Διαχρονικά, τη Μεγάλη Εβδομάδα οι πιστοί πάνε στην Εκκλησία, ενώ φίλοι και συγγενείς μαζεύονται στα σπίτια για να τηρήσουν τα ήθη και τα έθιμα, ψήνοντας φλαούνες, βάφοντας αβγά, φτιάχνοντας λαμπάδες, ενώ οι πιο νεαροί βρίσκουν ευχαρίστηση στήνοντας λαμπρατζιές. Ωστόσο, το κάθε πρόσωπο βιώνει τις θρησκευτικές εορτές διαφορετικά, καθώς για κάποιους αποτελούν μια βαθιά προσωπική προσπάθεια ταύτισής τους με τα πάθη του Χριστού και ένδειξης της πίστης τους, για άλλους το Πάσχα είναι οι παραδόσεις και ο χρόνος με την οικογένεια. Η «Κ» ρώτησε οκτώ νέους, άτομα που ανήκουν στη γενιά Z (σ.σ. όσοι έχουν γεννηθεί από το 1997 μέχρι το 2012), πώς βιώνουν τις γιορτινές ημέρες και αν διαχωρίζουν τη θρησκεία από τα έθιμα και τις παραδόσεις. Οι απαντήσεις τους δείχνουν την ποικιλομορφία και τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους αντιλαμβάνονται και βιώνουν τις μέρες του Πάσχα.
«Χωρίς τη λαμπρατζιά, τη λαμπάδα, τη σούβλα, δεν θα μύριζε Πάσχα και θα ήταν απλώς ακόμα μια καθημερινή ημέρα», λέει η 24χρονη Γιώτα.
Νιώθω τη μυρωδιά του Πάσχα
Για την 24χρονη Γιώτα η πασχαλινή περίοδος είναι ευκαιρία να δει τους συγγενείς, να περάσει ωραία, να πάει στην Εκκλησία. Της αρέσει κυρίως η Μεγάλη Πέμπτη, η Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο, το στόλισμα του επιταφίου και οι ήχοι της χορωδίας. «Δεν είμαι άνθρωπος της Εκκλησίας αλλά αυτές τις τρεις μέρες μου αρέσει να πηγαίνω, γιατί νιώθω τη μυρωδιά του Πάσχα» λέει, σημειώνοντας ότι οι γιορτινές μέρες είναι μια ευκαιρία να έρθει πιο κοντά με τον Θεό και την Εκκλησία. «Ο κόσμος το Πάσχα προσπαθεί να είναι καλύτερος σε χαρακτήρα, πιο φιλάνθρωπος, σου ξυπνά μια άλλη πτυχή του εαυτού σου». Για την Γιώτα η θρησκεία και η παράδοση είναι δύο διαφορετικά πράγματα τα οποία όμως συνδέονται. Η θρησκεία, όπως αναφέρει, ταυτίζεται με την Εκκλησία, την προσευχή και τα πιστεύω. «Κάθε γιορτή έχει τις δικές της παραδόσεις και εμένα αυτό με ενδιαφέρει περισσότερο, γιατί χωρίς τις παραδόσεις δεν θα υπήρχαν οι γιορτές. Χωρίς τη λαμπρατζιά, τη λαμπάδα, τη σούβλα, δεν θα μύριζε Πάσχα και θα ήταν απλώς ακόμα μια καθημερινή ημέρα».
Τη χαρμόσυνη αύρα των εορτών νιώθει και ο 25χρονος Ανδρέας, κατά τη διάρκεια του Πάσχα αισθάνεται χαρούμενος, καθώς θα έρθει κοντά με τους δικούς του ανθρώπους στο οικογενειακό τραπέζι, θα πάει στην Εκκλησία, θα πάρει άδεια από τη δουλειά και θα ξεφύγει από τη ρουτίνα, κάτι το οποίο «είναι σημαντικό για τις προσωπικές, φιλικές και οικογενειακές σχέσεις». «Μου αρέσει η Μεγάλη Εβδομάδα, θα πάω στον Επιτάφιο και τον Καλό Λόγο». Ο Ανδρέας λέει ότι το Πάσχα τείνει περισσότερο προς τη θρησκεία παρά προς την παράδοση. Ο ίδιος προτιμά την παράδοση αλλά τονίζει ότι σέβεται τη θρησκεία του. «Θεωρώ ότι οι πλείστοι νέοι, κάτω των 35 ετών, δεν είμαστε θρησκευόμενοι».
Το Πάσχα είναι η οικογένεια
Για τον 24χρονο Πολύδωρο το Πάσχα είναι κάτι διαφορετικό γιατί τιμούμε τις παραδόσεις μας, εντούτοις το νιώθει μόνο όταν επιστρέφει στον τόπο καταγωγής του, την Κρήτη. «Συναναστρέφομαι με τους γονείς μου, την οικογένειά μου, και έτσι νιώθω ότι είναι Πάσχα». Λέει πως θα πάει στον επιτάφιο και την Εκκλησία περισσότερο επειδή είναι μέρος της παράδοσης και όχι τόσο πολύ επειδή πιστεύει. «Πάω με ευχαρίστηση αλλά ώς εκεί». Πιστεύει ότι η θρησκεία και η παράδοση συνδέονται, ωστόσο το Πάσχα είναι περισσότερο οι παραδόσεις. «Τηρώ τις θρησκευτικές μας εκδηλώσεις λόγω της παράδοσης. Το Πάσχα θα πάω Εκκλησία κι ας μην έχω πάει ολόκληρο τον χρόνο κι ας μην πολυπιστεύω».
φωτ. Φίλιππος Χρήστου
Την άποψη ότι το Πάσχα είναι η οικογένεια συμμερίζεται και η 25χρονη Θεανώ, καθώς είναι η περίοδος που επιστρέφει στην Κύπρο από τις σπουδές της στη Θεσσαλονίκη. «Δεν είναι τόσο το ότι θα πάω Εκκλησία και δεν έχει να κάνει τόσο με τη θρησκεία αλλά με τα πράγματα που θα κάνω μαζί με την οικογένεια και τα άτομα τριγύρω μου. Όταν ήμουν μικρή, αντιλαμβανόμουν ότι είναι Πάσχα, όταν άνοιγα την τηλεόραση και το μόνο που έδειχνε ήταν ο «Ιησούς της Ναζαρέτ». Πλέον δεν βλέπω τηλεόραση, οπότε Πάσχα είναι το ότι θα φτιάξω φλαούνες με τους δικούς μου ανθρώπους, το ότι θα πάω Εκκλησία, κρατώντας τη λαμπάδα που έφτιαξε η μητέρα μου». Η Θεανώ διαχωρίζει την παράδοση από τη θρησκεία. «Η προηγούμενη γενιά ίσως να καταλάβαινε το Πάσχα, πηγαίνοντας Εκκλησία αλλά εγώ θα το καταλάβω από την παράδοση. Τη θεωρώ πιο σημαντική. Για παράδειγμα, η γιαγιά μου κάθε Μεγάλο Σάββατο μετά την Ανάσταση έφτιαχνε μαγειρίτσα και μαζευόταν όλη η οικογένεια στο σπίτι. Από εκεί και πέρα η θρησκεία είναι ένα προσωπικό θέμα».
Ο 23χρονος Andrew θα προτιμούσε το Πάσχα να ήταν περισσότερο μια προσωπική υπόθεση, «να πιστέψεις από μόνος σου παρά να το κάνεις απλά επειδή πρέπει». Για τον ίδιο η συγκεκριμένη περίοδος είναι ο χρόνος που θα περάσει με την οικογένειά του και οι διακοπές από τη δουλειά. «Νιώθω το Πάσχα σαν γιορτή. Θα πάω στην Εκκλησία την γιορτινή περίοδο ωστόσο σπάνια θα πάω τον υπόλοιπο χρόνο». Υποστηρίζει επίσης ότι θρησκεία και παράδοση είναι άσχετα μεταξύ τους, καθώς είναι άλλο να πας στην Εκκλησία και να εκφράσεις την πίστη σου και άλλο οι παραδόσεις που είναι εκεί διαχρονικά.
Δεν το βιώνω όπως θα ήθελα
Η 25χρονη Μαρίνα δεν θεωρεί χαρμόσυνη την περίοδο του Πάσχα με αποτέλεσμα να την κατακλύζει άγχος και μελαγχολία. «Δεν τη χαίρομαι όπως χαίρομαι τα Χριστούγεννα, πιστεύω ότι την απολαμβάνουν περισσότερο οι άνθρωποι της Εκκλησίας. Όταν ήμουν μικρή πήγαινα στην Εκκλησία το Πάσχα, τώρα όχι». Η Μαρίνα είναι της άποψης ότι θρησκεία και παράδοση συνδέονται. «Τη Μεγάλη Πέμπτη βάφουμε τα αβγά κόκκινα επειδή το χρώμα συμβολίζει το αίμα του Χριστού. Κάποιοι νηστεύουν για να δείξουν την εγκράτειά τους την εβδομάδα των Παθών και την Κυριακή που είναι η Ανάσταση τρώνε και πάλι κρέας».
Από την πλευρά της, η 26χρονη Δάφνη λέει ότι δεν βιώνει το Πάσχα όπως θα ήθελε. «Θα προτιμούσα να πηγαίνω περισσότερες φορές Εκκλησία, όμως απομακρύνθηκα λόγω της πανδημίας. Δεν ήταν κάτι που ήθελα να συμβεί». Σε σχέση με τη θρησκεία και την παράδοση, λέει ότι όταν ακούει τη λέξη Πάσχα σκέφτεται και τα δύο, ωστόσο δεν θεωρεί απαραίτητο να τηρούνται τα έθιμα. Θεωρεί πιο σημαντική την παρουσία στην Εκκλησία, αφού αυτό που η ίδια θα σκεφτεί πιο έντονα είναι τα πάθη του Χριστού.
Μια προσωπική υπόθεση
Για την 25χρονη Ελισάβετ η περίοδος του Πάσχα είναι αρκετά σημαντική. Η λειτουργία στην Εκκλησία τής προκαλεί συγκίνηση και αγαλλίαση, επειδή νιώθει πιο έντονα και πιο βαθιά όσα βίωσε ο Χριστός και το τι γιορτάζουμε τη συγκεκριμένη περίοδο, ειδικά τη Μεγάλη Εβδομάδα. «Η νηστεία, το να κόψεις το θέλημά σου, συμβάλλει στο να νιώσεις πιο έντονα αυτά τα συναισθήματα και πιο ουσιαστικά τη γιορτή του Πάσχα». Για την ίδια το Πάσχα συνδέεται περισσότερο με το να εκκλησιάζεται, να νηστεύει, να ψάχνει κάποια πράγματα μέσα της, να μετανοεί. «Το Πάσχα το έχω συνδεδεμένο πιο θρησκευτικά. Εννοείται και τα έθιμά μας έχουν κάποιο νόημα πίσω τους και υποστηρίζω την παράδοσή μας. Εύχομαι να κρατήσουν, γιατί είναι αυτά που έκαναν οι πρόγονοί μας. Ωστόσο είναι κάτι ξεχωριστό από τη θρησκεία. Το διαχωρίζω».
Δεν χάθηκε η αίσθηση
Όπως φάνηκε παραπάνω η θρησκεία και η παράδοση αποτελούν διακριτές έννοιες για κάποιους, ενώ για άλλους δεν μπορούν να διαχωριστούν. Αξιοσημείωτο είναι μάλιστα το γεγονός ότι οι νέοι δεν έχουν χάσει εντελώς την αίσθηση του Πάσχα, καθώς σε ορισμένους το θρησκευτικό συναίσθημα παραμένει. Για τους περισσότερους βέβαια η οικογένεια αποτελεί αναπόσπαστο και το πιο σημαντικό κομμάτι της γιορτής. Φυσικά, πώς και αν θα γιορτάσει κάποιος το Πάσχα αποτελεί ξεκάθαρα προσωπική επιλογή, σίγουρο είναι πάντως ότι αυτές οι μέρες δίνουν την ευκαιρία στους ανθρώπους να έρθουν πιο κοντά, είτε με τους αγαπημένους τους, είτε με τον Θεό, είτε ακόμα και με τον ίδιο τους τον εαυτό. Όλα αλλάζουν με τόσο γρήγορους ρυθμούς πια, που ίσως να χρειάζεται και μία εορταστική παύση.
