ΚΥΠΕ
Διαβεβαιώσεις ότι οι πολιτικές και δράσεις της Κυβέρνησης, που έχουν ως στόχο την κοινωνική ενσωμάτωση, την υγιή γήρανση, τη συμπερίληψη και την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στήριξης και φροντίδας, ώστε να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο η ποιότητα ζωής των ατόμων τρίτης ηλικίας, έδωσαν την Παρασκευή πολιτειακοί αξιωματούχοι από το βήμα του Ευρωπαϊκού Πολιτικού Συνεδρίου για την Ενεργό, Υγιή και Αξιοπρεπή Γήρανση, το οποίο συνδιοργάνωσαν το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας και το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο, υπό την αιγίδα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Από το βήμα του Συνεδρίου, η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας, Μαριλένα Ευαγγέλου, ανακοίνωσε για πρώτη φορά ότι το Υφυπουργείο της λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τις προκλήσεις, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τη μακροχρόνια φροντίδα, το κόστος ζωής, αλλά και το κόστος των τροφείων των Στεγών Φιλοξενίας Ηλικιωμένων, επεξεργάζεται εξειδικευμένο Σχέδιο Επιδότησης Μακροχρόνιας Φροντίδας.
Όπως είπε η κ. Ευαγγέλου μέσω του Σχεδίου θα επιδοτείται μέρος του κόστους των τροφείων, για όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν, ενώ ταυτόχρονα ανέφερε ότι μέσα από συγκεκριμένα κριτήρια, θα διασφαλίζεται η ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και προγραμμάτων.
Αναφερόμενη στην πρόσφατη έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο του καταρτισμού Εθνικής Στρατηγικής και Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την ενεργό γήρανση, είπε πως έχουν ήδη ξεκινήσει τη μελέτη καλών πρακτικών τόσο στην Κύπρο, όσο και διεθνώς, αντλώντας πολιτικές που μπορούν να εφαρμοστούν εφόσον προσαρμοστούν στα δεδομένα της Κύπρου.
«Επιδιώκουμε τον συντονισμό και τη συμμετοχή όλων των αρμόδιων φορέων και της κοινωνίας των πολιτών. Ήδη έχει συγκληθεί αρχές Ιανουαρίου συνεδρίαση του Φορέα Τρίτης Ηλικίας, του πολύτιμου συμβούλου και συνεργάτη του Υφυπουργείου, με αποκλειστικό θέμα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης και της Εθνικής Στρατηγικής για την Τρίτη Ηλικία. Στα μέσα Ιανουαρίου θα συγκληθεί η καθοδηγητική Επιτροπή για την Εθνική Στρατηγική, σε πρώτο στάδιο σε επίπεδο Γενικών Διευθυντών των συναρμόδιων Υπουργείων για τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων και των προτεραιοτήτων», είπε.
Η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας είπε πως η Εθνική Στρατηγική θα αποτελέσει το βασικό κείμενο πολιτικής για την Τρίτη Ηλικία, συντονίζοντας τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες για θέματα που άπτονται της υγιούς και ενεργούς γήρανσης, της ποιοτικής διαβίωσης, της κοινωνικοποίησης και της συμπερίληψης των ατόμων τρίτης ηλικίας.
Σε χαιρετισμό του, ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, είπε πως οι μεταβαλλόμενες δημογραφικές εξελίξεις επιβάλλουν την προσαρμογή των Κυβερνήσεων στα σύγχρονα δεδομένα, με σκοπό την ικανοποίηση των αναγκών όλων των ομάδων του πληθυσμού και την απάλειψη του χάσματος ανάμεσα στις γενεές, για να σημειώσει πως η βούληση για ένταξη της ηλικιακής διάστασης στις στρατηγικές που σχεδιάζονται είναι δεδομένη, και πεποίθηση του Υπουργείου Εσωτερικών είναι πως η ανάδειξη της εμπειρίας και των γνώσεων που διαθέτουν οι ηλικιωμένοι πολίτες είναι καθοριστική για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής.
Όπως είπε το «το Υπουργείο Εσωτερικών με γνώμονα τη δική του αποστολή για προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης, συμβάλλει στη διαμόρφωση φιλικών ηλικιακά πόλεων μέσω των Σχεδίων Ανάπτυξης», για να προσθέσει πως «μέσα από ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο χωρικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, τα άτομα της τρίτης ηλικίας μπορούν να απολαμβάνουν ένα ποιοτικό και αξιοπρεπή τρόπο διαβίωσης, διεκπεραιώνοντας τις καθημερινές τους δραστηριότητες με άνεση, ανεξαρτησία και ασφάλεια, ως ενεργά κύτταρα του κοινωνικού συνόλου».
Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Ιωάννου στόχος του Υπουργείου του είναι «η δημιουργία συνθηκών που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση των ατόμων τρίτης ηλικίας σε σύγχρονες υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής μέριμνας, σε χώρους λατρείας και σε υποδομές πολιτισμού, καθώς επίσης και τη λειτουργία χώρων αναψυχής και ψυχαγωγίας, άθλησης και απόλαυσης της φύσης σε οργανωμένους υπαίθριους χώρους πρασίνου, στο επίπεδο της γειτονίας, αλλά και ευρύτερα της πόλης και για τον σκοπό αυτό, αναπτύσσει συνέργειες με όλους τους εμπλεκόμενους, ώστε σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών να καταστήσουμε εφικτή τη λειτουργία δομών και προγραμμάτων που θα συμβάλουν στην βελτίωση της πρόσβασης των ηλικιωμένων σε δράσεις κοινωνικοποίησης».
Σε ομιλία της, η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου είπε ότι «αποδεδειγμένα η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί μία εκ των σημαντικότερων κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων του 21ου αιώνα για τις ευρωπαϊκές και όχι μόνο κοινωνίες», για να σημειώσει ότι «επίσημες στατιστικές του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών καταδεικνύουν ότι μέχρι το 2030, οι πολίτες άνω των 60 ετών θα αγγίζουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ μέχρι το 2050 ο αριθμός θα φθάσει τα 2,1 δις».
Επίσης, είπε ότι «σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο διάστημα από το 2005 έως το 2015, η αναλογία των ηλικιωμένων προσώπων ηλικίας 80 ετών και άνω στο συνολικό πληθυσμό των χωρών μελών αυξήθηκε από 4% σε 5,3%, δηλαδή ένα άτομο στα 20», προσθέτοντας ότι «οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω θα διπλασιαστεί έως το 2025 και μέσα σε περισσότερο από 30 χρόνια θα ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια ανθρώπους».
Αναφερόμενη στην Κύπρο, είπε ότι «σύμφωνα με δημογραφικές στατιστικές του 2019, το ποσοστό των ατόμων 65 ετών και άνω ανέρχεται στο 16,3% του συνολικού πληθυσμού, με διαρκώς αυξητικές τάσεις, ενώ υπολογίζεται ότι το προσδόκιμο ζωής είναι 84,7 έτη για τις γυναίκες και 80,3 για τους άντρες», σημειώνοντας ότι «οι ηλικιωμένοι αποτελούν μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα που χρειάζεται τη συνεχή στήριξη της πολιτείας και της κοινωνίας ευρύτερα».
Η κ. Κουκκίδη-Προκοπίου είπε πως «οφείλουμε ως πολιτεία και ως κοινωνία συλλογικά και συντονισμένα να συνεχίσουμε και να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειες για διασφάλιση και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ηλικιωμένων, ως ελάχιστο δείγμα εκτίμησης και αναγνώρισης της διαχρονικής προσφοράς τους στην κοινωνία», συμπληρώνοντας ότι «η γήρανση συνιστά απόσταγμα και πλούτο σωρευμένων γνώσεων, εμπειριών και σοφίας και η πλήρης αξιοποίησή τους θα οδηγήσει στην οικοδόμηση πιο παραγωγικών, ειρηνικών και αειφόρων κοινωνιών».
Από την πλευρά της, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Στυλιανού Λοττίδου, είπε ότι τα ηλικιωμένα άτομα συχνά δέχονται αρνητικές συμπεριφορές και προκαταλήψεις, που συνδέονται με την ηλικία τους και τα οποία οδηγούν δυστυχώς σε διάφορες μορφές διακρίσεων, όπως πχ στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, στην πρόσβαση στην εργασία, στα αγαθά και στις υπηρεσίες, στην πληροφόρηση, στις συγκοινωνίες, στην πρόσβαση σε απαιτούμενες νέες τεχνολογίες.
Σύμφωνα με την Επίτροπο «τα ηλικιωμένα άτομα αντιμετωπίζουν, μεγαλύτερα εμπόδια στη συμμετοχή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή, γίνονται πιο εξαρτημένα από άλλα πρόσωπα και χάνουν έτσι μέρος της προσωπικής τους αυτονομίας και ελευθερίας και κατά συνέπεια αποτελούν μια ιδιαίτερα ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα, που βιώνει ένα σημαντικά αυξημένο κίνδυνο για περιθωριοποίηση και κοινωνικό αποκλεισμό αλλά και εύκολοι στόχοι για βία ή εκμετάλλευση».
«Ο κίνδυνος αυτός», είπε, «μπορεί να αυξάνεται ακόμη περισσότερο όταν η ηλικία συνδυάζεται με άλλους παράγοντες ευαλωτότητας όπως είναι το φύλο, η αναπηρία ή η φτώχεια. Όταν επομένως μιλάμε για αξιοπρεπή γήρανση, από τη σκοπιά της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα πρέπει να στρέφουμε την προσοχή μας στον σχεδιασμό και την εφαρμογή πολιτικών, οι οποίες αφενός θα καταπολεμούν τα στερεότυπα και τις διακρίσεις εις βάρος των ηλικιωμένων ατόμων, με τρόπο που να προωθούν την ενεργό συμμετοχή τους σε όλες τις πτυχές της ζωής, και αφετέρου θα διασφαλίζουν την αξιοπρέπεια και την υγεία τους προστατεύοντάς τους από κακοποίηση, παραμέληση ή μειωμένη φροντίδα».
Παράλληλα, ανέφερε πως σε αυτά τα πλαίσια το Γραφείο της έχει διαχρονικά αναδείξει το ζήτημα του σεβασμού και της προστασίας της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων προσώπων που φιλοξενούνται σε Στέγες Ηλικιωμένων.
Σε μαγνητοσκοπημένο χαιρετισμό της, η Ευρωβουλευτής Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Ελισσάβετ Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη, είπε πως «το να αναγνωρίζουμε και να έχουμε υιοθετήσει ως Ευρωπαϊκή Ένωση ένα θεμελιώδη χάρτη, που να αφορά στα δικαιώματα των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας και αυτό να είναι σε πολλές περιπτώσεις γράμμα κενού περιεχομένου, στην πράξη δεν μας καλύπτει».
Σημείωσε ότι «η διαχείριση, η μεταχείριση και η εξασφάλιση συνθηκών, όχι μόνο αξιοπρεπούς και υγιούς διαβίωσης των πολιτών της τρίτης ηλικίας, αλλά κυρίως η αναγνώριση της προσφοράς τους στην ενεργό ζωή -και ιδιαίτερα όταν εκείνοι συμμετείχαν στην απολύτως παραγωγική ηλικία- είναι θέμα πολιτισμού είναι θέμα ευρωπαϊκών αξιών, είναι θέμα θεμελιωδών δικαιωμάτων».
Ο Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας, Δήμος Αντωνίου, είπε ότι η προστασία των ηλικιωμένων από την κακοποίηση, παραμέληση, οικονομική εκμετάλλευση και τον ηλικιακό ρατσισμό «δεν αποτελεί μόνο ηθική επιταγή, αλλά και καθήκον που οφείλουμε στους ηλικιωμένους μας», συμπληρώνοντας ότι «καθώς η κοινωνία συνεχίζει να εξελίσσεται και τα δημογραφικά στοιχεία μετατοπίζονται προς τη γήρανση του πληθυσμού καθίσταται ζωτικής σημασίας η άμεση αντιμετώπιση του ανησυχητικού φαινομένου της κακοποίησης των ηλικιωμένων».
«Είτε πρόκειται για σωματική βλάβη, συναισθηματική καταπόνηση, παραμελητική συμπεριφορά ή ακόμη και χειραγώγηση των αποταμιεύσεων που έχουν κερδίσει με κόπο, κανένας ηλικιωμένος δεν θα πρέπει να υπόκειται σε τέτοια μεταχείριση», σημείωσε.
Ο κ. Αντωνίου είπε πως η συνεργασία και η συνένωση δυνάμεων μεταξύ των κοινωνικών φορέων και της πολιτείας, θα δημιουργήσουν τις βάσεις, κατά τις οποίες ο σεβασμός και η ενσυναίσθηση θα καθορίζουν τη μεταχείριση των ηλικιωμένων ατόμων.
Ο Πρόεδρος της Ένωση Δήμων Κύπρου, Ανδρέας Βύρας, είπε πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση προσπαθεί πάντα μέσω έργων και δράσεων να διασφαλίσει ότι η τοπική κοινωνία αποτελεί ένα συμπεριληπτικό χώρο, όπου κανένα μέλος δεν νιώθει αποκλεισμένο, σημειώνοντας πως όσον αφορά την τρίτη ηλικία διάφοροι Δήμοι υλοποιούν μια σειρά από έργα.
Συγκεκριμένα, ανέφερε, τα Πολυδύναμα Κέντρα των Δήμων προσφέρουν προγράμματα ημερήσιας φροντίδας ηλικιωμένων, ενώ κάποιοι άλλοι Δήμοι προσφέρουν κατ’ οίκον φροντίδα και κατ’ οίκον νοσηλεία εκεί όπου υπάρχει ανάγκη για χορήγηση φαρμάκων και ενέσεων.
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Βύρα «ο σεβασμός που επιδεικνύει μια κοινωνία στα άτομα τρίτης ηλικίας καταδεικνύει το επίπεδο του πολιτισμού και της ωριμότητας της».
Εξέφρασε, τέλος, την αισιοδοξία ότι με την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης τον ερχόμενο Ιούλιο, οι δράσεις και οι υποδομές των Δήμων, που απευθύνονται στην τρίτη ηλικία θα ενισχυθούν περαιτέρω.
