Του Μανώλη Κωστίδη
Υπόνοιες για αλλαγή πλεύσης της Ουάσιγκτον στο ζήτημα πώλησης μαχητικών F-35 στην Τουρκία δημιουργεί η απάντηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε χθεσινή ερώτηση για τις κυρώσεις CAATSA. Για πρώτη φορά το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι δεν πρόκειται να σχολιάσει τις λεπτομέρειες των συζητήσεων με την Τουρκία για το ζήτημα. «Η Τουρκία είναι σημαντικός σύμμαχος και συνεχίζουμε να συζητάμε πιθανές ευκαιρίες για ενίσχυση των σχέσεών μας σε μια σειρά από τομείς», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην ανακοίνωση. Είναι η πρώτη φορά που το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απαντάει με αυτόν τον τρόπο σε ερώτηση που σχετίζεται με τις εν λόγω κυρώσεις. Ολα τα τελευταία χρόνια χωρίς καμία εξαίρεση σε ερώτηση για τις κυρώσεις και τα F-35 απαντάει ότι η πολιτική μας είναι γνωστή και δεν έχει αλλάξει.
Με επίκεντρο τη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών πραγματοποιήθηκε εξάλλου προχθές η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο στην Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με την τουρκική πλευρά, οι δύο υπουργοί εξέτασαν και το ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων για τα εξοπλιστικά, δίχως όμως να γίνεται καμία αναφορά για τα αμερικανικά μαχητικά F-35.
Η αμερικανική πλευρά φαίνεται πως εξέφρασε την ανησυχία της για την προφυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, αν και στην Αγκυρα επιμένουν ότι το θέμα δεν εθίγη στη διάρκεια των συνομιλιών και πως η σχετική αμερικανική ανακοίνωση ήταν γραμμένη πριν από τη συνάντηση. Παράλληλα, στην Τουρκία συζητούν για το ενδεχόμενο μιας επίσκεψης του προέδρου της Τουρκίας στις ΗΠΑ.
Η ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρει ότι οι δύο υπουργοί συζήτησαν τη συνεργασία σε βασικά θέματα ασφάλειας και εμπορίου και ο υπουργός ζήτησε την υποστήριξη της Τουρκίας για την ειρήνη στην Ουκρανία και στον νότιο Καύκασο. Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Ρούμπιο εξέφρασε την εκτίμησή του προς την ηγεσία της Τουρκίας στον παγκόσμιο συνασπισμό για την ήττα του ISIS και επανέλαβε την ανάγκη για στενή συνεργασία για την υποστήριξη μιας σταθερής, ενοποιημένης, ειρηνικής Συρίας. «Ο υπουργός σημείωσε επίσης τις πρόσφατες εξελίξεις στο διμερές εμπόριο και ενθάρρυνε ακόμη μεγαλύτερη οικονομική εταιρική σχέση. Τέλος, ο υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ανησυχία του σχετικά με τις πρόσφατες συλλήψεις και διαδηλώσεις στην Τουρκία», αναφέρει η ανακοίνωση.
Η τουρκική πλευρά δεν κάνει καμία αναφορά σε όσα έχει πει ο Ρούμπιο και σύμφωνα με τις πηγές του ΥΠΕΞ της Τουρκίας «οι δύο πλευρές εξέφρασαν ανοιχτά την πολιτική τους βούληση για την άρση των εμποδίων στη συνεργασία στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας, αναφέροντας ότι θα πραγματοποιηθούν τεχνικές συναντήσεις μεταξύ των δύο πλευρών για την επίλυση των υφιστάμενων προβλημάτων».
Γάζα και Ουκρανία
Επίσης εξετάστηκαν οι προσπάθειες για ειρήνη στη Γάζα και κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, ενώ αναφέρθηκε ότι η Τουρκία υποστήριξε τις προσπάθειες των ΗΠΑ σε αυτό το θέμα. Bασικός στόχος της Αγκυρας είναι η άρση των κυρώσεων CAATSA που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο στην Τουρκία να αποκτήσει τα 5ης γενιάς F-35, όμως αυτό που παρατηρούν αναλυτές της γειτονικής χώρας είναι πως χρειάζονται πολλές διαδικασίες και χρόνος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος.
Αστυνομικοί επιτηρούν διαδήλωση πολιτών έξω από το Δημαρχείο Κωνσταντινούπολης για τη σύλληψη του Ιμάμογλου, την οποία και η αμερικανική πλευρά φέρεται να έθεσε στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών που επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον. [REUTERS / Murad Sezer]
Οι «τεχνικές λεπτομέρειες» που πρέπει να συζητηθούν θεωρείται πως αφορούν και το μέλλον των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400 που έχει αγοράσει η Τουρκία το 2019 και οδήγησαν στην απόφαση της Ουάσιγκτον να επιβάλει κυρώσεις, με τον αποκλεισμό της Αγκυρας από το πρόγραμμα της συμπαραγωγής των F-35.
Το «αγκάθι» στις σχέσεις παραμένει η υποστήριξη που δίνουν οι ΗΠΑ στους Κούρδους της βόρειας Συρίας, καθώς η Αγκυρα τους χαρακτηρίζει τρομοκράτες και παρακλάδια του PKK. Στις συνομιλίες για το μέλλον της Συρίας τέθηκαν και αυτά τα ζητήματα.
Εν τω μεταξύ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ρωτήθηκε από τους Τούρκους δημοσιογράφους αν σχεδιάζει να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να συναντηθεί με τον Ντόναλντ Τραμπ και ο ίδιος απάντησε «αν θέλει ο Θεός», αφήνοντας ανοιχτό αυτό το ενδεχόμενο.
