Δημήτρης Αθηνάκης
Τη δεκαετία του ’50 ήταν ο Χάιντς Πάουλ Γιόχαν Φέλφε, διπλός πράκτορας για τη Δυτική Γερμανία και τη Σοβιετική Ένωση, που μάλιστα είχε διατελέσει και αξιωματικός των SS. Τη δεκαετία του ’70 ήταν η Γκαμπριέλε Γκαστ, διπλή πράκτορας της γερμανικής Ανατολής και Δύσης. Το 2014 αποκαλύφθηκε ότι ο Μάρκους Ρ. διοχέτευε πληροφορίες της γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών (BND) στη CIA.
Πριν από μία εβδομάδα, ο Κάρστεν Λ., πράκτορας της BND, συνελήφθη με την κατηγορία της κατασκοπείας και της εθνικής προδοσίας, καθώς, σύμφωνα με ανακοίνωση της ομοσπονδιακής εισαγγελίας, αποκάλυπτε στη Ρωσία πληροφορίες για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πρόκειται, όπως αναφέρουν γερμανικά και όχι μόνο μέσα, για ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα στην αξιοπιστία της γερμανικής υπηρεσίας και για άλλη μία νίκη της ρωσικής κατασκοπείας – εξάλλου ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε χρηματίσει αποτελεσματικός πράκτορας της KGB και ξέρει πολύ καλά πώς να εισχωρεί στον εχθρό.
Όπως αναφέρει το γερμανικό Focus, το σοκ διαπερνά όλες τις γερμανικές αρχές ασφαλείας, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος είχε προφανώς τοποθετήσει έναν κορυφαίο κατάσκοπο στην καρδιά της υπηρεσίας πληροφοριών της χώρας. Από τη σκοπιά της Μόσχας, αυτό ήταν –τουλάχιστον για όσο κράτησε– αριστουργηματικό κατόρθωμα βγαλμένο από τα μυθιστορήματα του Τζον λε Καρέ και του Φρέντερικ Φόρσαϊθ.
Ο Κάρστεν Λ., προτού δυτική υπηρεσία πληροφοριών υποδείξει στην BND ότι υπάρχει διπλός πράκτορας στις τάξεις της που ήταν για καιρό υπό παρακολούθηση, εργαζόταν ως επικεφαλής τεχνικού τμήματος στην υπηρεσία και μοίραζε τον χρόνο του μεταξύ Μονάχου, όπου βρίσκεται και η οικογένειά του, και Βερολίνου. Πρόκειται για έναν καλοπληρωμένο υπάλληλο, για τον οποίο εξετάζεται αν εκβιάστηκε από τη Ρωσία, αν το έκανε για ιδεολογικούς λόγους ή αν απλώς ήταν… πολλά τα λεφτά, κάτι που ωστόσο δεν αποδεικνύεται μέχρι ώρας. Σύμφωνα με τον Μάρτιν Κνόμπε του Spiegel, που επικαλείται πηγές που γνωρίζουν την έρευνα, μπορεί να ήταν απογοητευμένος με τη δουλειά του. Είναι όμως αυτό αρκετό για να γίνεις προδότης, αναρωτιέται ο δημοσιογράφος.
Εγκαταστάσεις παρακολούθησης της BND στο Μόναχο. (©AP)
Αν και, σύμφωνα με την Tagesschau, ζητούσε επιμόνως από γυναίκα συνάδελφό του απόρρητα έγγραφα χωρίς προφανή υπηρεσιακό λόγο, δεν είχε ώς τότε κινήσει υποψίες. Μάλιστα, ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας είχε δώσει εντολή να ερευνηθεί και το σπίτι της γυναίκας, η οποία εντέλει απαλλάχθηκε από οποιαδήποτε κατηγορία.
Η θέση του Κάρστεν Λ. στην υπηρεσία πληροφοριών
Η θέση του Κάρστεν Λ. στην BND ανήκει στις πιο ευαίσθητες στην υπηρεσία πληροφοριών, κατά την Tagesschau. Σε αυτή συγκεντρώνονται τα ευρήματα από υποκλοπές τηλεφωνικών κλήσεων και πάσης φύσεως μηνυμάτων, που σχετίζονται, για παράδειγμα, με εμπόλεμες ζώνες όπως η Ουκρανία ή η Συρία, αλλά και το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Ο Κάρστεν Λ. θεωρείται ειδικός σε αυτό. Μεταπήδησε στην BND από τις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας πριν από μερικά χρόνια και έχει τον βαθμό του συνταγματάρχη. Εργάζεται τόσο στα παλαιά κεντρικά γραφεία της υπηρεσίας στο Πούλαχ, στα περίχωρα του Μονάχου, αλλά και στο Βερολίνο, στο νέο αρχηγείο των μυστικών υπηρεσιών, και… δεν είχε δώσει ποτέ δικαιώματα.
Σύμφωνα πάντως με διεθνή μέσα, το γεγονός αυτό είναι άλλη μία απόδειξη της επιθετικής τακτικής της Μόσχας, που δεν ορρωδεί προ ουδενός: δολοφονεί πολιτικούς αντιπάλους, καταστρέφει υποδομές και αποπειράται να υποκλέψει μυστικά της δυτικής βιομηχανίας. Σύμφωνα μάλιστα με τον Έριχ Σμιτ-Ένμπουμ, ειδικό στην ιστορία της BND, τον οποίο επικαλείται η Wall Street Journal, είναι το χειρότερο παράδειγμα της ρωσικής διείσδυσης στις μυστικές υπηρεσίες της Γερμανίας μετά την περίπτωση του Χάιντς Χέλφε που αποκαλύφθηκε το 1961 και μαζί του ένα δίκτυο 100 πρακτόρων της CIA που δρούσαν στη Σοβιετική Ένωση.
Κατά το ίδιο ρεπορτάζ, ο Ρόντριχ Κίσεβετερ, βουλευτής του CDU και αντιπρόεδρος της επιτροπής της ομοσπονδιακής Βουλής που εποπτεύει τις μυστικές υπηρεσίες της Γερμανίας, θεωρεί ότι η υπόθεση του Κάρστεν Λ. είναι ένα σοβαρό πλήγμα στην ευρωπαϊκή ασφάλεια, καλώντας τη Γερμανία να συστήσει επιτροπή που θα διερευνήσει πόσοι πολιτικοί και υψηλόβαθμοι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν παρόμοιες σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα.
Η «υποτίμηση» των υπηρεσιών αντικατασκοπείας της Γερμανίας
Το Κέντρο Ανώτερης Εκπαίδευσης της BND στο Βερολίνο. (©AP)
Το Βερολίνο εξάλλου, όπως λένε οι ειδικοί, είχε υποτιμήσει τις υπηρεσίες αντικατασκοπείας από τις αρχές του 2000, αφήνοντας χώρο στη διείσδυση της Ρωσίας. Μάλιστα, μέχρι την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ρητή εντολή και της νυν υπουργού Εσωτερικών Νάνσι Φίζερ αλλά και του Μάικ Παβλόβσκι, επικεφαλής της αντικατασκοπείας της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος (BfV), ήταν οι πράκτορες να εστιάσουν στην εξτρεμιστική Ακροδεξιά, στους νεοναζί και στους «Πολίτες του Ράιχ». Το Focus, αρκετά δηκτικά, έγραψε ότι «οι πολίτες που δρουν στις σκιές και οι εχθρικοί πράκτορες για τη Φίζερ ήταν μάλλον μορφές του πρόσφατου και του απώτερου παρελθόντος».
Εντούτοις, ο πόλεμος στην Ουκρανία, κατά τους αξιωματούχους της BND, έχει «αλλάξει το παράδειγμα» στη γερμανική πολιτική σκηνή. Στο πλαίσιο αυτής της μετατόπισης του παραδείγματος, η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ στις αρχές Απριλίου απέλασε 40 Ρώσους διπλωμάτες, καθώς θεώρησε ότι αποτελούσαν απειλή για τους Ουκρανούς πρόσφυγες· η κίνηση αυτή ωστόσο ήρθε και ως απάντηση στη σφαγή της Μπούτσα από τον ρωσικό στρατό. Συνολικά, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν ώς τώρα απελάσει 600 Ρώσους αξιωματούχους.
Η Μόσχα, πάντως, έχοντας αναπτύξει τα προηγούμενα χρόνια σοβαρά ερείσματα στη γερμανική σκηνή, δεν αφήνει το Βερολίνο σε ησυχία. Ρωσικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων εγκληματικών συμμοριών που προσέλαβε το Κρεμλίνο, λέει η Wall Street Journal επικαλούμενη Γερμανούς αξιωματούχους, διεξήγαγαν κυβερνοεπιθέσεις με στόχο ζωτικής σημασίας γερμανικές υποδομές φέτος, μεταξύ αυτών και αεροδρόμια.
Οι συλλήψεις κατασκόπων υπέρ της Ρωσίας στην Ευρώπη
Η σύλληψη του Κάρστεν Λ., ασφαλώς, δεν είναι η μοναδική στην Ευρώπη από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία κι εντεύθεν. Όπως έχει γράψει και η «Κ», τον περασμένο μήνα οι νορβηγικές Αρχές ανακοίνωσαν ότι συνέλαβαν έναν άνδρα που εργαζόταν ως επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Τρόμζο και εμφανιζόταν ως πολίτης της Βραζιλίας, αλλά οι νορβηγικές υπηρεσίες ασφαλείας θεωρούν ότι είναι Ρώσος. Τον Ιούνιο, ένας ασκούμενος στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, επίσης με βραζιλιάνικο διαβατήριο, συνελήφθη στη Χάγη και κατηγορήθηκε για κατασκοπεία υπέρ της Ρωσίας. Στα τέλη Νοεμβρίου, στη Σουηδία συνελήφθησαν δύο Ρώσοι ότι επί μία δεκαετία διοχέτευαν πληροφορίες στη Ρωσία. Και λίγες ημέρες πριν, οι Αρχές της Αυστρίας συνέλαβαν έναν ρωσικής καταγωγής Έλληνα κάτοικο της Βιέννης ως ύποπτο για κατασκοπεία υπέρ της Μόσχας.
Ο Κονσταντίν φον Νοτς, βουλευτής των Πρασίνων και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής που εποπτεύει τις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών, δήλωσε στον Spiegel ότι «χρειαζόμαστε επειγόντως δραστικές αλλαγές στον τομέα των υπηρεσιών πληροφοριών. Οι απειλές και οι εχθροπραξίες κατά της δημοκρατίας μας είναι επί του παρόντος τεράστιες. Η παράνομη επιρροή, η προπαγάνδα και η κατασκοπεία είναι τομείς για τους οποίους οι αρχές ασφαλείας μας πρέπει επειγόντως υιοθετήσουν πολύ καλύτερη στάση, πιο ανθεκτική και πιο αυστηρή».
