ΑΝΤΟΝ ΤΡΟΪΑΝΟΦΣΚΙ, ΝΤΕΚΛΑΝ ΓΟΥΟΛΣ, ΕΡΙΚ ΣΜΙΤ, ΒΙΒΙΑΝ ΓΙ, ΤΖΟΥΛΙΑΝ Ε. ΜΠΑΡΝΣ / THE NEW YORK TIMES
Αφρικανοί ηγέτες, σύμμαχοι της Ρωσίας, είχαν συνηθίσει να συναλλάσσονται με τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, τον αλαζονικό ηγέτη της μισθοφορικής οργάνωσης Wagner, που διέσχιζε την ήπειρο με το ιδιωτικό του τζετ, προσφέροντας στρατιωτική και προπαγανδιστική υποστήριξη σε ασταθή καθεστώτα με αντάλλαγμα χρυσό και διαμάντια. Αλλά η ρωσική αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε τρεις αφρικανικές χώρες την περασμένη εβδομάδα είχε επικεφαλής μια πολύ διαφορετική προσωπικότητα, τον ανέκφραστο υφυπουργό Αμυνας Γιούνουσμπεκ Γεβκόροφ. Ντυμένος στο χακί, εξέπεμπε αυτοσυγκράτηση και σταθερότητα με τις ευγενικά διατυπωμένες διαβεβαιώσεις του για συνέχιση της ρωσικής βοήθειας. Η αντίθεση με τον υπερφίαλο Πριγκόζιν δεν θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Με τον Γεβκόροφ, η Μόσχα έστελνε ένα σαφές μήνυμα: Μετά τον θάνατο του ιδρυτή της Wagner, οι ρωσικές επιχειρήσεις στην Αφρική θα συνεχιστούν υπό νέα διεύθυνση. Ετσι, η αφρικανική περιοδεία του Ρώσου αξιωματούχου έριξε μια ακτίνα φωτός στον παρασκηνιακό αγώνα που διεξάγεται σε τρεις ηπείρους για το ποιος θα κληρονομήσει την αυτοκρατορία που έχτισε ο Πριγκόζιν υπηρετώντας το Κρεμλίνο μέχρι τη στρατιωτική ανταρσία του Ιουνίου.
Συνεντεύξεις με περισσότερους από δέκα εν ενεργεία και πρώην αξιωματούχους σε ΗΠΑ, Ευρώπη, Αφρική και Ρωσία, όπως και με τέσσερις Ρώσους που εργάζονταν για τον Πριγκόζιν σκιαγραφούν την εικόνα μιας διελκυστίνδας για το μοίρασμα της αυτοκρατορίας του ανάμεσα σε βασικούς πόλους του ρωσικού συστήματος εξουσίας. Σύμφωνα με τις πηγές μας, ο παρασκηνιακός αγώνας περιπλέκεται από τη συνεχιζόμενη αφοσίωση του μισθοφορικού στρατού στον Πριγκόζιν, με πολλά στελέχη του να απορρίπτουν την υπαγωγή τους στο υπουργείο Αμυνας και να μηχανεύονται το πέρασμα της Wagner στα χέρια του γιου του.
Η Wagner αναδείχθηκε στην πιο αξιόμαχη ένοπλη δύναμη της Ρωσίας στην Ουκρανία και η απόσυρσή της εγείρει ερωτήματα ως προς τη δυνατότητα της Μόσχας να διεξάγει επιθετικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, η βιομηχανία τρολ που είχε στήσει ο Πριγκόζιν έπαιξε σημαντικό ρόλο σε επιχειρήσεις υπονόμευσης των δημοκρατικών διαδικασιών με ψευδείς ειδήσεις σε χώρες της Δύσης. Ωστόσο το πιο σημαντικό πεδίο δράσης της οργάνωσης είναι η Αφρική. Σε χώρες όπως η Λιβύη και η Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, οι μισθοφόροι της κέρδισαν την εμπιστοσύνη αυταρχικών ηγετών, συσσωρεύοντας μεγάλο πλούτο και αυξάνοντας τη ρωσική επιρροή, εις βάρος της Γαλλίας και των ΗΠΑ.
Δυτικοί αξιωματούχοι που είχαν πρόσβαση σε εκθέσεις της αντικατασκοπείας τους ανέφεραν ότι δύο ρωσικές υπηρεσίες –η SVR, που εκπροσωπεί τη ρωσική κατασκοπεία στο εξωτερικό και η μυστική υπηρεσία του στρατού GRU– φιλοδοξούν να αναλάβουν τη διεύθυνση βασικών επιχειρήσεων της Wagner. Δύο αξιωματούχοι διαφορετικών κυβερνήσεων μας είπαν ότι η SVR είναι πιθανό να απορροφήσει τον προπαγανδιστικό μηχανισμό της οργάνωσης και τις διαδικτυακές επιχειρήσεις παραπληροφόρησης σε ξένες χώρες, ενώ η GRU και το υπουργείο Αμυνας να αναλάβουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των μισθοφόρων της.
Από την αφρικανική περιοδεία του Γεβκόροφ συνάγεται η εντύπωση ότι η GRU θα παίξει τον καθοριστικό ρόλο: στην αποστολή ήταν ο κορυφαίος Ρώσος κατάσκοπος, στρατηγός Αντρέι Αβεριάνοφ, τον οποίο δυτικοί αξιωματούχοι βλέπουν ως τον επικρατέστερο να ηγηθεί επιχειρήσεων της Wagner.
