Ξένια Κουναλάκη
Η απόσυρση του προέδρου Τζο Μπάιντεν από την κούρσα του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και η υποψηφιότητα της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις για το χρίσμα των Δημοκρατικών λίγες μόλις εβδομάδες πριν από το συνέδριο του κόμματος στο Σικάγο, στις 19 Αυγούστου, αλλάζουν πλήρως το κλίμα που είχε διαμορφωθεί την επαύριο της απόπειρας δολοφονίας του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ. Αίφνης ο θαυμασμός που είχε συγκεντρώσει ως μαχητικός επιζήσας υποχωρεί και οι ελπίδες στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών αναπτερώνονται. Ο Τραμπ εγκαταλείπει το συναινετικό ύφος των ομιλιών που του έδινε η υπεροχή του έναντι του κουρασμένου Μπάιντεν και επιστρέφει στις τοξικές επιθέσεις κατά της Χάρις: «Την έχετε δει ποτέ να γελάει; Είναι τρελή. Μπορείς να πεις πολλά για έναν άνθρωπο από το γέλιο του. Είναι τρελή. Τελείως παλαβή». Αυτή είναι μόνο μία πρόγευση όσων θα ακολουθήσουν. Οι Ρεπουμπλικανοί σκοπεύουν να αμφισβητήσουν τον τρόπο ανάδειξής της, κάνοντας λόγο για «ενθρόνιση» χωρίς ανοιχτές διαδικασίες, να καταγγείλουν ότι η επιλογή της είναι προϊόν μιας πολιτικά ορθής λογικής που ευνοεί τις μειονότητες και να ασκήσουν σφοδρή κριτική για την πολιτική της στο μεταναστευτικό. Η «Κ» επικοινώνησε ξεχωριστά με την ελληνικής καταγωγής αντικυβερνήτη της Καλιφόρνιας και στενή συνεργάτιδα της Χάρις, Ελένη Κουναλάκη, και τον επικεφαλής ανταποκριτή των «Τάιμς της Νέας Υόρκης» στον Λευκό Οίκο, Πίτερ Μπέικερ, με αντικείμενο τη δυναμική και τα προβλήματα της υποψηφιότητας της αντιπροέδρου των ΗΠΑ.
Πώς αλλάζει τώρα η κούρσα;
«Η υποψηφιότητα της Κάμαλα Χάρις φέρνει σαφώς μεγάλο ενθουσιασμό στους Δημοκρατικούς μετά μία παρατεταμένη αποκαρδιωτική περίοδο. Οι δωρητές έχουν συρρεύσει στο πλευρό της. Πολλοί που είχαν σταματήσει να δίνουν χρήματα επειδή είχαν αγανακτήσει με την επιμονή του προέδρου Μπάιντεν να μείνει στην κούρσα έχουν τώρα ρίξει δεκάδες εκατομμύρια δολάρια στην προσπάθεια. Ολα αυτά ίσως αποδειχθούν προσωρινά, αλλά είναι ο μεγαλύτερος ενθουσιασμός που έχουμε δει από την πλευρά των Δημοκρατικών σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία», λέει ο Πίτερ Μπέικερ.
«Ο Τραμπ έχει υποσχεθεί ότι θα γίνει δικτάτορας από την πρώτη μέρα της προεδρίας του και ο υποψήφιος αντιπρόεδρος του Τζ. Ντ. Βανς φιλοδοξεί να απαγορεύσει τις αμβλώσεις και να πλήξει τα αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Στον αντίποδα η Κάμαλα Χάρις είναι μια προσωπικότητα που εμπνέει, ένας χαρούμενος άνθρωπος με όραμα για το μέλλον και στόχο την ενίσχυση της δημοκρατίας», επισημαίνει η Ελένη Κουναλάκη.
Μήπως ξεφουσκώσει γρήγορα η δυναμική της υποψηφιότητας της Χάρις;
«Μέσα στις δύο πρώτες μέρες η καμπάνια της συγκέντρωσε πάνω από 100 εκατ. δολάρια. Μιλάμε για μικρά ποσά από ένα εκατομμύριο υποστηρικτές, ενώ 50.000 άνθρωποι γράφτηκαν εθελοντές. Εχουμε να δούμε τέτοια ορμή σε εκστρατεία των Δημοκρατικών από την εποχή του Μπαράκ Ομπάμα. Θεωρούμε ότι αυτή η τάση είναι ουσιαστική και θα διαρκέσει. Ωστόσο, δεν έχουμε ψευδαισθήσεις πόσο δύσκολη θα είναι αυτή η κούρσα. Η ακροδεξιά μηχανή παραπληροφόρησης, που παράγει μόνο θόρυβο και μισογυνισμό, θα εξαπολύσει σφοδρές επιθέσεις εναντίον της», παραδέχεται η Κουναλάκη.
Είναι το φύλο της μειονέκτημα;
«Είναι μεγάλο ερώτημα αν θα καταφέρει να ξεπεράσει το ζήτημα του φύλου. Εχουν αλλάξει πολλά τα τελευταία οκτώ χρόνια (σ.σ. όταν ηττήθηκε στις προεδρικές εκλογές η Χίλαρι Κλίντον). Η Κάμαλα Χάρις καλείται, όμως, τώρα να αποδείξει ότι μπορεί να υπερβεί τη δυσπιστία του εκλογικού σώματος απέναντι σε μια γυναίκα και δη μία μαύρη γυναίκα, ειδικά σε πολιτείες-κλειδιά που θα κρίνουν τις εκλογές, όπως η Πενσιλβάνια, το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν», λέει ο Μπέικερ.
Θα μπορούσε να καλύψει την προβληματική απήχησή της στις πολιτείες-κλειδιά (Aριζόνα, Ουισκόνσιν, Μίσιγκαν, Πενσιλβάνια, Τζόρτζια) με την επιλογή υποψήφιου αντιπροέδρου; Ποιοι είναι οι επικρατέστεροι για τη θέση;
Ο Μπέικερ είναι επιφυλακτικός: «Είναι δύσκολο να κάνεις προβλέψεις στην πολιτική, γιατί αναπόφευκτα θα κάνεις λάθος. Αυτή τη στιγμή δύο κυβερνήτες, ο Ρόι Κούπερ της Βόρειας Καρολίνας και ο Τζος Σαπίρο της Πενσιλβάνια είναι οι επικρατέστεροι. Ενα όνομα που κυκλοφορεί επίσης είναι του γερουσιαστή της Αριζόνας, Μαρκ Κέλι. Δεν έχει πολύ χρόνο να αποφασίσει και ουδείς γνωρίζει πού μπορεί να καταλήξει η αναζήτησή της».
Αντέχει η κριτική περί ενθρόνισης της Χάρις και παράκαμψης της διαδικασίας;
«Προφανώς ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν η αδιαμφισβήτητη επιλογή των Δημοκρατικών ψηφοφόρων στις προκριματικές. Αφού όμως επέλεξε να μην κατέβει, πρέπει να βρεθεί αντικαταστάτης. Αντίθετα με τις εσκεμμένες παρερμηνείες, η διαδικασία είναι ανοιχτή: οποιοσδήποτε Δημοκρατικός μπορεί να σηκώσει το χέρι αν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις, δηλαδή τις απαραίτητες υπογραφές από συνέδρους. Ουδείς αποκλείστηκε από την κούρσα. Απλώς επέλεξαν να μην το κάνουν επειδή είδαν ότι η Χάρις είναι η ισχυρότερη εναλλακτική ή υπέθεσαν ότι δεν μπορούσαν να τη νικήσουν σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα που έχουν στη διάθεσή τους», εκτιμά ο Μπέικερ.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο όπλο της Χάρις και ποιο το πλέον ευάλωτο σημείο της, στο οποίο θα επικεντρωθούν οι Ρεπουμπλικανοί;
«Ενα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά της είναι πως είναι ένα νέο πρόσωπο αφότου οι δημοσκοπήσεις έδειξαν πόσο πολύ δυσαρεστημένοι ήταν οι ψηφοφόροι με τις υποψηφιότητες Μπάιντεν και Τραμπ. Μπορεί, λοιπόν, να στρέψει το ηλικιακό επιχείρημα κατά του Τραμπ. Προφανώς έχει πολύ περισσότερη ενέργεια και μια πιο δυναμική παρουσία σε σχέση με τον Μπάιντεν. Παράλληλα, όμως, δεν έχει «ξανατρέξει» μια επιτυχημένη εθνική εκστρατεία. Οταν το έκανε το 2020, ήταν τόσο κακές οι επιδόσεις της, που δεν έφτασε καν στις πρώτες προκριματικές αναμετρήσεις. Και είναι βέβαιο ότι οι Ρεπουμπλικανοί θα της επιτεθούν για το μεταναστευτικό», λέει ο Μπέικερ.
Η Κουναλάκη δεν πιστεύει ότι η μεταναστευτική πολιτική Μπάιντεν είναι ένα από τα ευάλωτα σημεία της: «Η αποστολή της στο μεταναστευτικό ήταν να εργαστεί μέσω διπλωματικών διαύλων και να κατανοήσει τις βαθιές αιτίες της μαζικής μετανάστευσης, να βοηθήσει τις χώρες προέλευσης των μεταναστών να δημιουργήσουν την απαραίτητη σταθερότητα και τις κατάλληλες ευκαιρίες ώστε να μη φεύγουν οι κάτοικοί τους. Αυτό ήταν το έργο της, που είχε έναν πολύ πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Ο πρόεδρος Μπάιντεν ήταν εκείνος που χειριζόταν την κρίση στα σύνορα. Γι’ αυτό άλλωστε εξέδωσε τώρα προεδρικό διάταγμα για να σταματήσει τη μαζική παράτυπη μετανάστευση».
Η πολιτική της τοποθέτηση είναι κάπως αόριστη και συγκεχυμένη. Αυτό είναι και θετικό ή αρνητικό;
«Οσο εξελίσσεται η εκστρατεία, θα μαθαίνουμε περισσότερα για την ιστορία της στην Καλιφόρνια, καθώς οι ρεπόρτερ θα αρχίσουν να ερευνούν βαθύτερα τις πολιτικές της. Η δική μου εκτίμηση, πάντως, είναι πως παρά τις προσπάθειες να τη σκιαγραφήσουν ως αριστερή, όσο ήταν εισαγγελέας και υποψήφια γερουσιαστής στην Καλιφόρνια ήταν μια μάλλον κεντρώα πολιτικός, οπαδός του “νόμου και της τάξης”. Για την ακρίβεια, μέρος του προβλήματός της το 2020 ήταν πως δεν ήταν αρεστή στην προοδευτική πτέρυγα στο Δημοκρατικό Κόμμα. Φυσικά ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του θα την αποκαλούν σοσιαλίστρια και θα την περιγράφουν ως ακραία», απαντά ο Μπέικερ.
Η Κουναλάκη από την πλευρά της αποφεύγει να την κατατάξει με ιδεολογικούς όρους: «Είναι πραγματίστρια, ιδανική στην επίλυση προβλημάτων. Πιστεύει στο κράτος δικαίου. Κι επειδή έχει την εμπειρία ενός ανθρώπου που δεν είναι λευκός, κατανοεί την ιστορία της χώρας κι ενός σωφρονιστικού συστήματος, το οποίο η ίδια αγωνίστηκε να μεταρρυθμίσει. Οι περισσότεροι τη θεωρούν κεντρώα, αλλά εγώ επιμένω στην αποτελεσματικότητά της στη διαχείριση προβλημάτων και στον ρεαλισμό της. Κατά τη γνώμη μου, ο ρόλος της ως εισαγγελέως και το βίωμά της ως μαύρης γυναίκας είναι ένας συνδυασμός που την καθιστά ιδανική για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων».
Η βουλευτής Αλεξάντρια Οκάσιο Κορτέζ και ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς ήταν οι κατεξοχήν πολέμιοι της ιδέας να αποσυρθεί τώρα ο Μπάιντεν από την κούρσα. Θα μπορούσε να αντιδράσει η αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών στην υποψηφιότητά της Χάρις;
«Πιστεύω ότι οι Δημοκρατικοί είναι τόσο ενθουσιασμένοι που έχουν μια νέα, ζωηρή, ισχυρή, έμπειρη υποψήφια που κατεβαίνει εναντίον του Ντόναλντ Τραμπ, ώστε μου είναι δύσκολο να φανταστώ πως θα αντιδράσουν στελέχη του κόμματος, από όποια πτέρυγα κι αν προέρχονται. Κατανοούν τη σοβαρή απειλή που ελλοχεύει από μια ενδεχόμενη επικράτηση Τραμπ για τη χώρα, τη δημοκρατία και τον λαό», επισημαίνει η αντικυβερνήτης της Καλιφόρνιας.
Εχει εμπειρία στην εξωτερική πολιτική η Κάμαλα Χάρις;
«Εχει αποδείξει επανειλημμένως ότι μπορεί να χειριστεί αποτελεσματικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής μέσα από τις επισκέψεις της στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια και τα ταξίδια της στην περιοχή Ασίας – Ειρηνικού. Εχει δώσει παράλληλα μεγάλη έμφαση στην εμβάθυνση της εμπειρίας της στους τομείς της εθνικής ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής με την ιδιότητα της αντιπροέδρου και αυτό την ξεχωρίζει. Είναι φυσικό να είναι η επικρατέστερη υποψήφια για να ηγηθεί των ΗΠΑ», τονίζει η Κουναλάκη.
Τι γνωρίζει η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ για την Ελλάδα;
«Ξέρω ότι έχει οικοδομήσει μια πολύ θετική σχέση συνεργασίας με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Εχουν συναντηθεί αρκετές φορές στο περιθώριο διεθνών συνεδρίων και έχουν αναπτύξει μια προσωπική σχέση», εξηγεί η Κουναλάκη, η οποία αποφεύγει να απαντήσει αν θα ήθελε η ίδια να συμμετάσχει σε μία πιθανή κυβέρνηση της Χάρις: «Τώρα συμμετέχω στην εκστρατεία της και κατεβαίνω παράλληλα υποψήφια κυβερνήτης της Καλιφόρνιας στις εκλογές του 2026».
