Ο πόλεμος προπαγάνδας, ο οποίος μαίνεται εδώ και μήνες μεταξύ Ισραήλ – Χαμάς, εντάθηκε τα τελευταία 24ωρα, με αφορμή τον θάνατο του Γιαχία Σινουάρ, μια εξέλιξη ιδιαίτερου συμβολισμού για το Ισραήλ, που μέχρι στιγμής διέψευσε τις προσδοκίες πολλών περί αποκλιμάκωσης.
Το βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα από τις δυνάμεις ασφαλείας του Ισραήλ εμφανίζει έναν άνθρωπο, μόνο, γεμάτο σκόνη και βαριά τραυματισμένο, να πετά ένα αντικείμενο στο drone που μόλις τον έχει εντοπίσει.
Για το Ισραήλ ήταν το «τέλος ενός δειλού», «ενός αρουραίου που βγήκε από το λαγούμι του», «ενός τρομοκράτη», όπως τον αποκάλεσαν πολλοί. Για τους Παλαιστινίους ήταν το ηρωικό τέλος ενός «μάρτυρα της αντίστασης», που έπεσε στη μάχη φορώντας την κεφίγια, το μαντίλι-σύμβολο του παλαιστινιακού αγώνα.
Raw footage of Yahya Sinwar’s last moments: pic.twitter.com/GJGDlu7bie
— LTC Nadav Shoshani (@LTC_Shoshani) October 17, 2024
Η εικόνα του Σινουάρ «να στέκεται στο πεδίο της μάχης – με πολεμική περιβολή και υπέργεια, όχι σε κρησφύγετο, μπροστά στον εχθρό» θα ενισχυθεί από τους οπαδούς του, προέβλεψαν λίγο μετά τον θάνατό του οι Ιρανοί.
Πιθανότατα έχουν δίκιο, λέει στην Washington Post η Μπέβερλι Μίλτον-Εντουαρντς, συνεργάτις στο Middle East Council on Global Affairs, η οποία είδε το επεισόδιο ως «νίκη της Χαμάς στη μάχη της ρητορικής».
Λίγες ώρες μετά την εξόντωσή του, εικόνες από το βίντεο του ισραηλινού στρατού και memes που υμνούσαν τον Σινουάρ είχαν πλημμυρίσει τα social media του αραβικού κόσμου, οι τοίχοι σε πολλές πόλεις της Δυτικής Οχθης είχαν γεμίσει με τη μορφή του, ενώ συγκεντρώσεις οργανώθηκαν σε πολλές πόλεις εκτός παλαιστινιακών εδαφών.
Διαδηλώσεις οργανώθηκαν σε πολλές περιοχές εκτός παλαιστινιακών εδαφών (στη φωτογραφία συγκέντρωση στη Σαναά της Υεμένης) μετά τη δολοφονία Σινουάρ – Φωτ.: REUTERS/Khaled Abdullah
Αξιωματούχος των IDF υπεραμύνθηκε της απόφασης να δημοσιευτεί το βίντεο από το drone, λέγοντας στην Washington Post πως ο στρατός είχε χρέος να καταγράψει τη σκηνή και να τη μοιραστεί με τους πολίτες.
«Είμαστε διαφανείς, αυτό είναι όλο», ανέφερε ο ίδιος, μιλώντας υπό το καθεστώς ανωνυμίας, προσθέτοντας πως «ό,τι εικόνα και να έβγαινε, η Χαμάς θα έκανε εκστρατεία ηρωοποίησής του».
Ο Γκέρσον Μπάσκιν, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, ακτιβιστής για την ειρήνη και πρώην διαπραγματευτής του Ισραήλ που επικοινωνούσε με τη Χαμάς μέσω παρασκηνιακών διαύλων, εκτίμησε πως η δημοσιοποίηση του βίντεο ήταν εσφαλμένη και πιθανότατα υποκινούμενη από την ισραηλινή πολιτική ηγεσία.
«Ολα αφορούν τον έλεγχο του αφηγήματος από την πλευρά του Νετανιάχου – το χρειαζόταν αυτό ως απόδειξη νίκης του», εξηγεί ο Μπάσκιν στο CNN.
Ως διαπραγματευτής του Ισραήλ, ο Μπάσκιν μεσολάβησε για την ανταλλαγή κρατουμένων το 2011, κατά την οποία ανταλλάχθηκαν περισσότεροι από 1.000 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι με τον Γκιλάντ Σαλίτ, έναν στρατιώτη των IDF που κρατούνταν στη Γάζα επί πέντε χρόνια. Μεταξύ των Παλαιστίνιων κρατουμένων που απελευθερώθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας αυτής ήταν και ο Γιαχία Σινουάρ.
«Δεν έχουν ιδέα ότι (με τη δημοσιοποίηση του βίντεο) παγιώνουν την υστεροφημία του Σινουάρ στην Παλαιστίνη και στον αραβικό κόσμο ως ενός νέου είδους Σαλαντίν, ενός ήρωα, ενός μαχητή μέχρι τέλους», προσθέτει ο Μπάσκιν, αναφερόμενος στον διάσημο μουσουλμάνο πολεμιστή του 12ου αιώνα που νίκησε έναν πολύ μεγαλύτερο στρατό των Σταυροφόρων και κατέκτησε την Ιερουσαλήμ.
Η Χαμάς έσπευσε να αξιοποιήσει τη συγκυρία, κηρύσσοντας τον Σινουάρ μάρτυρα που πολέμησε και πέθανε για τον παλαιστινιακό σκοπό, ενώ ακόμη και Παλαιστίνιοι που είχαν αντιταχθεί στον Σινουάρ και στη Χαμάς συμφώνησαν πως οι τελευταίες εικόνες του δείχνουν γενναιότητα.
«Δεν βρισκόταν σε τούνελ, δεν είχε δίπλα του φοβισμένους και αποστεωμένους Ισραηλινούς ομήρους, ούτε Παλαιστινίους ως ανθρώπινες ασπίδες», λέει από την πλευρά της η Μίλτον-Εντουαρντς στην WP, εκτιμώντας πως «οι τελευταίες εικόνες του Σινουάρ έχουν μπει στο πάνθεον της Χαμάς και άλλων οργανώσεων» και πιθανότατα θα οδηγήσουν σε «περισσότερη υποστήριξη, νέες στρατολογήσεις και περαιτέρω αντίσταση».
Επιχείρηση… damage control
Σε μία προσπάθεια να ανατρέψει την εικόνα του Σινουάρ ως γενναίου μάρτυρα, παρουσιάζοντάς τον σαν εγωπαθή τρομοκράτη που ενδιαφερόταν μόνο για το συμφέρον του, το Ισραήλ έδωσε χθες στη δημοσιότητα βίντεο και φωτογραφίες του όπου φαίνεται μπαίνει με την οικογένειά του και πολλά υπάρχοντά τους σε σήραγγα της Γάζας. Το ημερολόγια έγραφε 6 Οκτωβρίου του 2023, μία ημέρα, δηλαδή, πριν από τις πολύνεκρες επιθέσεις της Χαμάς. Σύμφωνα με το Ισραήλ, ο Σινουάρ ζούσε μια άνετη και ασφαλή ζωή στα υπόγεια τούνελ, σε πλήρη αντίθεση με τον λαό του.
See #Sinwar & HIS family on Oct 6th, going through a tunnel under #KhanYounis the day before the #October7massacre. #Israel #Gaza #KhanYunis #Sinwardead #Nasrallah #IsmailHaniyeh #Hamas #Hezbollah #hezbollahattack #BringThemHome #NoCeasefire #NeverForgetOctober7 #standWithIDF pic.twitter.com/ESpQyLGTzl
— Ora Levitt חיילת צה"ל עם ישראל חי (@IDFsoldiergirl) October 21, 2024
Οι συνθήκες του θανάτου του δεν αλλάζουν το γεγονός πως ο Σινουάρ «πέρασε το 95%» του περασμένου χρόνου υπογείως. Ο θάνατός του δεν αντανακλούσε τη συμπεριφορά του καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου», ανέφερε Ισραηλινός αξιωματούχος.
Οπως ανέφερε ο Αβιτσάι Αντράε, εκπρόσωπος των IDF, οι ισραηλινές δυνάμεις εντόπισαν τεράστια χρηματικά ποσά, τρόφιμα και νερό στα κρησφύγετα του Σινουάρ. «Κρυβόταν με την οικογένειά του σε ένα πολυτελές τούνελ, ενώ τα παιδιά της Γάζας βρίσκονταν εκτεθειμένα ως αποτέλεσμα των εγκλημάτων και της κτηνωδίας του», ανέφερε ο ίδιος. Δημοσιεύοντας, μάλιστα, μια φωτογραφία της συζύγου του Σινουάρ να κρατάει μια τσάντα, ο Αντραέ έκανε λόγο για αξεσουάρ αξίας δεκάδων χιλιάδων δολαρίων, «τη στιγμή που οι κάτοικοι της Γάζας δεν είχαν καν χρήματα για μια σκηνή ή για τα βασικά είδη πρώτης ανάγκης».
Σύμφωνα με τη Σίρα Εφρον, ανώτερη διευθύντρια πολιτικής έρευνας στο Israel Policy Forum που μίλησε στο CNN, η δημοσιοποίηση των φωτογραφιών και των βίντεο από τις σήραγγες ήταν πιθανότατα μια προσπάθεια «διόρθωσης του αφηγήματος του Ισραήλ».
Θέμα αποδέκτη και ερμηνείας
Ο Γκιλ Ζιγκάλ, νομικός, ακαδημαϊκός και επικεφαλής του Κέντρου Ιατρικού Δικαίου, Βιοηθικής και Πολιτικής Υγείας στο Ακαδημαϊκό Κολέγιο Ono στο Ισραήλ, εξηγεί στο CNN πως το γεγονός ότι το βίντεο αξιοποιήθηκε τόσο από το Ισραήλ όσο και από τη Χαμάς στη μάχη των εντυπώσεων κάθε άλλο παρά έκπληξη αποτελεί.
«Η αλήθεια βρίσκεται στο ερμηνεία του κάθε αποδέκτη. Αντικειμενικά, η εικόνα δείχνει ένα άτομο καλυμμένο με σκόνη, σαφώς τραυματισμένο, να προσπαθεί να ρίξει ένα αντικείμενο σε ένα drone. Αυτό είναι το γεγονός, το αντικειμενικό γεγονός», δήλωσε.
«Τώρα, ως προς την ερμηνεία του: Κάποιος θα έλεγε, “α, βλέπετε ότι αυτό το άτομο παλεύει μέχρι τελευταίας πνοής”. Αλλος θα έλεγε: “εδώ βλέπουμε τη Λίθινη εποχή να πολεμά την εποχή των startups και της τεχνολογίας”. Και ο τρίτος θα πει: “βλέπετε, ακόμη και την ύστατη αυτή στιγμή, αυτό το άτομο παραμένει βίαιο και αποφασισμένο να προκαλέσει ζημιά”, και ούτω καθεξής».
Σύμφωνα με τον Ζιγκάλ, ένας από τους λόγους που οι IDF έδωσαν στη δημοσιότητα το βίντεο είναι για να αποδείξουν πέρα από κάθε αμφιβολία τον θάνατο ενός από τους τελευταίους ηγέτες κύρους της Χαμάς, αντιπαραβάλλοντας την περίπτωσή του με τις ημέρες φημολογίας και αμφιβολιών που επικράτησαν σε άλλες περιπτώσεις θανάτων, όπως του Μοχάμεντ Ντέιφ, ηγέτη του στρατιωτικού σκέλους της Χαμάς, και του Χασάν Νασράλα, ηγέτη της Χεζμπολάχ.
«Φαίνεται πως το Ισραήλ θεωρεί πως ο θάνατος των Παλαιστίνιων ηγετών σημαίνει και το τέλος του σκοπού και της μάχης του λαού. Είχαν επαναλάβει αυτή τη ρητορική όταν εξουδετέρωσαν τον σεΐχη Γιασίν και έπειτα τον Αμπντέλ Αζίζ αλ-Ραντίσι. Αλλά κάθε φορά, η Χαμάς γινόταν ισχυρότερη και πιο δημοφιλής», σημειώνει ο Μπασέμ Ναΐμ, υψηλόβαθμο μέλος της πολιτικής πτέρυγας της Χαμάς, στο Middle East Eye, προσθέτοντας πως η εξάλειψη του Σινουάρ και του εκάστοτε ηγέτη δεν σηματοδοτεί το τέλος του παλαιστινιακού σκοπού.
Πηγή: CNN, Washington Post, Middle East Eye
