Kathimerini.gr
«Ουδείς αναντικατάστατος», λένε. Υπάρχουν ηγέτες, ωστόσο, που στην πράξη αντικαθίστανται πιο δύσκολα από άλλους. Ο – 74χρονος πια – Μάριο Ντράγκι απεδείχθη «πολύτιμος» για την Ευρώπη ήδη μια φορά, το καλοκαίρι του 2012, όταν εκείνος, ως πρόεδρος τότε της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), διακήρυξε πως είναι έτοιμος να κάνει «οτιδήποτε χρειάζεται (whatever it takes) για να σώσει το ευρώ».
Ακριβώς δέκα χρόνια μετά, ο «σωτήρας του ευρώ» βρίσκεται πια αντιμέτωπος με μια νέα, ακόμη μεγαλύτερη αυτήν τη φορά, κρίση που δεν περιορίζεται στον χώρο της οικονομίας, όχι ως επικεφαλής της ΕΚΤ πια αλλά ως πρωθυπουργός της Ιταλίας (από τον Φεβρουάριο του 2021 και έπειτα).
«Για πολλούς επενδυτές, ο Ιταλός πρωθυπουργός είναι ο τελευταίος άνθρωπος που στέκεται πια ανάμεσα στην ευρωζώνη και την άβυσσο. Τι θα γίνει όταν θα φύγει;», διερωτώνται σε άρθρο τους οι συντάκτες του Politico, με το βλέμμα στραμμένο στην Ιταλία… μέσω Ουκρανίας.
Εν έτει 2022, ο 74χρονος Ντράγκι και πάλι ξεχωρίζει, αυτήν τη φορά ως ο πρωθυπουργός της πιο ασταθούς από τις μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης. Η ιταλική οικονομία, η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ (πίσω από τη γερμανική κα τη γαλλική), είναι «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» (too-big-to-fail).
Ωστόσο πλέον, στον απόηχο της πανδημίας που προηγήθηκε και με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία που εξακολουθεί να μαίνεται, τα σύννεφα επιστρέφουν ρίχνοντας δυσοίωνη την σκιά τους πάνω από την Ιταλία, την ώρα μάλιστα που η τελευταία εισέρχεται σε προεκλογική περίοδο, με την ακροδεξιά (βλ. Αδέλφια της Ιταλίας) να ανεβαίνει ενώ ο «ακομμάτιστος» Ντράγκι (που υπενθυμίζεται πως κλήθηκε από το πρόεδρο Ματαρέλα να ηγηθεί κυβέρνησης εθνικής ενότητας) βλέπει κάποια από τα ερείσματά του να κλονίζονται.
«Ήταν εξαιρετικά σημαντικός γιατί δημιούργησε σταθερότητα. Ωστόσο, όποια χώρα βασίζεται σε μόνο ένα άτομο είναι σε μπελάδες», δηλώνει ο Έρικ Φόσινγκ Νίλσεν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της UniCredit, μιλώντας στο Politico.
«Είναι βιώσιμο το (σ.σ. συνολικού ύψους περίπου 3 τρισ. ευρώ) χρέος της Ιταλίας; Αυτή η ερώτηση έχει μόνο μία απάντηση: Εάν η ΕΚΤ λέει ότι το χρέος της Ιταλίας είναι βιώσιμο, τότε είναι βιώσιμο», δηλώνει από την πλευρά του ο Σόνι Καπούρ, επικεφαλής οικονομολόγος του Nordic Institute for Finance, Technology & Sustainability που έχει την έδρα του στο Όσλο.
Οι επιλογές που ανοίγονται πια μπροστά στη νέα πρόεδρο της ΕΚΤ, την Κριστίν Λαγκάρντ, περιπλέκονται από τα δεδομένα στον βορρά της ευρωζώνης, όπου η αγορά ομολόγων της κεντρικής τράπεζας και άλλες πολιτικές έκτακτης ανάγκης εξακολουθούν να δέχονται κριτική ως αμφιλεγόμενες επιλογές, όπως σημειώνει το Politico, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως ακόμη και υπό αυτές τις συνθήκες στον βορρά, η ανάληψη κάποιου είδους δράσης από την ΕΚΤ φαίνεται αναπόφευκτη (βλ. νέο εργαλείο κατά του κατακερματισμού «anti-fragmentation instrument»).
Το ερώτημα που μένει πια να απαντηθεί είναι το εάν αυτή η όποια νέα δράση θα είναι αρκετή;
Πολλοί επενδυτές θεωρούν ότι το υπάρχον οπλοστάσιο της Ευρώπης ίσως να μην έχει αρκετή δύναμη πυρός ώστε να σώσει την Ιταλία που είναι η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ.
Ο πραγματικός κίνδυνος ωστόσο ειδικά στην Ιταλία έχει να κάνει με όσα θα συμβούν μακροπρόθεσμα, αφού ο Ντράγκι αποχωρήσει από την κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας και κατά τη διάρκεια αυτής της επικείμενης αποχώρησής του.
Οι οικονομολόγοι συμφωνούν στην πλειονότητά τους ότι το πραγματικό πρόβλημα της Ιταλίας είναι λιγότερο η δημοσιονομική της κατάσταση και περισσότερο η διαχρονικά χλιαρή-χαμηλή της ανάπτυξη. Αυτό είναι το στοιχείο που την αφήνει περισσότερο εκτεθειμένη μέσα σε ένα επιδεινούμενο οικονομικό περιβάλλον, όπως σημειώνεται, και για να δοθούν λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, χρειάζονται, εκτός όλων των άλλων, μεταρρυθμίσεις και πολιτική βούληση.
Ο 74χρονος Μάριο Ντράγκι δεν θα είναι όμως για πάντα εκεί, για να παίρνει πάνω του το δύσκολο έργο των μεταρρυθμίσεων και της ανάληψης δράσης την ώρα της κρίσης.
Αντιθέτως, η Ιταλία οδεύει προς εκλογές το 2023, και το πιο πιθανό είναι πως ο 74χρονος Ντράγκι – που ανήλθε στην εξουσία ως τεχνοκράτης το 2021, με την υποστήριξη σχεδόν όλων των πολιτικών κομμάτων – δεν θα συνεχίσει να βρίσκεται για πολύ ακόμη στην πρωθυπουργία…
