Σοφία Χρήστου
Κάθε χρόνο τα παιδιά στην Ιταλία περιμένουν την ημέρα των Θεοφανείων για να δουν αν η γριά μάγισσα ονόματι Μπεφάνα θα τους αφήσει στην χριστουγεννιάτικη κάλτσα τους δώρα ή… κάρβουνα σε περίπτωση που ήταν κακά παιδιά.
Ομοίως τα παιδιά στην Πολωνία καλούνται να «φροντίζουν» ένα ζωγραφισμένο κούτσουρο από τις 8 Δεκεμβρίου προκειμένου αυτό να τους φανερώσει τα δώρα.
Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά ανά την υφήλιο, κάθε χρόνο τέτοια εποχή συνεχίζουν να περιμένουν τον Άγιο Βασίλη που όλοι μας έχουμε αγαπήσει και έχουμε στο μυαλό μας ως τον καλοσυνάτο παππού με τα κόκκινα ρούχα και τη λευκή γενειάδα.
Δυστυχώς όμως, πολλές φορές το αίσθημα που ακολουθεί τον Άγιο Βασίλη ή τη Λα Μπεφάνα δεν είναι η προσμονή αλλά η επιβεβαίωση μιας σωστής συμπεριφοράς.
Αυτός ο μύθος του «καλού παιδιού» που συνδέεται με τα δώρα, και του «κακού παιδιού» που παίρνει κάρβουνα ή ακόμη και… τίποτα, αποτελεί τον «εφιάλτη» των μικρών και το παιδικό «τραύμα» των μεγάλων.
Παράλληλα, αυτή η προσμονή του φανταστικού φίλου (που σε πολλές περιπτώσεις παίρνει σάρκα και οστά μέσων των γονέων) ανοίγει μία συζήτηση για τα όρια της αλήθειας και του ψέματος, του καλού και του κακού.
«Είναι γενικότερα λάθος από τους γονείς να χαρακτηρίζουν το παιδί τους καλό ή κακό. Δεν υπάρχει κακό ή καλό παιδί, υπάρχουν καλές ή κακές πράξεις και είναι προτιμότερο οι γονείς να διατηρούν αυτή τη στάση γενικότερα», αναφέρει μιλώντας στην «Κ» η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου.
Η ίδια χαρακτηρίζει προβληματικό το γεγονός πως πολλές φορές ο Άγιος Βασίλης εμφανίζεται ως τιμωρός.
«Ο Άγιος Βασίλης είναι ένα αγαπητό πρόσωπο. Ωστόσο, πολλές φορές οι γονείς χρησιμοποιούν άλλα πρόσωπα προκειμένου να “απειλήσουν” τα παιδιά τους, όπως τον Άγιο Βασίλη, μία κακιά μάγισσα ή κάτι άλλο», υπογραμμίζει η κ. Γινοπούλου, τονίζοντας πως ο γονέας πρέπει να είναι αυτός που θα βάλει την τιμωρία στο παιδί του και όχι κάποιος άλλος, πόσο μάλλον φανταστικός.
Η γενικότερη στάση των παιδοψυχολόγων άλλωστε είναι πως ο Άγιος Βασίλης είναι ένα πρόσωπο που δίνει αγάπη και μόνο.
Ο Άγιος Βασίλης φέρνει την αγάπη, όχι την επιβεβαίωση
«Ο Άγιος Βασίλης είναι ένας άνθρωπος της προσφοράς. Το μήνυμα που στέλνει σε ένα παιδί είναι πως του προσφέρει ένα δώρο γιατί το αγαπά κι έτσι του δείχνει την αγάπη του. Δεν του δίνει δώρο για να του επιβεβαιώσει πως είναι καλό παιδί», αναφέρει με τη σειρά της η ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου μιλώντας στην «Κ».
Πώς όμως οι γονείς διαχειρίζονται τη στιγμή που το παιδί τους βρίσκεται κοντά στην εύρεση της αλήθειας σχετικά με τον αγαπητό γέρο που φέρνει τα δώρα;
Υπάρχει κάποια καθοδήγηση ώστε να μην απογοητευτεί το παιδί ή είναι ένα θέμα στο οποίο πολλές φορές δίνουμε περισσότερη προσοχή απ’ όση χρειάζεται;
«Κατ’ αρχάς να πούμε πως είναι πολύ φυσιολογικό το παιδί να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη, καθώς στο πλαίσο της ανάπτυξής του θεωρεί πως έχει φανταστικούς φίλους και ότι παίζει μαζί τους. Ουσιαστικά οι φανταστικοί φίλοι δίνουν μία συναισθηματική ασφάλεια στο παιδί και του προσφέρουν τον έλεγχο στο παιχνίδι», αναφέρει η κ. Γινοπούλου, τονίζοντας πως αυτό συνήθως διαρκεί μέχρι τα 7-8 χρόνια.
«Το πιο σύνηθες είναι το παιδί να φέρει την πληροφορία ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης από το σχολείο στο σπίτι. Αν συμβεί αυτό, τότε συζητάμε με το παιδί μας, είμαστε ειλικρινείς και του λέμε την αλήθεια», αναφέρει η ίδια επισημαίνοντας πως η τακτική συντήρησης του ψέματος από τους γονείς δεν είναι η ενδεδειγμένη.
Η αλήθεια για τον Άγιο Βασίλη δεν μπορεί να χαλάσει τη σχέση γονέα – παιδιού
Η κ. Γινοπούλου θεωρεί πως η καλύτερη λύση είναι οι γονείς να εξηγήσουν στα παιδιά τους πως ήθελαν μέσω μιας παράδοσης που διατηρείται χρόνια να τους δώσουν χαρά και φυσικά να τους αναφέρουν πως θα συνεχίζουν να τους παίρνουν δώρα κάθε χρόνο.
«Ο μύθος του Άγιου Βασίλη δεν μπορεί να χαλάσει τη σχέση του παιδιού με τον γονέα του. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι όσα χρόνια είναι μικρό το παιδί να προσμένει τον Άγιο Βασίλη και να νιώθει χαρά και αγάπη», τονίζει.
Από την πλευρά της η κ. Καππάτου θεωρεί πως και ο δάσκαλος μπορεί να συμβάλει σε αυτό το μεταβατικό στάδιο όπου το παιδί συνειδητοποιεί πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης.
«Είναι θέμα χρόνου τα παιδιά να μάθουν πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης όταν ξεκινούν το δημοτικό και φυσικά είναι λογικό ένα παιδί να απογοητευτεί όταν καταλάβει πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης», αναφέρει η κ. Καππάτου.
«Συνήθως τα παιδιά στην ηλικία των 4-5 χρονών αρχίζουν και έχουν πολλές ερωτήσεις σχετικά με τον Άγιο Βασίλη. Αν δούμε λοιπόν πως το παιδί έχει αμφιβολίες για την ύπαρξή του, θα μπορούσαμε να του θέσουμε το ερώτημα “εσύ τι πιστεύεις;”, προκειμένου να δούμε αν είναι έτοιμο ή όχι να δεχτεί την αλήθεια», αναφέρει η ίδια.
Συνεργασία δασκάλου – γονέα
«Θεωρώ πως αν το παιδί ξεκινήσει την πρώτη δημοτικού και εξακολουθεί να πιστεύει στον Άγιο Βασίλη, τότε είναι προτιμότερο οι γονείς να του πουν την αλήθεια όταν είναι πρόσφορο το έδαφος. Μπορούν να το κάνουν σε συνεργασία με τη δασκάλα ή τον δάσκαλο στο σχολείο. Σε κάθε περίπτωση η επικοινωνία του γονέα με τον δάσκαλο εκείνη την περίοδο μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχει», αναφέρει.
Γράμμα στον Άγιο Βασίλη στα 12;
Η κ. Καππάτου επισημαίνει επίσης πως υπάρχουν παιδιά ηλικίας 10-12 ετών που τους αρέσει να στέλνουν κάθε χρόνο γράμμα στον Άγιο Βασίλη.
«Αν συμβαίνει αυτό δεν είναι ανησυχητικό, αρκεί να υπάρχει επαφή με την πραγματικότητα. Δηλαδή δεν είναι προβληματικό ένα παιδί 10-12 ετών να γνωρίζει την αλήθεια, αλλά να διατηρεί ένα κομμάτι της παιδικότητας και την ανεμελιάς του. Αυτό που θα πρέπει να μας προβληματίσει είναι αν το παιδί αρνείται να δεχτεί την αλήθεια και αποφεύγει την πραγματικότητα», καταλήγει.
