Του Απόστολου Κουρουπάκη
Είναι πραγματικά δύσκολο να πρέπει να μοιράζεις την ενέργεια και την ψυχή σου σε δύο κομμάτια, να ζεις μια αγωνιώδη καθημερινότητα... χωρίς να γνωρίζεις επακριβώς τι συμβαίνει στα αγαπημένα σου πρόσωπα. Την περασμένη Πέμπτη συνάντησα τη Μαρίνα Maltseva, από την πόλη Ζιτομίρ και τον Νικίτα Zozovskyi από το Κίεβο, και οι δύο κάτοικοι Λευκωσίας, νέα παιδιά, που τις τελευταίες δέκα μέρες προσπαθούν να ισορροπήσουν τη λογική με το συναίσθημα.
Τι σημαίνει να είστε μακριά από την Ουκρανία και την οικογένειά σας σε αυτή την τόσο δύσκολη συγκυρία, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην πατρίδα σας, τους ρωτώ: «Εννοείται πως δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι εύκολο, όπως καταλαβαίνεις. Πάντα είναι δύσκολο να ζεις μακριά από την οικογένειά σου, τη χώρα σου, αλλά στην παρούσα φάση αυτό που αισθάνομαι είναι ότι είμαι ανήμπορη να κάνω οτιδήποτε για να βοηθήσω τους δικούς μου ανθρώπους σε αυτή την πολύ δύσκολη κατάσταση που βιώνουν» μου λέει η Μαρίνα και συμπληρώνει: «Το μόνο πράγμα που μπορώ να αισθανθώ αυτή τη στιγμή είναι ένα κενό, φόβος και απελπισία. Οι αγαπημένοι μας είναι εκεί, άλλοι πολεμούν, άλλοι κρύβονται. Είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση». Ο Νικίτα μού λέει: «Αυτή η κατάσταση σε φέρνει ενώπιον πολύ περίεργων συναισθημάτων... πρέπει να συνεχίσεις να ζεις εδώ... έχοντας πάντα στο μυαλό σου τι συμβαίνει εκεί. Δεν είσαι εκεί σωματικά, αλλά όλες σου οι σκέψεις είναι κοντά στα αγαπημένα σου πρόσωπα» και προσθέτει με μία δόση χιούμορ, που καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησής μας λειτουργεί ως μοχλός αποσυμπίεσης: «Πιστεύω ότι και εγώ και η Μαρίνα κοιμόμαστε λιγότερο απ’ ό,τι οι δικοί μας στην Ουκρανία... αισθάνεσαι τόσο μακριά... δεν είμαστε μαζί τους... και αυτό μας φέρνει φόβο και ανησυχία...».
Όπως μου λέει η Μαρίνα ο πατέρας της προετοιμάζεται να πολεμήσει... «Πριν από λίγες μέρες, όταν ξεκίνησαν οι Ρώσοι να βομβαρδίζουν την πόλη μου Ζιτομίρ, ο πατέρας μου έδειχνε στον αδελφό μου πώς να χρησιμοποιεί το ΑΚ47... ο αδελφός μου είναι μόνο 14 ετών! Για κανένα παιδί δεν είναι φυσιολογικό να γεμίζει όπλα με σφαίρες όλη τη νύχτα». Ο 14χρονος έμεινε στην πόλη με τους γονείς του, αν και προσπάθησαν να τον στείλουν στην Κύπρο, στην ασφάλεια της αδελφής του... «Προσπάθησαν να τον στείλουν κοντά μου, αλλά δυστυχώς, όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση αυτό δεν ήταν δυνατό. Έπρεπε να βρουν κάποιον να τον μεταφέρει ώς τα σύνορα, αλλά οι γονείς μου δεν εμπιστευόντουσαν κανέναν, έτσι έμεινε κοντά τους» και συνεχίζει μ’ έμπλεη τη συγκίνηση... «Μιλώντας με τον αδελφό μου αντιλαμβάνομαι πόσο αναστατωμένος είναι... ποτέ δεν φανταζόμουν ότι ένα παιδί στην ηλικία του θα αισθανόταν τόσο πολύ φόβο, θυμό, και μίσος... μου είπε πως αν του επιτρεπόταν θα πήγαινε να πολεμήσει, για να προστατεύσει την οικογένειά του...».
Ρωτώ τον Νικίτα, για την οικογένειά του στο Κίεβο... «Η μητέρα μου και ο πατριός μου ζουν σε μία συνοικία του Κιέβου και ο θείος μου με τη γιαγιά μου σε μια άλλη γειτονιά... και από τη μία έχω τα συναισθήματα της μητέρας μου, η οποία είναι περισσότερο συναισθηματική και κάθε φορά που μιλάμε αντιλαμβάνομαι πόσο φοβισμένη είναι και από την άλλη πλευρά όποτε μιλάω με τον θείο μου τον ακούω να μου λέει πως όλα είναι καλά και πως θα νικήσουμε... ίσως μου κάνει καλό αυτό, ισορροπώ κατά κάποιο τρόπο».
Ρωτώ τη Μαρίνα αν φοβάται πως ο αδελφός της σε αυτή τη δύσκολη ηλικία θα αναπτύξει πολύ άσχημα συναισθήματα. «Τα παιδιά που μεγαλώνουν στις κοινωνίες μας είναι πιο σκληραγωγημένα, ο μόνος φόβος που έχω για τον αδελφό μου είναι ότι θα χάσει τα εφηβικά του χρόνια, και θα κάνει ένα πολύ μεγάλο ηλικιακό άλμα, θα γίνει άντρας απότομα και δεν το θέλω αυτό. Δεν πιστεύω πως ποτέ θα μισήσει τους Ρώσους, καταλαβαίνει τους λόγους, άλλωστε η μητέρα μου είναι από τη Ρωσία οι παππούδες μας είναι στη Ρωσία τώρα... δεν πιστεύω πως θα τραβήξει ποτέ την κόκκινη γραμμή... του μίσους». Τα αδέλφια και τα ξαδέλφια του Νικίτα είναι πιο μικρά και οι οικογένειές τους προσπαθούν να τα κρατούν μακριά απ’ όσα συμβαίνουν, φυσικά έχει και εκείνος τον ίδιο φόβο με τη Μαρίνα: «Οι ζωές πολλών παιδιών διαλύονται και δεν μπορούν να ζήσουν την παιδικότητά τους, τα έβαλαν σε μια κατάσταση στην οποία πάντα θα υπάρχει ένας εχθρός, μια απειλή...».
Κανείς δεν το περίμενε...
Φοβάστε ότι ο εθνικισμός και η οργή θα επικρατήσουν, τους ρωτώ... «Συμβαίνουν εδώ και οκτώ χρόνια δύσκολα πράγματα στην Ουκρανία, αλλά πάντα υπήρχε μια ελπίδα ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο...» μου λέει η Μαρίνα και ο Νικίτα συμπληρώνει: «Κανένας δεν το περίμενε, αν και όλοι προετοιμάζονταν για το χειρότερο, κανείς δεν πίστευε ότι θα φτάναμε εδώ που φτάσαμε». Με τη Μαρίνα να παρεμβαίνει λέγοντας: «Ο πρόεδρος Ζελένσκι έμεινε στη χώρα του, δεν κρύφτηκε, όπως άλλοι, έμεινε με τον λαό του. Με κάθε τρόπο επισημαίνει πως όλα θα πάνε καλά, ενθαρρύνει τον λαό του... ακόμα και εμένα που είμαι εδώ στη Λευκωσία, αισθάνομαι την υποστήριξή του... αυτό κάνει και τους Ουκρανούς να είναι πιο δυνατοί και να αντισταθούν στην πίεση».
Ο Νικίτα λέει πως μετά όλη αυτή τη βία των τελευταίων ημερών οι αιχμάλωτοι που συλλαμβάνονται οι στρατιώτες τους μεταχειρίζονται με ανθρωπιά, «αν και οι πόλεις τους βομβαρδίζονται, εισέβαλαν στη χώρα τους. Όταν λοιπόν βλέπω ότι οι στρατιώτες δεν χάνουν την ανθρωπιστική ποιότητά τους είμαι ευτυχής. Προσωπικά, δεν θέλω να μισώ, αν και πόλεμος καλλιεργεί το μίσος. Αν καταφέρουμε να βρούμε την αγάπη ακόμα και εν τω μέσω ενός πολέμου αυτό είναι το σημαντικότερο. Πραγματικά πιστεύω πως οι δύο λαοί δεν θα φτάσουμε στο αμοιβαίο μίσος. Αυτός δεν είναι πόλεμος μεταξύ των λαών, αλλά πόλεμος των πολιτικών και εμείς είμαστε τα θύματά του».
Σκέφτηκες να πας στη Ουκρανία; ρωτώ τον Νικίτα, να πολεμήσεις; «Το σκέφτηκα πολύ, αλλά η μητέρα μου μου είπε πως δεν θέλει με κανέναν τρόπο να βρεθώ στον πόλεμο, και αν πήγαινα θα την τάραζε πάρα πολύ αυτό... Επίσης, δεν ξέρω κατά πόσο θα ήμουν χρήσιμος εκεί, δεν ξέρω να χρησιμοποιώ όπλα, γνωρίζω φυσικά ότι θα μπορούσα να κάνω άλλα πράγματα για να βοηθήσω τη χώρα μου, ωστόσο σκέφτηκα ότι είμαι πιο χρήσιμος εδώ...». Ο Νικίτα πάλεψε με το δίλημμα, και αυτή είναι μία ακόμη συνέπεια του πολέμου... μια δύσκολη εσωτερική μάχη. «Την περασμένη Πέμπτη ήθελα να πάω, μετά συνειδητοποίησα πως καλύτερα να μείνω εδώ και να βοηθήσω όπως μπορώ από την Κύπρο, συγκεντρώνοντας βοήθεια. Αυτό είναι πολύ πιο χρήσιμο από το να ήμασταν εκεί. Εδώ έχουμε περισσότερους πόρους για να βοηθήσουμε εκεί!». «Και εγώ» λέει η Μαρίνα «ήθελα να πάω... αλλά σκέφτηκα ακριβώς τους ίδιους λόγους, όταν το είπα στη μητέρα μου αμέσως μου απάντησε πως ήδη ανησυχούν, φοβούνται πάρα πολύ, δεν χρειάζεται ν’ ανησυχούν και για μένα...».
Στέλνω ένα μήνυμα ειρήνης σε όλους
Σκέφτομαι πόσο δύσκολο είναι για δύο νέα παιδιά να βρίσκονται σε αυτή τη θέση... μακριά από τους αγαπημένους τους, άραγε πώς νιώθουν στην Κύπρο; «Ο κύκλος μας είναι πολύ βοηθητικός, ο εργοδότης μου μου συμπαραστέκεται πάρα πολύ συναισθηματικά και αυτό με χαροποιεί» λέει ο Νικίτα και η Μαρίνα συμφωνεί. «Αυτό που φοβάμαι περισσότερο είναι το τίμημα που θα έχει αυτός ο πόλεμος, ήδη πληρώνουμε πολύ ακριβά την αντίστασή μας...» συνεχίζει ο Νικίτα με τη Μαρίνα να λέει: «Πώς μπορείς να είσαι αισιόδοξος, όταν συμβαίνουν όλα αυτά τα σκληρά πράγματα; Θέλουμε να είμαστε δυνατοί, ενωμένοι. Ποτέ πριν δεν είδα τους Ουκρανούς τόσο ενωμένους... ελπίζουμε μόνο όλο αυτό να τελειώσει το συντομότερο».
Ο Νικίτα συμπληρώνει πως όλοι βρισκόμαστε σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση, σε μια περίεργη ισορροπία: «Θέλουμε φυσικά ο πόλεμος να τελειώσει, αλλά αν ο λαός μας σταματήσει να πολεμάει θα χάσουμε τη χώρα μας... Αυτό που με κάνει πάρα πολύ υπερήφανο και ταυτόχρονα με φοβίζει είναι πως οι Ουκρανοί έχουν βάλει σε δεύτερη μοίρα τη ζωή τους και την περιουσία τους... φοβάμαι για το τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον, τι θα φέρει το αύριο. Όλα είναι παράλογα σε αυτόν τον πόλεμο, όπως και σε κάθε πόλεμο. Την Τρίτη που παρακολουθούσα τους βομβαρδισμούς του Χάρκοβο, μια πόλη με πάρα πολλούς ρωσόφωνους ειλικρινά απορούσα... πώς γίνεται η Ρωσία να βομβαρδίζει το Χάρκοβο...», με τη Μαρίνα να τονίζει πως ο λαός της Ουκρανίας έδειξε πόσο ενωμένος είναι. «Θέλω να δει η Ρωσία πόση υπερηφάνεια έχουν οι Ουκρανοί και πώς συμπεριφέρονται οι Ρώσοι... πώς προσπαθούν να μας ξεγελάσουν, να δει ο κόσμος την προπαγάνδα τους...» και κλείνει: «Αυτό που επιθυμώ είναι ο λαός μας να μην τα παρατήσει, να παραμείνει δυνατός και σύντομα να δούμε τους αγαπημένους μας από κοντά, να μην τους ακούμε μόνο από το τηλέφωνο». Ο Νικίτα κλείνει με την παράκληση: «Αυτό που θέλω να πω σε όσους διαβάσουν αυτό το κείμενο είναι να φροντίζουν τους αγαπημένους τους, και να έχουν σεβασμό ο ένας προς τον άλλο, μόνο ο σεβασμός θα αποτρέψει περισσότερα κακά στο μέλλον. Στέλνω ένα μήνυμα ειρήνης σε όλους».
Υπάρχει ακόμα το χιούμορ
Ευτυχώς η επικοινωνία της Μαρίνας και του Νικίτα με τις οικογένειές τους έως τώρα είναι καλή και συνεχής: «Ευτυχώς ώς τώρα δεν είχα κανένα πρόβλημα με την επικοινωνία, μπορώ να τους μιλήσω πολύ εύκολα» λέει ο Νικίτα. «Την περασμένη Τρίτη για κάποιες ώρες δεν κατάφερα να μιλήσω με τη μητέρα μου... πέθανα μέσα μου τουλάχιστον πέντε φορές...» λέει η Μαρίνα, «αλλά γενικά δεν έχουμε, ακόμα τουλάχιστον, μεγάλες δυσκολίες, κα οι ίδιοι προσπαθούν να έχουν κοντά τα κινητά τους να είναι πάντοτε φορτισμένα και να μας απαντούν αμέσως, γιατί ξέρουν αν δεν το κάνουν... το επόμενο πράγμα που εμείς θα κάνουμε είναι να πάμε να τους βρούμε». «Πάντως, είναι ωραίο που παρόλα όσα συμβαίνουν» λέει ο Νικίτα «υπάρχει ακόμα το χιούμορ και αυτό εξυψώνει το ηθικό όλων μας... χθες Τρίτη διάβασα στο διαδίκτυο πως η συνοικία όπου μένει ο θείος μου και η γιαγιά μου βομβαρδίζεται... αμέσως τους τηλεφώνησα... και ο θείος μου γελώντας μου είπε: “Όλοι με παίρνουν τηλέφωνο, όλα είναι καλά... πάντως, αν υπήρχαν βόμβες τριγύρω θα το ήξερα...”. Αυτό και εμένα με καθησύχασε».
