Πέτρος Παπακωνσταντίνου
Παράδοξο κι όμως αληθινό: Η από καιρό αναμενόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ εναντίον του Ιράν προκάλεσε περισσότερη ανακούφιση και λιγότερη ανησυχία σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, καθώς θεωρήθηκε ότι ο περιορισμένος χαρακτήρας της μάλλον απομακρύνει από τη γραμμή του ορίζοντα το φάσμα ενός ευρύτερου, περιφερειακού πολέμου στη Μέση Ανατολή.
Στις 2:30 μετά τα μεσάνυχτα, ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού ανακοίνωσε ότι «διεξάγονται πλήγματα ακριβείας εναντίον στρατιωτικών στόχων στο Ιράν». Γύρω στα 100 μαχητικά αεροπλάνα του Ισραήλ συμμετείχαν στην επιχείρηση. Πετώντας πάνω από τη νότια Συρία και το Ιράκ, έπληξαν αρχικά συστήματα αεράμυνας στις δύο χώρες για να μη γίνουν στόχοι φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών και στη συνέχεια βομβάρδισαν στόχους σε τρεις περιοχές του Ιράν: την ευρύτερη περιοχή της Τεχεράνης (αλλά όχι και την ίδια την ιρανική πρωτεύουσα) και τις περιφέρειες του Ιλάμ και του Κουζεστάν, προς τα σύνορα με το Ιράκ. Η επιχείρηση είχε ολοκληρωθεί γύρω στις 5 το πρωί.
Λήξη συναγερμού
Μία ώρα αργότερα, το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι θεωρεί από την πλευρά του την εκστρατεία λήξασα και προειδοποίησε το Ιράν να μην απαντήσει, αν δεν θέλει να υποστεί ισχυρότερα πλήγματα. Από την πλευρά τους, Ιρανοί αξιωματούχοι έκαναν λόγο για «περιορισμένες ζημιές», αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν θα υπάρξει άμεση απάντηση. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου χαρακτήρισε την ισραηλινή επιχείρηση «στοχευμένη και αναλογική» ενώ έγινε γνωστό ότι το Ισραήλ είχε ενημερώσει το Πεντάγωνο προκαταβολικά, αν και οι ΗΠΑ δεν είχαν καμία άμεση συμμετοχή. Οι επόμενες ώρες θα αποσαφηνίσουν περισσότερο τα πράγματα.
Με τη μέχρι στιγμής εικόνα, φαίνεται ότι το Ισραήλ αναγκάστηκε να περιοριστεί σε μια κατά βάση συμβολική, «χωρίς δόντια» απάντηση στη βροχή βαλλιστικών πυραύλων που δέχθηκε από το Ιράν την 1η Οκτωβρίου, υπό το κράτος έντονων αμερικανικών πιέσεων. Εδώ και μήνες η κυβέρνηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου προκαλούσε συστηματικά το Ιράν, επιδιώκοντας να το οδηγήσει σε ανοιχτό πόλεμο και υπολογίζοντας ότι θα αναγκάσει τις ΗΠΑ να συστρατευθούν με το εβραϊκό κράτος. Σε αυτό το φόντο εντάσσονται ο βομβαρδισμός της πρεσβείας του Ιράν στη Δαμασκό, η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη και η εξόντωση ηγετικών στελεχών των Φρουρών της Επανάστασης. Στόχος του Νετανιάχου ήταν να πληγούν όχι μόνο στρατιωτικές βάσεις του Ιράν, αλλά και το πυρηνικό του πρόγραμμα όπως και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, που του εξασφαλίζουν τα βασικά έσοδα για τη στήριξη των σιιτικών πολιτοφυλακών του «Αξονα της Αντίστασης».
Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έβαλε, με δημόσιες τοποθετήσεις του, σκληρές κόκκινες γραμμές στον Νετανιάχου. Τόνισε ότι οι ΗΠΑ θα είναι αντίθετες σε οποιοδήποτε πλήγμα εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, κάτι που ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσε να είχε ουσιαστικό αποτέλεσμα χωρίς την ενεργό συμμετοχή των αμερικανικών βομβαρδιστικών Stealth.
Επιπλέον, ο Μπάιντεν απαγόρευσε στον Νετανιάχου να πλήξει πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, φοβούμενος ότι το αναπόφευκτο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ και η εκτόξευση της τιμής των καυσίμων θα χαντάκωναν οριστικά την Κάμαλα Χάρις στη δύσκολη αναμέτρηση της 5ης Νοεμβρίου. Ηδη οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, σε σύγκρουση με όλα τα ιστορικά προηγούμενα, δείχνουν ότι ο Ρεπουμπλικανός Τραμπ προηγείται καθαρά της Δημοκρατικής αντιπάλου του στους μουσουλμάνους Αμερικανούς ψηφοφόρους, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο για τη Χάρις στο Μίσιγκαν, μια από τις επτά διαφιλονικούμενες Πολιτείες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα και όπου οι Άραβες Αμερικανοί συνιστούν σημαντική μερίδα του εκλογικού σώματος.
Η συγκράτηση της απάντησης του Ισραήλ εντός ανεκτών από τις ΗΠΑ ορίων ήταν ο πραγματικός στόχος της πρόσφατης περιοδείας του Αντονι Μπλίνκεν στη Μέση Ανατολή. Τα επιχειρήματά του έγιναν πιο ισχυρά ύστερα από την εντελώς ασυνήθιστη (και πιθανότατα σκόπιμη) διαρροή απόρρητων στοιχείων κατασκοπευτικών δορυφόρων των ΗΠΑ για τις προετοιμασίες των ισραηλινών στρατιωτικών αντιποίνων. Απ’ ό,τι δείχνουν για την ώρα τα πράγματα, ο Νετανιάχου αναγκάστηκε, εκών- άκων, να πειθαρχήσει. Μάλιστα, ο αμερικανικός ενημερωτικός ιστότοπος Axios αποκάλυψε χθες ότι το Ισραήλ φρόντισε να ειδοποιήσει μέσω τρίτων – συμπεριλαμβανομένου του Ολλανδού υπουργού Εξωτερικών– το Ιράν, για την επικείμενη επιχείρηση, δίνοντάς του σε γενικές γραμμές να καταλάβει τι επρόκειτο και τι ΔΕΝ επρόκειτο να χτυπήσει, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι απώλειες και οι ζημιές και να αποτραπεί η ανοιχτή πολεμική σύγκρουση.
Ακόμη κι αν αποκλιμακωθεί, όμως, η ένταση τις επόμενες ώρες, όταν πέσει η σκόνη από τις εκρήξεις θα αναδειχθεί το βαθύτερο αδιέξοδο της όλης πολεμικής εκστρατείας του Ισραήλ, που ξεκίνησε από τη Γάζα, επεκτάθηκε στον Λίβανο και απειλεί να ανατινάξει ολόκληρη την περιοχή: τα «στοχευμένα» στρατιωτικά του πλήγματα δεν εξυπηρετούν κανένα σαφή στρατηγικό στόχο, κανένα συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο. Το Ιράν παραμένει στρατιωτικά ισχυρό, σε ρόλο μεγάλης περιφερειακής δύναμης, ενώ ο πόλεμος του Ισραήλ βαλτώνει και στα δύο μέτωπα, το νότιο της Γάζας και το βόρειο του Λιβάνου.
Στη Γάζα
Λίγες ώρες πριν από την επίθεση κατά του Ιράν, το Ισραήλ έχασε άλλους τρεις στρατιώτες του στη βόρεια Γάζα, την οποία ο στρατός του πασχίζει αλλά δεν καταφέρνει να ελέγξει ύστερα από 13 μήνες ολέθρου και άλλους δύο αμάχους στο βόρειο τμήμα της χώρας. Χαμάς και Χεζμπολάχ όχι μόνο δεν σταμάτησαν, αλλά πύκνωσαν το αντάρτικο των πόλεων και τις εκτοξεύσεις πυραύλων ύστερα από την εξόντωση των ηγετών τους, Γιαχία Σινουάρ και Χασάν Νασράλα. Το διεθνές κύρος του Ισραήλ συνεχίζει να καταρρακώνεται καθώς συνεχίζεται η σφαγή στη Γάζα, με τις δυνάμεις του να εισβάλλουν στο νοσοκομείο Καμάλ Αντουάν, ένα από τα τελευταία που λειτουργούν, εφαρμόζοντας στην πράξη το διαβόητο «σχέδιο των στρατηγών» που διέρρευσε στη δημοσιότητα: την πρόταση, δηλαδή, ανώτατων απόστρατων αξιωματικών στην κυβέρνηση Νετανιάχου να διώξει όλους τους Παλαιστίνιους από τη βόρεια Γάζα υπό την απειλή της λιμοκτονίας και της αδίστακτης εξόντωσης.
Ηταν αυτό το ανήκουστο σχέδιο- ουσιαστικά χρονικά προαναγγελθείσας εθνοκάθαρσης- που εξόργισε τον Μπάιντεν, ο οποίος για πρώτη φορά απείλησε το Ισραήλ με περιορισμό της αμερικανικής βοήθειας. Η τελευταία εξέλιξη με την περιορισμένη ισραηλινή απάντηση στο Ιράν επιβεβαίωσε την προφανή αλήθεια ότι, αν το θελήσουν, οι ΗΠΑ μπορούν να βάλουν φραγμό στον Νετανιάχου. Το θέλουν άραγε; Η διάδοχος ή ο διάδοχος του Μπάιντεν θα κληθούν πολύ σύντομα να απαντήσουν.
