Γιώργος Σκαφιδάς
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ήταν κατηγορηματικός στις δηλώσεις του προ ημερών: Η ουκρανική πλευρά θα πρέπει, σύμφωνα με τον Πεσκόφ, να αποδεχθεί τις «νέες πραγματικότητες» που έχουν διαμορφωθεί επί του ουκρανικού εδάφους έπειτα από δέκα μήνες πολέμου. Οι «πραγματικότητες» στις οποίες αναφέρεται ο Ρώσος αξιωματούχος είναι εκείνες της προσάρτησης τεσσάρων ουκρανικών περιοχών στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Υπενθυμίζεται ότι στον απόηχο των – παράνομων σύμφωνα με τη διεθνή κοινότητα – δημοψηφισμάτων που πραγματοποιήθηκαν σε κατεχόμενες από τις ρωσικές δυνάμεις περιοχές της νότιας και ανατολικής Ουκρανίας τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Μόσχα ανακοίνωσε επισήμως (στις 30 Σεπτεμβρίου) την προσάρτηση του Ντονέτσκ, του Λουγκάνσκ, της Χερσώνας και της Ζαπορίζια: τεσσάρων ουκρανικών περιοχών που θα πρέπει πλέον, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, να θεωρούνται «ρωσικό έδαφος». Ενδιαφέρον στοιχείο: το γεγονός ότι η ρωσική πλευρά προχώρησε μονομερώς στην επίσημη προσάρτηση περιοχών των οποίων όμως τα δυτικά σύνορα δεν ήταν σαφώς καθορισμένα την ώρα των μεγάλων ανακοινώσεων.
Οι πυραμίδες αποκαλούνται «δόντια του δράκου» («dragon’s teeth»)
Στο διάστημα που μεσολάβησε ωστόσο έκτοτε, η Χερσώνα «χάθηκε» για τους Ρώσους, καθώς πέρασε υπό τον έλεγχο του Κιέβου (επισήμως από τις 11 Νοεμβρίου και έπειτα).
Παρά τις πολλές και πομπώδεις απειλές που είχαν προηγηθεί από την πλευρά της ρωσικής ηγεσίας («υπό πυρηνική προστασία οι προσαρτηθείσες περιοχές», έλεγε ο Πεσκόφ τον περασμένο Οκτώβριο), οι ρωσικές δυνάμεις δεν απάντησαν στην απώλεια «ρωσικού» εδάφους με κάποιο συντριπτικό πλήγμα κατά των ουκρανικών στρατευμάτων. Αντιθέτως, ενέτειναν τα πλήγματα κατά ουκρανικών πολιτικών στόχων/υποδομών, βυθίζοντας στο σκοτάδι και στο κρύο ολόκληρες περιοχές της Ουκρανίας και παραβιάζοντας κατά αυτόν τον τρόπο κάποιες από τις βασικές αρχές του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου: αρχές όπως είναι εκείνες της διάκρισης μεταξύ μαχητών και αμάχων και της αναλογικότητας.
Πλέον, προκειμένου να μην χάσουν και άλλες από τις «προσαρτηθείσες» στη Ρωσική Ομοσπονδία ουκρανικές περιοχές, οι ρωσικές δυνάμεις οχυρώνονται.
Οι περιοχές όπου οι ρωσικές δυνάμεις στήνουν αμυντικά εμπόδια στα νότια και ανατολικά
Η Ρωσία «στήνει» επί του παρόντος ένα τεράστιο δίκτυο από χαρακώματα, εμπόδια και παγίδες εντός των ουκρανικών συνόρων, με στόχο να ανακόψει τις όποιες ουκρανικές αντεπιθέσεις, αναφέρουν οι Τάιμς της Νέας Υόρκης επικαλούμενοι όσα προκύπτουν ως στοιχεία μέσα από δορυφορικές λήψεις των εταιρειών Maxar Technologies και Planet Labs.
Τα εμπόδια που έχουν στήσει οι Ρώσοι μεταξύ Χερσώνας και Κριμαίας από τα τέλη Οκτωβρίου και έπειτα
Ο «πόλεμος των χαρακωμάτων» δεν είναι, βέβαια, κάτι νέο για την Ουκρανία, πλην όμως ο ρυθμός με τον οποίο οι ρωσικές δυνάμεις «χτίζουν» οχυρώσεις τους τελευταίους δύο μήνες εντός των ουκρανικών εδαφών είναι πρωτοφανής, όπως σημειώνουν οι συντάκτες των NY Times.
Ο ρωσικός στρατός παρουσιάζεται, πλέον, να προσπαθεί να στήσει περισσότερο στιβαρές, υπερασπίσιμες θέσεις έναντι των Ουκρανών, αξιοποιώντας παράλληλα και φυσικά εμπόδια όπως είναι τα ποτάμια.
Τον Νοέμβριο η Ουκρανία ανακατέλαβε μεγάλες εκτάσεις στον ουκρανικό νότο, της Χερσώνας συμπεριλαμβανομένης, απωθώντας τις ρωσικές δυνάμεις πέρα (νότια και ανατολικά) από τον ποταμό Δνείπερο. Τον Σεπτέμβριο είχαν προηγηθεί ουκρανικές επιτυχίες στην περιοχή του Χαρκόβου. Τον Οκτώβριο θα ακολουθούσε η έκρηξη στη γέφυρα της Κριμαίας, ενώ ήδη από τον περασμένο Αύγουστο είχαν σημειωθεί πλήγματα κοντά στη ρωσική αεροπορική βάση Σάκι στην Κριμαία.
Ο ποταμός Δνείπερος έρχεται να λειτουργήσει, πια, ως φυσικό φράγμα ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές, με τις ρωσικές δυνάμεις να κατασκευάζουν αλλεπάλληλες σειρές από αμυντικά εμπόδια στη «δική τους» μεριά του ποταμού, στην προσπάθεια να εμποδίσουν πιθανές ουκρανικές προελάσεις προς τα νότια και τα ανατολικά, όπως σημειώνουν οι New York Times. Ενδιαφέρον στοιχείο: το γεγονός ότι οι Ρώσοι δείχνουν να αποκλείουν πλήρως, με οχυρωματικά έργα, την χερσόνησο Κίνμπουρν από τις ρωσικές «κτήσεις» στα ανατολικά.
Οι Ρώσοι δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να «χάσουν» τις μεγάλες οδικές αρτηρίες που συνδέουν τη νότια Χερσώνα με την («ρωσική» ήδη από το 2014) Κριμαία, καθώς κάτι τέτοιο θα προκαλούσε μεγάλα προβλήματα ανεφοδιασμού για τις εκτός Κριμαίας ρωσικές δυνάμεις.
Υπενθυμίζεται άλλωστε ότι και την απώλεια της Χερσώνας, όταν αποσπάσθηκε από τον ρωσικό έλεγχο τον περασμένο Νοέμβριο, η ρωσική στρατιωτική ηγεσία την είχε αποδώσει σε προβλήματα στον ανεφοδιασμό που καθιστούσαν αδύνατη τη διατήρηση ρωσικών δυνάμεων δυτικά του Δνείπερου.
Τα «εμπόδια» που στήνουν πια και σκάβουν οι Ρώσοι έχουν, βέβαια, διάφορες μορφές: Αποτελούνται από σειρές μεγάλων τσιμεντένιων πυραμίδων που τοποθετούνται η μία δίπλα στην άλλη, και από βαθιά και πλατιά χαντάκια μήκους χιλιομέτρων. Οι πυραμίδες αποκαλούνται «δόντια του δράκου» («dragon’s teeth») και τα χαντάκια «παγίδες για τα άρματα μάχης» («tank traps»).
Οι πυραμίδες αποκαλούνται «δόντια του δράκου» («dragon’s teeth») και τα χαντάκια «παγίδες για τα άρματα μάχης» («tank traps»)
Αξίζει να σημειωθεί, δε, ότι τέτοια εμπόδια έχουν στηθεί έως και 80 χιλιόμετρα ανατολικά του ποταμού Δνείπερου στη νότια Ουκρανία. Σύμφωνα μάλιστα με όσα υποστηρίζουν οι αναλυτές του αμερικανικού Institute for the Study of War, οι εκθέσεις και τα στοιχεία του οποίου έχουν αποτελέσει μέχρι στιγμής σημείο αναφοράς για τις στρατιωτικές εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας, οι ρωσικές δυνάμεις είχαν αρχίσει να στήνουν τέτοιες οχυρώσεις νότια και ανατολικά του Δνείπερου ήδη από τον Οκτώβριο, προτού δηλαδή «χάσουν» επισήμως την πόλη της Χερσώνας.
Οι αμυντικές γραμμές της Ρωσίας
Βορειότερα ωστόσο, με φόντο την πόλη Μπαχμούτ στην περιφέρεια του Ντονέτσκ όπου μαίνονται σφοδρές συγκρούσεις εδώ και εβδομάδες, οι ρωσικές δυνάμεις δείχνουν να κερδίζουν έδαφος. Ακόμη και εκεί ωστόσο όπου μετρούν κέρδη, ανάμεσα στο Μπαχμούτ και στην υπό ρωσικό έλεγχο Ποπάσνα ανατολικότερα, οι Ρώσοι έχουν πια στήσει αλλεπάλληλες σειρές από οχυρώσεις…
Ανάμεσα στο Μπαχμούτ και στην υπό ρωσικό έλεγχο Ποπάσνα οι Ρώσοι έχουν πια στήσει αλλεπάλληλες σειρές από οχυρώσεις
Η ουκρανική πλευρά απαιτεί πια, ως προϋπόθεση για την ειρήνευση, την αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τη χώρα. Οι Ρώσοι, ωστόσο, οχυρώνονται εντός των ουκρανικών εδαφών, επιχειρώντας να παγιώσουν τον έλεγχο στις περιοχές που έχουν μονομερώς προσαρτήσει.
Η Μόσχα δεν θέλει σε καμία περίπτωση να δει ξανά τις ρωσικές δυνάμεις να χάνουν εδάφη από τα «κερδισμένα», όπως έγινε στο Χάρκοβο και στη Χερσώνα. Το Κίεβο από την άλλη πλευρά, θέλει να δει τους Ρώσους να αποχωρούν… Και ο πόλεμος συνεχίζεται με ορίζοντα πλέον όχι τον χειμώνα που ήδη ξεκίνησε αλλά την άνοιξη που θα ακολουθήσει…
