ΚΥΠΕ
Στην Κύπρο υπάρχουν ακόμη 47 περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ύποπτες και επικίνδυνες για νάρκες ή ενεργά απομεινάρια πολέμου (βλήματα πυροβολικού, βόμβες, χειροβομβίδες) που αντιστοιχούν σε έκταση περίπου 1,7 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρονται στην ιστοσελίδα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Σύμφωνα με την ειρηνευτική δύναμη, 199.783 τετραγωνικά μέτρα γης καθαρίστηκαν στα κατεχόμενα, από τον Αύγουστο του 2016 για την εξάλειψη της απειλής των ναρκών και ως ενέργεια για διευκόλυνση των μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, των γεωργικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων βιοπορισμού.
Καταστράφηκαν επτά αντιαρματικές νάρκες και απομακρύνθηκαν έξι όλμοι. Στην ουδέτερη ζώνη καθαρίστηκαν 121.891 τετραγωνικά μέτρα γης και απομακρύνθηκαν μη εκραγέντα πυρομαχικά ώστε να διασφαλιστούν οι επιχειρήσεις της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και ως ΜΟΕ και για αγροτικές δραστηριότητες.
Τα στοιχεία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ επικαιροποιήθηκαν τον Οκτώβριο του 2018, καθώς η τελευταία αποναρκοθέτηση έγινε το 2017 στην περιοχή της Δένειας.
Πέραν από την απομάκρυνση ναρκών και καθαρισμό περιοχών, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ παρέχει επίσης τεχνικές συμβουλές και εκπαίδευση στη ΔΕΑ για την ασφαλή διεξαγωγή των ανασκαφών της, προς εντοπισμό αγνοουμένων.
Διεξάγεται επίσης εκστρατεία ευαισθητοποίησης για το προσωπικό της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για την ενίσχυση της προστασίας των δυνάμεων και τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων σε περιοχές δυνητικά γεμάτες με νάρκες ή μη εκραγέντα πυρομαχικά.
Τον Ιούλιο του 2016, η UNMAS, Υπηρεσία Δράσης κατά των Ναρκών του ΟΗΕ, έγινε αναπόσπαστο στοιχείο της UNFICYP, παρέχοντας ειδική τεχνογνωσία στον σχεδιασμό δράσεων και στην αποναρκοθέτηση την περίοδο 2016-17.
Οι επιχειρήσεις της UNMAS έχουν ως στόχο να μειώσουν την απειλή ναρκών ξηράς και ενεργών απομειναριών πολέμου (Explosive Remnants of War) για να συμβάλουν στην οικοδόμηση ΜΟΕ και να διευκολύνουν την επιστροφή στις κανονικές συνθήκες διαβίωσης.
Για τις 47 περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως ύποπτες για νάρκες, απαιτείται ενδελεχής έρευνα για να προσδιοριστεί η ανάγκη εκκαθάρισης και να γίνει σωστός συντονισμός, ανάλυση δεδομένων και διαχείριση πληροφοριών.
Η UNMAS Κύπρου χρηματοδοτείται από τον αξιολογημένο ειρηνευτικό προϋπολογισμό των Ηνωμένων Εθνών για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ (η τελευταία χρηματοδότηση ήταν το οικονομικό έτος που έληξε 30 Ιουνίου 2019).
Οι πόροι καλύπτουν την τεχνική ικανότητα σχεδιασμού και συντονισμού, την εκστρατεία ευαισθητοποίησης για το προσωπικό της ΟΥΝΦΙΚΥΠ και διαχείριση δεδομένων.
Τον Απρίλιο του 2019 είχαν καθοριστεί 18 περιοχές, εννέα στις ελεύθερες περιοχές και εννέα στα κατεχόμενα, για τις οποίες υπάρχουν υποψίες ότι είναι επικίνδυνες λόγω της παρουσίας ναρκών και στις οποίες θα μπορούσε να γίνει αποναρκοθέτηση, στο πλαίσιο του Μέτρου Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο οποίο είχαν καταλήξει Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί.
Περισσότεροι από 5,500 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν από νάρκες το 2021
Το 2021 περισσότεροι από 5.500 άνθρωποι σκοτώθηκαν ή ακρωτηριάστηκαν από νάρκες ξηράς, οι περισσότεροι από αυτούς ήταν άμαχοι και οι μισοί από αυτούς παιδιά, αναφέρουν στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Ευαισθητοποίησης και Βοήθειας κατά των Ναρκών, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Απριλίου.
Υπολογίζεται ότι νάρκες είναι διάσπαρτες σε 70 χώρες, παρά το γεγονός ότι η Συνθήκη για την απαγόρευση των ναρκών υιοθετήθηκε εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες στη διάρκεια των οποίων καταστράφηκαν εκατομμύρια νάρκες.
Οι νάρκες ξηράς είναι ένα από τα πιο ύπουλα και αδιάκριτα όπλα πολέμου, αναφέρεται σε δελτίο Τύπου των ΗΕ.
Η Υπηρεσία Δράσης των Ναρκών του ΟΗΕ ξεκίνησε την εκστρατεία «Η δράση κατά των ναρκών δεν μπορεί να περιμένει» για τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας, καθώς χώρες όπως η Αγκόλα, η Καμπότζη, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος και το Βιετνάμ, συνεχίζουν να υποφέρουν.
Οι νάρκες ξηράς μπορεί να μείνουν αδρανείς για χρόνια ή και δεκαετίες μέχρι να πυροδοτηθούν.
«Ακόμη και μετά τη λήξη των μαχών, οι συγκρούσεις συχνά αφήνουν πίσω τους μια τρομακτική κληρονομιά: νάρκες ξηράς και εκρηκτικά που καταστρέφουν ολόκληρες κοινότητες», λέει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα.
«Η ειρήνη δεν μπορεί να διασφαλίσει την ασφάλεια όταν ναρκοθετούνται δρόμοι και χωράφια, όταν μη εκραγέντα πυρομαχικά απειλούν την επιστροφή των εκτοπισμένων πληθυσμών και όταν τα παιδιά βρίσκουν και παίζουν με γυαλιστερά αντικείμενα που εκρήγνυνται», τονίζει.
Οι νάρκες ξηράς, οι οποίες μπορούν να παραχθούν για μόλις ένα δολάριο, δεν κάνουν διάκριση μεταξύ στρατιωτών και αμάχων. Η χρήση τους παραβιάζει τα διεθνή ανθρώπινα δικαιώματα και τους ανθρωπιστικούς νόμους.
Δεν κοστίζουν μόνο ζωές και δεν ευθύνονται μόνο για ακρωτηριασμούς, αλλά εμποδίζουν επίσης τις κοινότητες να έχουν πρόσβαση σε γη που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για γεωργία ή κατασκευή νοσοκομείων και σχολείων, καθώς και βασικές υπηρεσίες όπως τροφή, νερό, υγειονομική περίθαλψη και ανθρωπιστική βοήθεια.
Παρά τις διεθνείς προσπάθειες να αποτραπεί η χρήση ναρκών ξηράς, συνεχίζουν να τοποθετούνται σε περιόδους σύγκρουσης, συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022.
Στη Μιανμάρ, η υπηρεσία για Παρακολούθηση Ναρκών και Πυρομαχικών Διασποράς, μια ομάδα της κοινωνίας των πολιτών που υποστηρίζεται από τον ΟΗΕ, ανέφερε ότι έχει παρατηρήσει μια νέα και σε μεγάλο βαθμό διευρυμένη χρήση ναρκών από τις κυβερνητικές δυνάμεις.
Επίσης ομάδες πολιτοφυλακής σε χώρες όπως η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό χρησιμοποιούν νάρκες για να επιτεθούν και να φοβίσουν τους ανθρώπους, κρατώντας τους μακριά από τα εδάφη τους και μακριά από τα σπίτια τους.
Υπάρχουν περισσότεροι από 600 διαφορετικοί τύποι ναρκών ξηράς που ομαδοποιούνται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, νάρκες κατά προσωπικού (AP) και αντιαρματικές νάρκες ξηράς.
Οι νάρκες AP έχουν διαφορετικά σχήματα και μπορούν να βρεθούν θαμμένες ή πάνω από το έδαφος. Ένας κοινός τύπος, γνωστός ως νάρκες πεταλούδας, διατίθεται σε έντονα χρώματα, καθιστώντας το ελκυστικό για τα περίεργα παιδιά.
Οι νάρκες ξηράς είναι επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα σε πολλές χώρες που βασίζονται στη γεωργία. Στην επαρχία Binh Dinh του Βιετνάμ, όπου πολλοί άνθρωποι ζουν από την καλλιέργεια ρυζιού, μεγάλες εκτάσεις γης παραμένουν ανεκμετάλλευτες γιατί είναι διάσπαρτες από νάρκες ξηράς εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες, μετά το τέλος του πολέμου.
Στο Αφγανιστάν, όπου οι νάρκες έχουν ακρωτηριάσει ή σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους από οπουδήποτε αλλού, περισσότερες από 18 εκατομμύρια νάρκες έχουν καθαριστεί από το 1989, απελευθερώνοντας πάνω από 3.011 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης που έχουν ωφελήσει περισσότερες από 3.000 κυρίως αγροτικές κοινότητες σε όλη τη χώρα.
Από τα τέλη της δεκαετίας του '90, περισσότερες από 55 εκατομμύρια νάρκες έχουν καταστραφεί, περισσότερες από 30 χώρες έχουν καταστεί απαλλαγμένες από νάρκες και οι απώλειες έχουν μειωθεί δραματικά.
Επίσης έχουν δημιουργηθεί μηχανισμοί, συμπεριλαμβανομένου του Εθελοντικού Ταμείου του ΟΗΕ για τη βοήθεια στη δράση κατά των ναρκών, για την υποστήριξη των θυμάτων και κοινότητες που έχουν ανάγκη.
Σήμερα, 164 χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη για την απαγόρευση των ναρκών, η οποία θεωρείται μία από τις πιο επικυρωμένες συμβάσεις αφοπλισμού μέχρι σήμερα.
