Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Κρατούν χαμηλό προφίλ οι κυπριακές τράπεζες, ωστόσο το 2024 πιθανότατα θα προκύψουν περισσότερα κέρδη από τα κέρδη του 2023 που θεωρούνταν κέρδη-ρεκόρ. Το 2023 ναι μεν αποδείχθηκε χρονιά-ρεκόρ σε ποσοστό κερδών, ωστόσο έτσι όπως έχει αφήσει αμετάβλητα, μέχρι στιγμής, τα επίπεδα των επιτοκίων η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τα χρήματα που έχουν κατατεθειμένα οι κυπριακές τράπεζες στις κεντρικές τράπεζες «αυγατίζονται» με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Την ίδια ώρα, τα δάνεια που έχουν παραχωρήσει και τα οποία επηρεάζονται από Euribor και επιτόκια που συνδέονται με την ΕΚΤ παράγουν και αυτά τα μέγιστα δυνατά κέρδη στο παρόν στάδιο. Τα αναμενόμενα κέρδη για τις κυπριακές τράπεζες το 2024 δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν αρκετά τα 1,2 δισ. ευρώ που –αν και δεν έχουν παρουσιάσει όλες οι τράπεζες τα αποτελέσματά τους για το 2023– είναι το μέγεθος που κυμαίνονται στο έτος που πέρασε. Τα συνολικά έσοδα του 2023 για τις τράπεζες βασίστηκαν κυρίως στο υψηλό ποσοστό καθαρών εσόδων από τόκους, που σε συνδυασμό με τα επιτόκια των δανείων που αυξάνονταν άμεσα, σε αντίθεση με αυτά των καταθέσεων, έφεραν τα μεγάλα κέρδη. Το 2024 υπάρχουν κάποιες αποδόσεις στις καταθέσεις από τις τράπεζες, ωστόσο η ψαλίδα παραμένει μεγάλη και δεν θα είναι ικανές για να κάνουν «ζημιά» στα τα καθαρά κέρδη των τραπεζών που θα υπερκεράσουν αυτά του 2023.
Ο λόγος είναι απλός. Εάν ανατρέξουμε στις αυξήσεις των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας από το καλοκαίρι του 2022, θα δούμε πως οι περισσότερες αυξήσεις έγιναν το 2023. Έξι (6) στον αριθμό, έναντι τεσσάρων (4) το 2022. Το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, το επιτόκιο πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης και το επιτόκιο διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης πλέον κυμαίνονται στα 4%, 4,5% και 4,75% αντίστοιχα. Το 2023 μπήκε με τα αντίστοιχα ποσοστά στο 2%, 2,5% και 2,75%. Ποσά που είναι μισά από αυτά που υπάρχουν σήμερα. Στις 8 Φεβρουαρίου άρχισε ο κύκλος αυξήσεων του 2023 όπου στις 20 Σεπτεμβρίου έκλεισε με την τελευταία αύξηση και έμεινε στα προαναφερθέντα επίπεδα που ισχύουν και σήμερα. Γίνεται αντιληπτό λοιπόν πως, μέχρι η ΕΚΤ να αποφασίσει να μειώσει τα επιτόκια, οι τράπεζες παράγουν πολύ μεγάλα κέρδη από τόκους.
Το 2024 υπάρχουν κάποιες αποδόσεις στις καταθέσεις από τις τράπεζες, ωστόσο η ψαλίδα παραμένει μεγάλη.
Αναπόφευκτη η μείωση
Αυτή η «τρελή» πορεία κερδών θα αρχίσει να κάμπτεται ελαφρώς μετά την πρώτη απόφαση της ΕΚΤ για μείωση των επιτοκίων από τον Ιούνιο του 2024. Και να μειωθούν ωστόσο, σύμφωνα με τα όσα σχεδιάζει η ΕΚΤ, θα μειωθούν ελαφρώς, της τάξης του 0,25% ή το πολύ 0,5%. Άρα, στη χειρότερη περίπτωση θα επιστρέψουν στα ποσοστά επιτοκίων που ίσχυαν μέχρι τις 2 Αυγούστου του 2023, ή 21 Ιουνίου του 2023, στα 3,75%, 4,25% και 4,5%, ή 3,5%, 4% και 4,25% αντίστοιχα. Όπως είπαν τον Απρίλιο του 2024 οι επικεφαλής της ΕΚΤ, το Διοικητικό Συμβούλιο θα ήταν σε θέση να αρχίσει να χαλαρώνει την περιοριστική νομισματική πολιτική στη συνεδρίαση του Ιουνίου, εάν τα στοιχεία που θα ληφθούν μέχρι τότε επιβεβαιώσουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τον πληθωρισμό που περιλήφθηκαν στις προβλέψεις του Μαρτίου.
Πέτυχε τον στόχο της
Τραπεζικά στελέχη από το κυπριακό τραπεζικό τοπίο επιβεβαιώνουν πως ο δανεισμός έχει «κόψει φόρα» στο 2024, λέγοντας πως έχει έρθει η ώρα να επικεντρωθούν σε μεθόδους εισροής εσόδων που δεν συνδέονται με δανεισμό. Πρακτικά, όπως εξηγούν, η ΕΚΤ πέτυχε τον στόχο της, δηλαδή να μειώσει τη ροή στην «κάνουλα» του δανεισμού και να προωθήσει την αποταμίευση με την αύξηση των επιτοκίων.
Σύμφωνα με την Κεντρική Τράπεζα, τον Μάρτιο του 2024 τα συνολικά νέα δάνεια παρουσίασαν μείωση και έφτασαν στα 496,4 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 575,5 εκατ. τον Φεβρουάριο του 2024. Τα νέα καταναλωτικά δάνεια μειώθηκαν στα 22,2 εκατ. (εκ των οποίων 20,5 εκατ. καθαρά νέα δάνεια), σε σύγκριση με 23,2 εκατ. τον προηγούμενο μήνα (εκ των οποίων 21,3 εκατ. καθαρά νέα δάνεια). Τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας παρουσίασαν μείωση στα 119,6 εκατ. (εκ των οποίων 86,9 εκατ. καθαρά νέα δάνεια), σε σύγκριση με 144,1 εκατ. τον Φεβρουάριου του 2024 (εκ των οποίων 79,2 εκατ. καθαρά νέα δάνεια). Τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. σημείωσαν αύξηση στα 69,3 εκατ. (εκ των οποίων 52,2 εκατ. καθαρά νέα δάνεια), σε σύγκριση με 57,3 εκατ. τον Φεβρουάριου του 2024 (εκ των οποίων 37,6 εκατ. καθαρά νέα δάνεια). Τα νέα δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. κατέγραψαν μείωση στα 270,8 εκατ. (εκ των οποίων 123,8 εκατ. καθαρά νέα δάνεια), σε σύγκριση με 340,7 εκατ. τον προηγούμενο μήνα (εκ των οποίων 124,4 εκατ. καθαρά νέα δάνεια).
Τα επιτόκια και η ψαλίδα
Σύμφωνα πάντα με την ΚΤΚ, το επιτόκιο που αφορά καταναλωτικά δάνεια σημείωσε αύξηση στο 6,19%, σε σύγκριση με 6,17% τον Φεβρουάριου του 2024, ενώ το επιτόκιο που αφορά δάνεια για αγορά κατοικίας μειώθηκε στο 4,75%, σε σύγκριση με 5,15% τον προηγούμενο μήνα. Το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά μέχρι 1 εκατ. παρουσίασε μείωση στο 5,52%, σε σύγκριση με 5,91% τον Φεβρουάριο του 2024 και το επιτόκιο που αφορά δάνεια προς μη χρηματοδοτικές εταιρείες για ποσά άνω του 1 εκατ. ευρώ κατέγραψε μείωση στο 5,88%, σε σύγκριση με 6,07% τον Φεβρουάριο.
Η ψαλίδα μεταξύ καταθέσεων και δανείων φαίνεται ότι είναι μεγάλη και από τα δεδομένα Μαρτίου 2024. Το επιτόκιο για καταθέσεις προθεσμίας έως ενός έτους από νοικοκυριά σημείωσε αύξηση –σύμφωνα με την ΚΤΚ– στο 2,24%, σε σύγκριση με 1,98% τον Φεβρουάριο του 2024 και το αντίστοιχο επιτόκιο για καταθέσεις από μη χρηματοδοτικές εταιρείες παρουσίασε μείωση στο 2,24%, σε σύγκριση με 2,53% τον Φεβρουάριο.
