κάποιες επιχειρήσεις που αντιμετώπιζαν προβλήματα και πριν την παρούσα κατάσταση θα κλείσουν. Οι κυβερνήσεις και οι τράπεζες είναι εδώ και θα στηρίξουν τις βιώσιμες επιχειρήσεις ούτως ώστε να ξεπεραστεί πιο γρήγορα η παγκόσμια κρίση. Οι ίδιες οι επιχειρήσεις όμως, πρέπει να έχουν την θέληση να αλλάξουν τα επιχειρηματικά μοντέλα και τον τρόπο εργασίας τους για να ανταπεξέλθουν στις καινούργιες συνθήκες και δεδομένα της αγοράς. Ο επανασχεδιασμός των επιχειρήσεων πρέπει να στοχεύσει στην αναθεώρηση του τρόπου εργασίας και λειτουργίας με σκοπό την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών και την μείωση του λειτουργικού κόστους. Και ας μην ξεχνάμε πως διαχρονικά πολλές εταιρείες εκμεταλλεύτηκαν τις οικονομικές και χρηματοοικονομικές κρίσεις, έκαναν τις επιβεβλημένες αλλαγές και μεγάλωσαν το μερίδιο αγοράς τους (π.χ. Amazon, Netflix) καθώς και διάφορες εταιρείες που συστάθηκαν σε περιόδους κρίσεων κατάφεραν και έγιναν οικονομικοί κολοσσοί (π.χ. Uber και to Airbnb). Αντίστοιχα πετυχημένες επιχειρήσεις υπάρχουν και στη Κύπρο.
6. Είστε ευχαριστημένος από τα μέχρι τώρα μέτρα που έχει λάβει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου;
Η σχέση της Τράπεζας μας με την Κεντρική Τράπεζα ήταν πάντοτε και παραμένει σε εξαιρετικό επίπεδο. Σεβόμαστε τον επόπτη και τον σημαντικότατο ρόλο του στην διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Σε σχέση με την κρίση που περνούμε τώρα, νομίζω δεν χρειάζεται ιδιαίτερος σχολιασμός. Οι έγκαιρες παρεμβάσεις της Κεντρικής Τράπεζας βοήθησαν άμεσα στην διατήρηση της υγείας του συστήματος και σε μεγάλο βαθμό βοηθούν επίσης τους πελάτες των Τραπεζών να διεξέλθουν την κρίση. Τέλος, αξίζει να αναφέρω ότι στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας είναι σχεδόν σε καθημερινή επαφή τόσο με την Τράπεζα μας αλλά και τις υπόλοιπες τράπεζες για ενημέρωση σε σχέση με τις εξελίξεις καθώς και για τις διάφορες ενέργειες που προβαίνουμε σαν Τράπεζα για να διασφαλίσουμε την ομαλή εξυπηρέτηση του πελατολογίου μας, του τρόπου που χειριζόμαστε τους δανειακούς μας πελάτες αλλά και στο πως σχεδιάζουμε την επόμενη μέρα.
Μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση
7. Ποια άλλα μέτρα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση για να βοηθήσει την οικονομία;
Θεωρώ ότι η Κυβέρνηση ορθά έχει προχωρήσει έγκαιρα στη λήψη αυστηρών μέτρων περιορισμού, τα οποία αν τηρήσουμε όλοι ευλαβικά, είμαι σίγουρος ότι θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Σε ότι αφορά το οικονομικό σκέλος και πάλι, η Κυβέρνηση κινήθηκε πάρα πολύ γρήγορα για την δημιουργία διάφορων σχεδίων στήριξης εταιρειών και εργαζομένων ενώ παράλληλα κινείται στη σωστή κατεύθυνση ως προς την εκμετάλλευση όλων των διαθέσιμων εργαλείων που δυνατόν να υπάρχουν.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό να βρεθεί τρόπος για ψήφιση ενός ευέλικτου σχεδίου κρατικών εγγυήσεων αφού με αυτό το εργαλείο δίνεται η δυνατότητα παροχής επιπρόσθετης ρευστότητας στην αγορά χωρίς άμεση επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών. Το όποιο ποσό εγκριθεί, τίθεται άμεσα ως επιπρόσθετο εργαλείο παροχής ρευστότητας στην οικονομία, μέσα από μηχανισμούς που μπορούν να διασφαλίσουν στο μέγιστο δυνατό την αποπληρωμή του. Δεν πιστεύουμε ότι το κράτος μπορεί να αναλάβει τον ρόλο της τράπεζας, αφού αυτό το ενδεχόμενο συνεπάγεται παροχές με άμεσο αντίκτυπο στο Δημόσιο Χρέος και στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας μας. Επιπρόσθετα το κράτος δεν έχει ούτε την τεχνογνωσία ούτε τις υποδομές για να κάνει τον τραπεζίτη.
Επιπλέον, επειδή δεν γνωρίζει κανένας την διάρκεια αυτής της κρίσης, είναι σημαντικό η κάθε χορηγία, παροχή ή στήριξη να γίνεται με ορθή κοστολόγηση και να έχει το σωστό προορισμό. Με αυτό τον τρόπο θα επιτραπεί στα δημοσία ταμεία να αντέξουν περισσότερο ώστε να καλυφθούν ακόμα και δυνητικά χειρότερα σενάρια. Θα έλεγα επίσης ότι το κράτος δεν μπορεί να είναι αρωγό σε όλους και ότι ιδιώτες και μέτοχοι εταιρειών θα πρέπει επίσης να συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια. Ας μην ξεχνάμε ότι τα τελευταία χρόνια η οικονομία έχει δημιουργήσει αρκετό πλούτο και αυτός ο πλούτος τώρα πρέπει να χρησιμοποιηθεί παράλληλα με τις κρατικές παρεμβάσεις. Θα συνέχιζα επίσης και θα έλεγα σαν παράδειγμα ότι αυτός που θα πάρει βοήθεια τώρα μέσω κρατικών εγγυήσεων θα έπρεπε να είναι και φορολογικά ενήμερος.
8. Τα τελευταία χρόνια, οι τράπεζες δέχονται συνεχή κριτική για διάφορους λόγους και τώρα για την θέση τους ότι δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις χωρίς την ελάχιστη εκτίμηση της βιωσιμότητας των δανειοληπτών και την πιθανότητα να λάβουν πίσω το δάνειο
Δυστυχώς, η γενικότερη εικόνα για τις τράπεζες, δεν είναι ιδιαίτερα θετική τα τελευταία χρόνια (κακώς κατά τη γνώμη μου), αφού έχει δημιουργηθεί η άποψη ότι οι Τράπεζες φέρουν σχεδόν την αποκλειστική ευθύνη για την κρίση του 2013 αλλά και τις οικονομικές δυσκολίες που επήλθαν ως αποτέλεσμα των σκληρών λύσεων που δόθηκαν την συγκεκριμένη εποχή.
Αναμφισβήτητα, οι Τράπεζες έχουν το δικό τους μερίδιο της ευθύνης. Από την άλλη, οι Τράπεζες έχουν συναντήσει ιδιαίτερη αντίσταση στην προσπάθεια τους για το αυτονόητο, να εισπράξουν δηλαδή δάνεια που παραχωρήσαν με χρήματα των καταθετών τους. Είναι γνωστό ότι σημαντική μερίδα δανειοληπτών εκμεταλλευόμενοι ισχύουσες νομοθεσίες και κανονισμούς προσπάθησε και συνεχίζει να προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει την πληρωμή υποχρεώσεων, εις βάρος των δανειοληπτών που συνεχίζουν να πληρώνουν κανονικά, εις βάρος της υγείας του συστήματος και εις βάρος της οικονομίας γενικότερα.
Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι Τράπεζες δεν ανήκουν στους Τραπεζίτες. Το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων που διαχειρίζονται οι Τράπεζες ανήκει στους καταθέτες και ένα πολύ μικρότερο μέρος στους μετόχους. Η συντήρηση πρακτικών που προάγουν την μη είσπραξη δανείων με την ταυτόχρονη πίεση για χορήγηση νέων δανείων με λανθασμένα κριτήρια θα οδηγήσει αλυσιδωτά σε περαιτέρω αποδυνάμωση του Τραπεζικού συστήματος, με ότι και αν αυτό συνεπάγεται.
Θεωρώ ότι είναι προς το συμφέρον της χώρας μας όλοι να αναγνωρίσουμε τον κεντρικό ρόλο των τραπεζών και τη σημασία που τους αναλογεί στην αλυσίδα της οικονομικής δραστηριότητας. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι Τράπεζες να παραμείνουν υγιείς και να συνεχίσουν να στηρίζουν την ανάπτυξη. Η συντήρηση κλίματος κριτικής χωρίς εφικτές λύσεις δεν βοηθά κανένα και μόνο ζημιά επιφέρει στον τόπο μας.
9. Η Eurobank Κύπρου ήταν παραδοσιακά μια τράπεζα με ισχυρά κέρδη κάθε τρίμηνο και με τα λιγότερα προβληματικά δάνεια σε σχέση με τις άλλες του νησιού. Η κρίση του κορωνοιού μπορεί να αλλάξει κάποιο από τα παραπάνω;
Από τον πρώτο χρόνο σύστασης της το 2007, η Eurobank Κύπρου ακολουθεί μια συντηρητική πολιτική στην ανάπτυξη των εργασιών της με γνώμονα πάντα την διασφάλιση των κεφαλαίων των καταθετών και των μετόχων της αλλά και με πλήρη επίγνωση των υποχρεώσεων της σαν συστημικό τραπεζικό ίδρυμα για στήριξη της εγχώριας οικονομίας. Η Τράπεζα μεγαλώνει το δανειακό της χαρτοφυλάκιο με ικανοποιητικούς ρυθμούς και με προσοχή, γι’ αυτό παρουσιάζει χαμηλούς δείχτες μη εξυπηρετούμενων δανείων (3,4%). Ασφαλώς η κρίση του COVID 19 θα επηρεάσει αρνητικά την κερδοφορία, καθώς και την ποιότητα του χαρτοφυλακίου της τράπεζας. Είμαστε σίγουροι όμως ότι η Eurobank Κύπρου, με πολύ ισχυρούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, ρευστότητας και κερδοφορίας, όχι μόνο θα αντιμετωπίσει επιτυχώς την γεμάτη προκλήσεις κατάσταση αλλά θα διαδραματίσει και ηγετικό ρόλο στην ανάκαμψη της Κυπριακής οικονομίας.
Επανασχεδιασμός
10. Από όλες τις αρνητικές συνέπειες που έχει επιφέρει ο COVID 19 στην οικονομία και την κοινωνία βλέπετε κάποια θετικά στοιχεία;
Πριν σας απαντήσω, είναι σημαντικό για μένα να υπογραμμίσω ότι πρωταρχικός στόχος όλων μας αυτή την στιγμή θα πρέπει να είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής και η υγεία όλων μας.
Απαντώντας τώρα στην ερώτηση σας, είναι γεγονός ότι μέσα από τις αρνητικές συνέπειες που έχει επιφέρει ο COVID 19 μέχρι σήμερα σε αρκετούς συνανθρώπους μας αλλά και τις οικονομικές πληγές που θα αφήσει πίσω του, σίγουρα μας ανάγκασε όλους να σκεφτούμε ξανά τα επιχειρηματικά μας μοντέλα, τις διαδικασίες λειτουργίας μας, τους δείκτες παραγωγικότητας μας κλπ.
Βασικό συστατικό για να ξεπεράσουμε αυτή την κρίση γρηγορότερα και με μεγαλύτερη επιτυχία θα είναι ο δείκτης ανταγωνιστικότητας μας. Αυτό σημαίνει ότι ο κάθε ένας από εμάς, από την θέση που βρίσκεται, είτε αυτός είναι στον ιδιωτικό τομέα, είτε στη Δημόσια υπηρεσία, είτε στην Εκτελεστική ή Νομοθετική Εξουσία θα πρέπει να αντιληφθεί ότι οι περιττές χρονοβόρες και κοστοβόρες διαδικασίες, οι πολύπλοκοι κανονισμοί και η καθυστέρηση πλήρους εκμετάλλευσης της τεχνολογίας απλά θα επιμηκύνουν την διάρκεια της κρίσης με όλα τα επιπρόσθετα αρνητικά μιας τέτοιας καθυστέρησης.
Θα αναφέρω κάποια παραδείγματα που έχουν σχέση με τον Τραπεζικό τομέα τα οποία η κρίση του COVID 19 έφερε στην επιφάνεια όπως: α) Χρήση ηλεκτρονικών μέσων για όλες τις πληρωμές με παράλληλη μείωση χρήσης επιταγών για την διενέργεια εμπορίου β) Δυνατότητα ανοίγματος λογαριασμών χωρίς την φυσική παρουσία πελάτη στην Τράπεζα γ) Ηλεκτρονική υπογραφή είτε για έγγραφα είτε για διενέργεια συναλλαγών δ) Υπηρεσίες Κτηματολογίου χωρίς την φυσική παρουσία συμβαλλόμενων μερών για συγκεκριμένες περιπτώσεις όπως εγγραφή υποθήκης (κάτι που ήδη εφαρμόζεται σε χώρες της Ευρώπης). Πολλά από αυτά έχουν εφαρμογές και σε πολλούς άλλους χώρους που αφορούν την εξυπηρέτηση του πολίτη και των επιχειρήσεων από το Κράτος.
Όλα τα πιο πάνω είναι εφικτά και κάποια έχουν δρομολογηθεί και βρίσκονται στο στάδιο νομοθέτησης τους. Η ουσία όμως είναι να εφαρμοστούν γρήγορα για να πετύχουμε τουλάχιστο με την έξοδο μας και από αυτή την κρίση να έχουμε μια οικονομία που στηρίζετε σε ακόμα πιο γερές βάσεις, είναι πιο ανταγωνιστική και με καλύτερη διασπορά των κινδύνων και των πόρων στις οποίες βασίζεται.
Η Τράπεζα μας ήδη επενδύει σημαντικά στην τεχνολογία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό αφού αναγνώρισε έγκαιρα ότι για να παραμείνει επιτυχής θα πρέπει να ακολουθήσει γρήγορα τα άλματα της τεχνολογίας και των νέων νομοθεσιών που έρχονται να καθορίσουν τον τρόπο λειτουργίας μας.
Τελειώνοντας, ελπίζω αυτή η κρίση να έπεισε και τον τελευταίο πολίτη της χώρας μας ότι τους καλούς καιρούς θα πρέπει να δημιουργούμε αποθέματα για να είναι διαθέσιμα σε περιόδους κρίσης. Ο στόχος να φτάσουμε σε δείχτες Δημόσιου Χρέους κάτω του 80% του ΑΕΠ και δεικτών παραγωγικότητας πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει πλέον να αποτελέσει Εθνική Στρατηγική. Αν κατανοήσουμε αυτόν το στόχο και εργαστούμε σκληρά για να τον πετύχουμε, αυτό ίσως αποτελέσει το μεγαλύτερο θετικό αυτής της κρίσης.
