ΜΠΕΝ ΚΑΖΕΛΜΑΝ, ΑΝΑ ΣΟΥΑΝΣΟΝ
Η πανδημία και οι παρενέργειές της μπλοκάρισαν τις εφοδιαστικές αλυσίδες ανά τον κόσμο προκαλώντας ελλείψεις προϊόντων, χάος στις μεταφορές και τον μεγαλύτερο πληθωρισμό που έχει σημειωθεί εδώ και πολλές δεκαετίες. Σε μελέτη που παρουσίασαν, όμως, την Πέμπτη, οικονομολόγοι του Λευκού Οίκου υπογραμμίζουν ότι η πανδημία έφερε στην επιφάνεια τις παθογένειες της εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά δεν ήταν η αιτία που τις προκάλεσε. Προειδοποιούν έτσι πως τα προβλήματα δεν πρόκειται να εξαφανιστούν όταν λήξει η πανδημία.
Οπως αναφέρουν οι οικονομολόγοι του Λευκού Οίκου, «οι σύγχρονες εφοδιαστικές αλυσίδες μείωσαν τις τιμές καταναλωτή σε πολλά προϊόντα, αλλά μπορούν εύκολα να διαρραγούν». Τις τελευταίες δεκαετίες, επισημαίνουν, οι αμερικανικές βιομηχανίες ανέθεσαν την παραγωγή εξαρτημάτων σε χώρες χαμηλού κόστους και ιδιαιτέρως στην Κίνα. Παράλληλα, υιοθέτησαν την τακτική να ελαχιστοποιούν τα εξαρτήματα και τις πρώτες ύλες που διατηρούν σε απόθεμα προκειμένου να μεγιστοποιούν τα κέρδη των μετόχων. Ετσι οι εφοδιαστικές αλυσίδες είναι εξαιρετικά αποτελεσματικές αλλά εύθραυστες σε οποιαδήποτε πανδημία, πόλεμο ή φυσική καταστροφή. Επισημαίνουν, έτσι, πως «η εξέλιξη αυτή βασίστηκε στον κοντόφθαλμο στόχο της μείωσης του κόστους». Στην εν λόγω έκθεση σημειώνονται οι προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης να εντοπίσει τις αδυναμίες της εφοδιαστικής αλυσίδας στους μικροεπεξεργαστές, στις μπαταρίες ηλεκτροκίνητων οχημάτων, σε ορισμένα μέταλλα και προϊόντα φαρμακοβιομηχανιών. Στόχος αυτών των προσπαθειών ήταν να ενισχύσει τις αμερικανικές βιομηχανίες με εκτεταμένες αγορές και επενδύσεις. Ορισμένοι οικονομολόγοι υπογραμμίζουν, όμως, πως η θωράκιση των εφοδιαστικών αλυσίδων μπορεί να συνεπάγεται κόστος και να καταστήσει ακριβότερα τα προϊόντα σε μια στιγμή που ο πληθωρισμός αποτελεί ήδη μείζονα αιτία ανησυχίας.
Σύμφωνα με τον Ανταμ Πόζεν, πρόεδρο του Ινστιτούτου Πέτερσον για τη Διεθνή Οικονομία, η πανδημία και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ίσως εξωθήσουν τις επιχειρήσεις να μεταφέρουν τουλάχιστον μέρος της εφοδιαστικής τους αλυσίδας σε περιοχές πιο σταθερές πολιτικά και λιγότερο ευάλωτες. Αν, ωστόσο, πιεστούν οι επιχειρήσεις να διπλασιάσουν την παραγωγή τους, ενδέχεται να σπαταληθούν χρήματα των φορολογουμένων και να σημειωθούν ανεπάρκειες που θα αυξήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές και θα υπονομεύσουν την ανάπτυξη. Αλλοι οικονομολόγοι υπογραμμίζουν πως οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες δεν αποτελούν πάντα πηγή ρωγμών, αλλά κάποιες φορές προσφέρουν ισχυρές αντοχές. Η διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου αναφέρθηκε στην τάση που αναπτύσσεται τώρα για αποκέντρωση και μεταφορά της εφοδιαστικής αλυσίδας εκτός Κίνας σε χώρες όπως το Βιετνάμ, το Λάος , η Καμπότζη, το Μπανγκλαντές και η Αιθιοπία. Η τάση αυτή ενσωματώνει τις φτωχότερες χώρες στο παγκόσμιο εμπόριο και τους δίνει τη δυνατότητα να καρπωθούν τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης. Αντί, δηλαδή, να συγκεντρώνονται οι εφοδιαστικές αλυσίδες στις ανεπτυγμένες οικονομίες, οι επιχειρήσεις μεταφέρουν την παραγωγή σε χώρες χαμηλού κόστους αλλά λιγότερο μακρινές, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και στρατηγικές αντιμετώπισης των κρίσεων όπως είναι η συσσώρευση αποθεμάτων. Και η Σεσίλια Ρουζ, επικεφαλής των οικονομολόγων του Λευκού Οίκου, απαντά πως θα ήταν, πάντως, συνετό να αυξηθεί η εγχώρια παραγωγή ορισμένων κρίσιμων εξαρτημάτων. «Δεν χρειάζεται να παράγονται όλα εγχώρια», τόνισε και προσέθεσε: «Κάτι τέτοιο θα ήταν υπερβολικά δαπανηρό και περιττό».
