Kathimerini.gr
Αναστασία Τσούγκα
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Με συγκρατημένη ανησυχία αναμένουν αύριο στις Βρυξέλλες το αποτέλεσμα της ιταλικής κάλπης οι παρατηρητές των εκλογών, καθώς η επικράτηση των Αδελφών της Ιταλίας θεωρείται, με βάση τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, σχεδόν προδιαγεγραμμένη. Η Τζόρτζια Μελόνι αναμένεται να ανακηρυχθεί η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ιταλίας, αλλά και επικεφαλής της πρώτης ακροδεξιάς κυβέρνησης στην ιστορία της χώρας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η συγκυρία του πολέμου στην Ουκρανία, το σύννεφο της ενεργειακής κρίσης και η αποστασία των εθνικιστικών κυβερνήσεων σε Ουγγαρία και Πολωνία, που έχουν συγκρουστεί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για τη συνεχιζόμενη διολίσθηση του κράτους δικαίου, ενισχύουν τον προβληματισμό για την προβλεπόμενη άνοδό της στην εξουσία με τη στήριξη του Ματέο Σαλβίνι και του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Η πολιτική της Μελόνι έχει τα θεμέλιά της στην εθνική ταυτότητα και στην ενίσχυση της παραδοσιακής ιταλικής οικογένειας, αντιτάσσεται στις αμβλώσεις, στις προοδευτικές αξίες. Ωστόσο, η ίδια φέρεται έτοιμη να ευθυγραμμιστεί με την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ στην εξωτερική της πολιτική και έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στην εκμετάλλευση των ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη στήριξη της ιταλικής οικονομίας στο πολιτικό της πρόγραμμα.
Με αέρα νίκης η «παρέα» της ακροδεξιάς συμμαχίας έκλεισε την προεκλογική εκστρατεία στη Ρώμη. Από αριστερά, Ματέο Σαλβίνι, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, Τζόρτζια Μελόνι και Μαουρίτσιο Λούπι. [A.P. Photo/Gregorio Borgia]
Ένα μέτωπο συνεργασίας με την Ουγγαρία και την Πολωνία θα ήταν εξαιρετικά επιζήμιο για το κύρος της Ρώμης σε διεθνές επίπεδο.
«Εχουμε τα εργαλεία»
Σε δηλώσεις της κατά τη διάρκεια διάσκεψης την Πέμπτη στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σχολίασε ότι ανάμεσα στους υποψηφίους των ιταλικών εκλογών υπάρχουν «άτομα κοντά στον Βλαντιμίρ Πούτιν» και τόνισε ότι η Ενωση διαθέτει τα εργαλεία για να αντιμετωπίσει πιθανές δυσκολίες, κάνοντας νύξη στην Ουγγαρία και στην Πολωνία που βρίσκονται υπό εξέταση στο πλαίσιο του κανονισμού για την αιρεσιμότητα. Οπως εξηγεί στην «Κ» ο καθηγητής Αλμπέρτο Αλεμάνο, ειδικός σε θέματα συμμετοχικής δημοκρατίας, κάτοχος έδρας Jean Monnet Ευρωπαϊκού Δικαίου στη Σχολή Δημοσίων Επιχειρήσεων HEC Paris και ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής startup «The Good Lobby», ο μεγαλύτερος κίνδυνος μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης δεν είναι η διολίσθηση προς μια φασιστική δικτατορία, αλλά κυρίως η πιθανή επιδείνωση των σχέσεων της Ιταλίας με την Ε.Ε. και κατ’ επέκτασιν του ρόλου της μέσα σε αυτήν.
«Η Ιταλία θα γινόταν ξαφνικά σύμμαχος του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπαν και πιθανόν της Πολωνίας, λόγω του κοινού καθολικού θρησκεύματος», αναφέρει. «Αυτό θα επηρέαζε τις ισορροπίες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σε θέματα που αφορούν την ενέργεια, τη μεταναστευτική πολιτική και το κράτος δικαίου», προσθέτει. Σύμφωνα με τον Σάντρο Γκότσι, γενικό γραμματέα του Ευρωπαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος και ευρωβουλευτή με τη φιλελεύθερη ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Renew Europe, ένα ενδεχόμενο μέτωπο συνεργασίας μεταξύ των κυβερνήσεων Μελόνι, Ορμπαν και του Πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσκι θα ήταν εξαιρετικά επιζήμιο για το κύρος της Ιταλίας σε διεθνές επίπεδο.
Σε απομόνωση
«Παρ’ όλα αυτά, η ίδια γνωρίζει ότι το να συνταχθεί ανοιχτά με την Ουγγαρία ή την Πολωνία σε σοβαρά ζητήματα, θα απομόνωνε τη χώρα μας και θα εμπόδιζε σημαντικά την πρόοδο σε θέματα που την ενδιαφέρουν περισσότερο, όπως είναι η μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων», προβλέπει ο ίδιος.
Παράλληλα, εάν και σε εθνικό επίπεδο τα τρία κόμματα που αναμένεται να σχηματίσουν την κυβέρνηση δεξιού συνασπισμού έχουν έρθει σε κάποια συμφωνία, σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανήκουν σε τρεις διαφορετικές πολιτικές ομάδες, με αποτέλεσμα η νίκη των Αδελφών της Ιταλίας να μη συνεπάγεται αυτόματα τη δημιουργία ενός ανελεύθερου μετώπου στην καρδιά της Ε.Ε.
Αντικείμενο προβληματισμού αποτελεί η συμπάθεια που έχουν επιδείξει σε προηγούμενες δηλώσεις τους τόσο η Τζόρτζια Μελόνι όσο και ο Ματέο Σαλβίνι προς τη Ρωσία. Αν και το κεντροδεξιό Φόρτσα Ιτάλια, που προβλέπεται να είναι ο μικρός εταίρος στον συνασπισμό, αντιτίθεται σε αυτές τις απόψεις, οι προσωπικές σχέσεις του Σίλβιο Μπερλουσκόνι με τον Βλαντιμίρ Πούτιν δημιουργούν αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον το κόμμα του θα σταθεί εμπόδιο σε μια προσέγγιση με την κυβέρνηση Ορμπαν ή μια αλλαγή στάσης ως προς τη Ρωσία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο κ. Γκότσι υπογραμμίζει στην «Κ» ότι ακόμη και εάν η κυρία Μελόνι ακολουθήσει μια πραγματιστική προσέγγιση στις Βρυξέλλες, ενώ παράλληλα διατηρεί μια εθνικιστική πολιτική στο εσωτερικό, οι δεσμοί της με τη μεταφασιστική ιδεολογία αποτελούν ανησυχητική απειλή, καθώς προσθέτουν στην εικόνα της επιστροφής του πολέμου στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
«Η ιταλική κυβέρνηση πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες του Μάριο Ντράγκι για μια αξιόπιστη και σκληρή ευρωπαϊκή αντίδραση απέναντι σε μία ακόμη παραβίαση του διεθνούς δικαίου», υποστηρίζει.
Ταυτόχρονα, οι εκκλήσεις της για καθιέρωση της υπεροχής του εθνικού δικαίου έναντι του ευρωπαϊκού θεωρούνται εξαιρετικά ανησυχητικές. «Με τον τρόπο αυτό, τα θεμέλια της Ενωσης θα δεχθούν ένα θανάσιμο πλήγμα από μία από τις χώρες που συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανάπτυξή τους», καταλήγει.
Οπαδοί του Ενρίκο Λέτα, του κόμματος της Κεντροαριστεράς PD, που προτάσσουν την ευρωπαϊκή πορεία της Ιταλίας, κρατούν σημαίες της Ε.Ε. σε προεκλογική συγκέντρωση στην Πλατεία του Λαού της Ρώμης. [REUTERS/Stoyan Nenov]
Κίνδυνος για την οικονομία
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από την επικράτηση των ακροδεξιών κομμάτων υπό τη Μελόνι φέρεται να αφορά την ιταλική οικονομία, η οποία είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη και έχει το δεύτερο υψηλότερο χρέος. Η κυβέρνηση Μελόνι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει τις αγορές, αλλά και να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η οποία ανέρχεται αυτή τη στιγμή στα 247 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω διάφορων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η προβλεπόμενη ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας δεν θα ξεπεράσει το 0,8%. Βρίσκεται, λοιπόν, η Ιταλία ενώπιον μιας πιθανής οικονομικής κρίσης, που θα μπορούσε να συμπαρασύρει την ευρωπαϊκή οικονομία;
Οι νέες πολιτικές
«Ολα θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές που θα ανακοινώσει η νέα κυβέρνηση. Εάν επιλέξει, όπως η πρώτη κυβέρνηση Κόντε, πολιτικές που ενισχύουν τη ζήτηση και όχι την προσφορά και υιοθετήσει μια ανταγωνιστική στάση προς την Ε.Ε., οι αγορές θα αντιδράσουν έντονα, εμποδίζοντας την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους», σχολιάζει στην «Κ» ο Φραντσέσκο Παπαντία, οικονομολόγος, senior fellow του Bruegel και πρόεδρος της Επιτροπής Επιλογής του ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. «Δεδομένου του μεγέθους της ιταλικής οικονομίας, αυτό θα επηρέαζε το σύνολο της Ευρωζώνης», εξηγεί.
«Η εντύπωσή μου είναι ότι η κυρία Μελόνι κατανοεί πως εάν η δεξιά συμμαχία κερδίσει τις εκλογές και βρεθεί στη θέση της πρωθυπουργού θα πρέπει να διαχειριστεί μια ιδιαίτερα λεπτή κατάσταση. Η κυβέρνηση Ντράγκι έφερε την Ιταλία στη σωστή πορεία, η αντικειμενική συγκυρία όμως είναι δύσκολη και ενέχει το ρίσκο λαθών στον τομέα της οικονομικής πολιτικής», τονίζει ο ίδιος.
Νόμοι και αξίες
Σύμφωνα με τον κ. Παπαντία, η πρώτη δύσκολη απόφαση θα είναι η σύνθεση της νέας κυβέρνησης, που θα σηματοδοτήσει και τις πολιτικές προθέσεις της. Οπως σημειώνει, το βασικό ζήτημα δεν είναι το ποιος θα κερδίσει τις εκλογές. «Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί είναι έτοιμοι να σεβαστούν τις αποφάσεις των ψηφοφόρων, αλλά φυσικά δεν μπορούν να διατηρήσουν ουδέτερη στάση απέναντι στις εθνικές πολιτικές τόσο στον τομέα της οικονομίας όσο και σε άλλους τομείς. Η Ε.Ε. βασίζεται σε νόμους και αξίες και τα κράτη-μέλη έχουν δηλώσει τη δέσμευσή τους», προσθέτει.
