Της Οριάνας Παπαντωνίου
«Μέχρι το Πάσχα θα κατατεθεί το νομοσχέδιο για τη δημιουργία Εθνικής Αρχής Ασθενοφόρων», δηλώνει σε συνέντευξή του στη «Κ» ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Δαμιανός. Προσθέτει ότι ο ΟΚΥπΥ μπορεί να προχωρήσει σε μεταβατικές διατάξεις δημιουργώντας αρχικά πέντε πανεπιστημιακές κλινικές και επισημαίνει ότι η δημιουργία τους δεν θα επηρεάσει την ανέλιξη των νοσοκομειακών ιατρών.
Η υπηρεσία των επειγόντων στον ΟΚΥπΥ είναι μια καλή υπηρεσία και σε αυτό συμφωνούν όλοι, νοουμένου όμως ότι τους βοηθήσουμε να αντεπεξέρχονται γρηγορότερα στις επείγουσες κλήσεις.
–Μπορεί το νομοσχέδιο για κατοχύρωση του επαγγέλματος του διασώστη να οδηγείται στη Βουλή, ωστόσο το νομοσχέδιο για τη δημιουργία Εθνικής Αρχής Ασθενοφόρων ακόμη εκκρεμεί.
–Αναμένω ότι θα προχωρήσουμε στην κατάθεση και αυτού του νομοσχεδίου πριν από το Πάσχα. Ουσιαστικά το νομοσχέδιο προνοεί ότι τα επείγοντα θα μεταφερθούν από τον ΟΚΥπΥ είτε με την αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων είτε το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2026. Άρα η υπηρεσία, όπως είναι σήμερα, θα μεταφερθεί, με κάποια μορφή ανεξαρτησίας ενδεχομένως, κάτω από την επίβλεψη του υπουργού Υγείας.
–Δεν θα υπάρχει δηλαδή μία ενιαία αρχή για διαχείριση επειγόντων και διακομιδών;
–Οι προγραμματισμένες μετακινήσεις μέσα στο 24ωρο θα μπορούν να γίνονται με βάση και το νομοσχέδιο των ασθενοφόρων και από τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια και γενικά από τους πάροχους υγείας, οι οποίοι θα κατέχουν αδειοδοτημένα ασθενοφόρα, έτσι ώστε να αποσυμφορηθεί η υφιστάμενη υπηρεσία κατά 30% και να καλυτερεύσουν πολύ οι χρόνοι ανταπόκρισης στις επείγουσες κλήσεις. Το σημαντικό είναι να καταφέρουμε ένα μεγάλο κομμάτι των μετακινήσεων να γίνεται από τους πάροχους υγείας, περιλαμβανομένου και του ΟΚΥπΥ, ο οποίος θα δικαιούται να έχει δική του υπηρεσία για διακομιδές.
–Θα υπάρχει επιπλέον κόστος για αυτή τη διαφοροποίηση;
–Όχι για τον ασθενή αλλά ίσως για το σύστημα υγείας. Αλλά καλύτερα να υπάρχει ένα ενδεχόμενο κόστος νοουμένου ότι θα μειωθούν οι χρόνοι ανταπόκρισης των επειγόντων. Θεωρώ πως σίγουρα θα μειωθούν αυτοί οι χρόνοι μιας και ο στόχος είναι η υπηρεσία των ασθενοφόρων να μη διεκπεραιώνει τις απλές διακομιδές. Θα μπουν στο παιχνίδι των διακομιδών και τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, τα οποία έχουν δίκαιο σήμερα που εκφράζουν δυσαρέσκεια, μιας και τους αναγκάζουμε να έχουν ασθενοφόρο, αλλά δεν υπάρχει ευχέρεια να το χρησιμοποιήσουν σε ικανοποιητικό βαθμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι θα υπάρχουν τριών κατηγοριών ασθενοφόρα, γιατί σίγουρα υπάρχουν διαφορετικών ειδών περιστατικά.
–Δηλαδή εγκαταλείπετε τον αρχικό σχεδιασμό για μοντέλο της εθνικής αρχής ασθενοφόρων…
–Εμείς λέμε ότι δεν χρειάζεται να γίνει ένας εντελώς νέος ημικρατικός οργανισμός με νέα γραφεία και επιπρόσθετο διοικητικό προσωπικό. Δεν υπάρχει διαφορά, αν μεταφερθεί μια υπηρεσία σε καινούργιο κτήριο, με νέους διοικητικούς λειτουργούς, για να κάνουν κάτι που ήδη κάνει καλά η υπηρεσία ασθενοφόρων. Γιατί η υπηρεσία των επειγόντων στον ΟΚΥπΥ είναι μια καλή υπηρεσία και σε αυτό συμφωνούν όλοι, νοουμένου όμως ότι τους βοηθήσουμε να αντεπεξέρχονται γρηγορότερα στις επείγουσες κλήσεις.
–Αναφερθήκατε στην αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων, πιστεύετε ότι αυτή μπορεί να γίνει πριν από το τέλος του 2026;
–Όπως είναι τα πράγματα σήμερα δεν μπορεί να γίνει νωρίτερα. Το σχέδιο δράσης, το οποίο έχει συνομολογηθεί από τον ΟΚΥπΥ και τα υπουργεία Υγείας και Οικονομικών έχει ορίζοντα μέχρι το τέλος του 2026. Πρέπει να δοθεί χρόνος στον οργανισμό. Είναι όμως πολύ σημαντικό για το κράτος και για το υπόλοιπο κοινωνικό σύστημα της υγείας να σταματήσει η παροχή μεγάλης οικονομικής στήριξης ή να γίνεται μόνο για ορισμένους λόγους και με συγκεκριμένα ποσά. Πάντως, 31 Δεκεμβρίου του 2026 είτε αυτονομηθεί ο ΟΚΥπΥ είτε όχι τα ασθενοφόρα για επείγοντα θα πάνε αλλού.
–Είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες που θα οδηγήσουν σε αυτονόμηση του οργανισμού;
–Κάθε δύο μήνες υπάρχει μια συνάντηση της επιτροπής παρακολούθησης του σχεδίου δράσης, έτσι ώστε να παρουσιάζει ο ίδιος ο οργανισμός μέχρι πού το έχει υλοποιήσει. Μέχρι σήμερα οι περισσότεροι στόχοι είναι στο 35-40% και παρόλο που υπάρχει ακόμη χρόνος, η προσπάθεια θα πρέπει να εντατικοποιηθεί.
Πανεπιστημιακές κλινικές
–Ενώπιον της Βουλής και το νομοσχέδιο για τις πανεπιστημιακές κλινικές. Παλαιότερα είχατε δηλώσει ότι όλοι τις θέλουν, αλλά κανένας δεν επιθυμεί να επηρεαστούν τα δικαιώματά του.
–Αυτό ισχύει και σήμερα. Οι πανεπιστημιακές κλινικές θα αναβαθμίσουν και την εκπαίδευση των γιατρών μας στα νοσηλευτήρια, και την έρευνα, αλλά και την παροχή υπηρεσιών στους ίδιους τους ασθενείς, γι’ αυτό και στα γενικά συμφωνούν όλοι. Ο ιδιωτικός τομέας θα ήθελε να προχωρήσει και να κάνει πανεπιστημιακές κλινικές, ωστόσο το εγχείρημα είναι δύσκολο. Το νομοσχέδιο τούς δίνει βέβαια το δικαίωμα. Το πρόβλημα όμως που δημιουργείται είναι στη διαχείριση των δημόσιων νοσηλευτηρίων και με ποιο τρόπο θα συμβιώσουν οι νοσοκομειακοί γιατροί με τους πανεπιστημιακούς. Λύσεις μπορούν να υπάρξουν, αν και υπάρχει ο αστάθμητος παράγοντας που είναι οι νοσοκομειακοί γιατροί και οι συντεχνίες τους που αντιδρούν.
–Οι προθέσεις του υπουργείου ποιες είναι;
–Η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου να προχωρήσει με δημιουργία πανεπιστημιακών κλινικών στο νοσοκομείο αναφοράς του τόπου, το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Ο ΟΚΥπΥ μπορεί να προχωρήσει σε μεταβατικές διατάξεις, δημιουργώντας αρχικά πέντε πανεπιστημιακές κλινικές. Οι τέσσερις είναι κύριες ειδικότητες, χειρουργική, παθολογία, ψυχιατρική, και παιδιατρική –που θα είναι στο Μακάρειο Νοσοκομείο, και η πέμπτη η νευρολογία. Ένα μέρος των κλινών που έχουν σήμερα οι νοσοκομειακές κλινικές θα διατεθεί στο πανεπιστήμιο για να γίνουν οι πανεπιστημιακοί τομείς όσον αφορά τη χειρουργική, την παθολογία και την παιδιατρική, ενώ για την ψυχιατρική και τη νευρολογία ενδεχομένως να μετατραπούν οι υφιστάμενες κλινικές σε πανεπιστημιακές. Εκεί που θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των νοσοκομειακών γιατρών και των πανεπιστημιακών γιατρών, είναι για παράδειγμα στις εφημερίες. Το νομοσχέδιο δεν θα μπαίνει σε αυτές τις λεπτομέρειες που ενδεχομένως να προκαλούσαν προβλήματα στο παρελθόν, αλλά σίγουρα κλίνες πρέπει να δοθούν στους πανεπιστημιακούς γιατρούς. Να είναι υπεύθυνοι γι’ αυτές, να έχουν τη διεύθυνση και να συνεργάζονται με τους κλινικούς γιατρούς που θα έχουν το μεγαλύτερο μέρος των κλινών κάποιας ειδικότητας, εάν δεν είναι εξ ολοκλήρου πανεπιστημιακή. Αυτό το οποίο προσπαθούμε να πείσουμε και το οποίο διασφαλίζεται από το νομοσχέδιο είναι ότι δεν θα επηρεαστεί η ανέλιξη των νοσοκομειακών γιατρών.
–Δεν έπρεπε όμως να βρείτε κοινή συνισταμένη με τους νοσοκομειακούς γιατρούς πριν καταθέσετε το νομοσχέδιο;
–Το θέμα συζητιέται τα τελευταία έντεκα-δώδεκα χρόνια. Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο στο οποίο αν συμφωνούσαν οι πλευρές θα είχε ψηφιστεί από καιρό. Όταν όμως υπάρχουν μικρές διαφωνίες και η υπόλοιπη κοινωνία το θέλει, η θέση της κυβέρνησης είναι πως το νομοσχέδιο πρέπει να ψηφιστεί. Από εκεί και πέρα ζητούμε και από τα κοινοβουλευτικά κόμματα να το υπερψηφίσουν, αν θέλουν να το τροποποιήσουν καλώς, εμείς θεωρούμε ότι δεν μπορεί να γίνει άλλη διαβούλευση αφού το θέμα έχει εξαντληθεί. Δεν μπορεί αυτό το νομοσχέδιο να ικανοποιεί τους πάντες σε όλα, αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε, κατά την άποψή μου.
–Θα γίνουν προσλήψεις αφού όπως και εσείς λέτε θα δημιουργηθούν νέες απαιτήσεις, υπάρχει το απαιτούμενο κονδύλι;
–Δεν είναι μεγάλα τα ποσά που θα χρειαστούν για την πρόσληψη συγκεκριμένων γιατρών. Αναμένουμε ένα κόστος περίπου 150.000 ευρώ ανά έτος, ανά κλινική. Δεν είναι μεγάλα τα επιπρόσθετα ποσά.
–Οι πανεπιστημιακοί γιατροί έχουν συμφωνήσει σε όσα προνοεί το νομοσχέδιο;
–Σε μεγάλο βαθμό, ναι, αν και κανένας δεν έχει δει την τελική μορφή του νομοσχεδίου. Κατά κύριο λόγο αυτοί που διαφωνούν είναι οι νοσοκομειακοί γιατροί. Οι πανεπιστημιακοί θέλουν να έχουν κάποιες κλίνες σε ένα νοσοκομείο για τις ανάγκες του πανεπιστημίου.
–Γιατί παρατηρούνται προβλήματα στη διαχείριση των ονομαστικών αιτημάτων για φάρμακα από τον ΟΑΥ, αν και γνώριζε πως θα αναλάμβανε τη συγκεκριμένη υπηρεσία;
–Ακολουθούσαμε ένα σύστημα που βόλευε όλους σε βάρος όμως του φορολογούμενου πολίτη, γιατί η αγορά πολλών φαρμάκων σε ονομαστική βάση κοστίζει πολύ περισσότερα. Αυτό έπρεπε να τελειώσει. Οι Φαρμακευτικές Υπηρεσίες του υπουργείου Υγείας είναι εκεί για να βοηθήσουν όπου χρειάζεται, έχει αποσπαστεί και προσωπικό προς τον ΟΑΥ. Πρόσφατα κοινοποιήσαμε και επιπρόσθετες θέσεις μας για το πώς εμείς πιστεύουμε πως πρέπει να απλοποιηθούν κάποιες από τις διαδικασίες ώστε να λαμβάνονται γρηγορότερα οι αποφάσεις. Ό,τι και να γινόταν, θεωρώ ότι στην αρχή θα υπήρχαν καθυστερήσεις, είτε φέτος πήγαιναν, είτε σε ένα χρόνο, είτε σε δύο χρόνια. Ο οργανισμός θα πρέπει να βρει τα πόδια του, γιατί είναι μονόδρομος να λυθεί το πρόβλημα.
–Ένας οργανισμός που σύντομα θα πρέπει να αναλάβει και τη διαχείριση των ασθενών που μεταφέρονται στο εξωτερικό. Θα κινδυνέψουν ανθρώπινες ζωές λόγω διαδικασιών;
–Δεν θα κινδυνέψουν ανθρώπινες ζωές, γιατί καλά κάναμε και μεταβιβάσαμε την επιτροπή ονομαστικών αιτημάτων των φαρμάκων πρώτα, που είναι πιο απλή η διαδικασία, για να δούμε πώς αυτή η μετάβαση από το υπουργείο στον ΟΑΥ θα δούλευε. Για να μεταβιβαστούν οι διαδικασίες των επιδοτούμενων ασθενών στο OAY, που είναι πολύ πιο πολύπλοκες αλλά και πιο επείγουσες για την ανθρώπινη ζωή, πρέπει να είμαστε σίγουροι πως η ίδια υπηρεσία που έχουμε σήμερα στο υπουργείο θα μεταφερθεί ώς ένα σημαντικό βαθμό στον οργανισμό, έτσι ώστε να συνεχίσουν όλα ακριβώς με τον ίδιο ομαλό τρόπο. Ο οργανισμός έχει ήδη ξεκινήσει τη διαδικασία για να το αναλάβει αλλά αυτό θα γίνει μόνο όταν είναι πανέτοιμοι.
–Υπάρχουν κενά στη διαδικασία λειτουργίας του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας;
–Δημιουργήθηκε πριν από πολλά χρόνια, αλλά το ΓεΣΥ στην ουσία μπήκε σε εφαρμογή 17-18 χρόνια μετά από τη σύσταση του OAY. Στόχος μας είναι να τον βοηθήσουμε να πετύχει, για αυτό και έρχεται ο εποπτικός έλεγχός του στο υπουργείο. Δεν είναι θέμα να επιβάλουμε θέσεις, αλλά να σπρώχνουμε πράγματα να γίνονται πιο γρήγορα.
Ο ΟΑΥ θεωρεί ότι δεν έχει αρκετό προσωπικό, κάτι που εν μέρει είναι ορθό, και πρέπει να εγκριθούν κάποιες θέσεις, ενδεχομένως όμως όχι στον αριθμό που θέλει. Έχουμε ήδη καταθέσει κάποιες προτάσεις στον οργανισμό για τους προσωπικούς γιατρούς με στόχο τη βελτίωση του συστήματος.
–Θα μπορούσαν να υπάρχουν σκέψεις για πολυασφαλιστικό ΓεΣΥ;
–H αρχιτεκτονική του ΓεΣΥ αυτή τη στιγμή δεν θα επέτρεπε αυτό και θέλουμε να τη διασφαλίσουμε. Πρέπει πρώτα να προσπαθήσουμε για διόρθωση οποιωνδήποτε στρεβλώσεων και οποιεσδήποτε άλλες σκέψεις θα μπορούσαν να γίνουν μόνο σε μεγάλο βάθος χρόνου. Ένα σύστημα υγείας συνέχεια χρειάζεται αναβαθμίσεις και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε, να λύνουμε τα προβλήματα και μετά να δούμε την αρχιτεκτονική, που έχει να κάνει, για παράδειγμα και με τον θεσμό του προσωπικού γιατρού που σήμερα χρήζει βελτίωσης.
Εντός Μαρτίου θα εξαγγελθεί το μοντέλο για το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου
–Η βελτίωση του συστήματος υγείας εμπεριέχει και το ανθρώπινο δυναμικό, καταφέρατε τον στόχο σας να εξευρεθεί νοσηλευτικό προσωπικό;
–Σε ό,τι αφορά την παρότρυνση των νέων, μέσα και από την εκστρατεία του περασμένου καλοκαιριού καταφέραμε να διπλασιάσουμε τον αριθμό αποφοίτων λυκείου που επέλεξαν τη νοσηλευτική φέτος. Άρα σε τέσσερα χρόνια που θα αποφοιτήσουν θα υπάρχουν διαφορετικά δεδομένα. Για τους νοσηλευτές από τρίτες χώρες έχουν γίνει συζητήσεις με τα οργανωμένα σύνολα των νοσηλευτών και φαίνεται να κατανοούν πως είναι και προς όφελός τους να έχουμε κάποια ελεγχόμενη εισροή νοσηλευτών από τρίτες χώρες. Συζητάμε για περιορισμένο αριθμό και για συγκεκριμένο διάστημα. Έπεται συνάντηση εντός Μαρτίου της διυπουργικής ομάδας για το θέμα.
–Σε ό,τι αφορά το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου υπάρχει πρόοδος σε σχέση με την υλοποίησή του;
–Είμαστε σε θέση να πούμε με βεβαιότητα ότι εντός Μαρτίου θα εξαγγελθεί το μοντέλο. Αυτή τη στιγμή έχουμε λύσει τα περισσότερα προβλήματα και φαίνεται ότι καταλήγουμε σε ένα μοντέλο νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου. Το ίδιο μοντέλο που έχουμε προχωρήσει και με το Κέντρο Τεκμηρίωσης.
–Με τα ανιχνευτικά προγράμματα εντοπισμού καρκίνου, πού βρίσκεται η διαδικασία;
–Το πρόγραμμα για τον καρκίνο του μαστού τρέχει και μάλιστα με πολύ καλούς ρυθμούς και την ίδια ώρα ετοιμάζονται άλλα τρία ανιχνευτικά προγράμματα. Του παχέος εντέρου που ευελπιστούμε ότι το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου θα αρχίσει να υλοποιείται. Οι δικαιούχοι θα λάβουν ταχυδρομικώς τα απαραίτητα και θα ακολουθούν μία απλή διαδικασία. Το επόμενο ανιχνευτικό πρόγραμμα είναι του καρκίνου του προστάτη και προς το τέλος τού έτους μια επέκταση του προγράμματος τραχήλου της μήτρας.
Πλην του προγράμματος του παχέος εντέρου, για τα υπόλοιπα προγράμματα θα ενημερώνονται οι δικαιούχοι για να επισκεφτούν τον προσωπικό τους ιατρό για παραπεμπτικό.
