Kathimerini.gr
ΜΠΕΝ ΧΑΜΠΑΡΝΤ / THE NEW YORK TIMES
Επαίνους για τη νομιμοποίηση αυθαίρετων κατασκευών είχε προσφέρει στους βουλευτές του κόμματός του ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2019. Σε προεκλογικές του συγκεντρώσεις στις επαρχίες Χατάι, Καχραμάνμαρας και Μαλάτεια, ο Τούρκος πρόεδρος είχε πει ότι το νομοθέτημα «έλυσε προβλήματα» για περισσότερους από 438.000 ιδιοκτήτες ακινήτων.
Ο κατασκευαστικός τομέας βρέθηκε από την αρχή στο επίκεντρο της αναπτυξιακής πολιτικής του σημερινού προέδρου.
Μετά τον σεισμό η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε στη σύλληψη εργολάβων, που κατασκεύασαν ή απασχολήθηκαν στα γκρεμισμένα κτίρια, ενώ το υπουργείο Δικαιοσύνης θέσπισε γραφείο ερευνών για εγκλήματα που διαπράχθηκαν στις πληγείσες περιοχές. Οι εργολάβοι, όμως, δεν θα είχαν ολοκληρώσει τα έργα τους χωρίς να έχουν εξασφαλίσει σωρεία αδειών από στελέχη δημοσίων υπηρεσιών, τα οποία δεν έχουν απασχολήσει την έρευνα.
«Η σύλληψη εργολάβων γίνεται για να ικανοποιηθεί το δημόσιο αίσθημα. Οι πραγματικοί ένοχοι είναι η σημερινή κυβέρνηση και οι προηγούμενες, που διατήρησαν το σύστημα αυτό στη θέση του», λέει ο Τανέρ Γιουστσέκ, πρώην πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Τουρκίας.
Ο κατασκευαστικός τομέας βρέθηκε από την αρχή στο επίκεντρο της αναπτυξιακής πολιτικής του σημερινού προέδρου. Κατά τη διάρκεια των δύο δεκαετιών του στην προεδρία και την πρωθυπουργία, ο Ερντογάν στήριξε την οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας και τη δημοτικότητά του, στα μεγάλα έργα υποδομής.
Οι περισσότεροι μεγιστάνες των κατασκευών διατηρούν στενούς δεσμούς μαζί του και με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης. Ο οικοδομικός οργασμός δημιούργησε, όμως, ερωτήματα για την ποιότητα κατασκευής των σύγχρονων κτιρίων, ενώ η αντιπολίτευση φέρνει τώρα στην πρώτη γραμμή της προεκλογικής επιχειρηματολογίας της την αμνηστία που προσέφερε ο Ερντογάν στους κατασκευαστές αυθαιρέτων.
«Μετέτρεψαν τα σπίτια σε φέρετρα. Ακούσανε τη συνείδησή τους όταν υπέγραφαν την αμνηστία των αυθαιρέτων;», είπε ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου την Κυριακή επισκεπτόμενος την επαρχία Χατάι.
Μέχρι στιγμής η κυβέρνηση έχει στραφεί μόνο εναντίον εργολάβων. Δύο από αυτούς, υπεύθυνοι κατά τον νόμο για δύο κτίρια που κατέρρευσαν στην πόλη Αντιγιαμάν, συνελήφθησαν στο αεροδρόμιο της Πόλης, ενώ προσπαθούσαν να διαφύγουν στη Γεωργία. «Η συνείδησή μου είναι καθαρή. Εχτισα 44 κτίρια, μόνο τέσσερα κατέρρευσαν», είπε ένας από τους συλληφθέντες.
Ο τελευταίος σεισμός έδειξε, όμως, ότι ακόμη και η τήρηση των αυστηρών αντισεισμικών κανόνων, που τέθηκαν μετά τους σεισμούς του 1999 στην Τουρκία, δεν εγγυάται την ασφάλεια των κτισμάτων. Παρ’ όλα αυτά, οι κακοτεχνίες και τα προβληματικά υλικά είναι οφθαλμοφανή στις πληγείσες ζώνες. «Σε όλα τα κτίσματα που κατέρρευσαν έβλεπα καθαρά τα προβλήματα στα υλικά, στις εδαφολογικές αστοχίες και τις ελλείψεις ειδικευμένων τεχνιτών», λέει ο Γιουστσέκ.
Συστημικό πρόβλημα
Ο πρώην εισαγγελέας Αλί Οζκουντούζ, μέλος της ποινικής έρευνας για προβληματικά κτίρια που κατέρρευσαν στον σεισμό του 1999, λέει ότι το πρόβλημα είναι συστημικό. Τα προβλήματα εμφανίζονται σε πολλά επίπεδα, επιτρέποντας την κατασκευή επικίνδυνων κτισμάτων: τοπικοί αξιωματούχοι που «κάνουν τα στραβά μάτια» σε προβληματικές άδειες και επιθεωρητές που δεν επισκέπτονται τα εργοτάξια. «Οσο οι άνθρωποι αυτοί μένουν ατιμώρητοι, αυτά θα συνεχίσουν να γίνονται», λέει ο Οζκουντούζ, που υπογραμμίζει όμως και τις ευθύνες των μικρών ιδιοκτητών ακινήτων και τις απαιτήσεις τους για αμνηστίες και νομιμοποίηση των αυθαιρέτων τους.
