Kathimerini.gr
ΤΖΑΚ ΝΙΚΑΣ, ΦΛΑΒΙΑ ΜΙΛΟΡΑΝΣ, ΑΝΑ IBANOBA / THE NEW YOR TIMES
Επί πολλά χρόνια, ο πρόεδρος Ζαΐρ Μπολσονάρο επετίθετο στα εκλογικά συστήματα της Βραζιλίας. Ενας από τους ισχυρισμούς του ήταν πως εμφανή σχήματα που επαναλαμβάνονταν στην κάλπη αποτελούν ένδειξη νοθείας. Ελεγε διαρκώς ότι τα μέλη της εφορευτικής επιτροπής μετρούν τις ψήφους κατ’ ιδίαν, αφήνοντας να εννοηθεί πως χειραγωγούν τα αποτελέσματα. Το 2018 διατεινόταν ότι έχει υποψίες πως χάκερ επιχείρησαν να κλέψουν την προεδρία από τον ίδιο, αλλά απέτυχαν. Αυτοί οι ισχυρισμοί είναι ψευδείς, με βάση αξιωματούχους της εκλογικής επιτροπής, υπηρεσίες που διασταυρώνουν πληροφορίες και ανεξάρτητους ειδικούς σε θέματα ασφάλειας εκλογικής διαδικασίας, οι οποίοι έχουν μελετήσει το ηλεκτρονικό εκλογικό σύστημα.
Ενώ ο Μπολσονάρο προειδοποιεί για νοθεία εδώ και χρόνια, δεν έχει χάσει ούτε μία αναμέτρηση στις τρεις δεκαετίες πολιτικής σταδιοδρομίας του.
Ωστόσο σε ομιλίες, συνεντεύξεις και εκατοντάδες αναρτήσεις στα σόσιαλ μίντια, ο πρόεδρος έχει επίμονα επαναλάβει αυτούς τους αβάσιμους ισχυρισμούς και πολλούς ακόμη για το εκλογικό σύστημα στη Βραζιλία. Το αποτέλεσμα είναι μια χρόνια εκστρατεία υπονόμευσης της πίστης των πολιτών στην εκλογική διαδικασία, σε μία από τις μεγαλύτερες δημοκρατίες του κόσμου. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση αυτόν τον μήνα, τρεις στους τέσσερις υποστηρικτές του Μπολσονάρο λένε ότι εμπιστεύονται ελάχιστα ή και καθόλου τα μηχανήματα ψήφου στη Βραζιλία. Τώρα η Βραζιλία οδεύει προς το χάος. Ενώ ο Μπολσονάρο προειδοποιεί για νοθεία εδώ και χρόνια, δεν έχει χάσει ούτε μία αναμέτρηση στις τρεις δεκαετίες πολιτικής σταδιοδρομίας του. Την Κυριακή όμως, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, ενδέχεται να χάσει. Και έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν θα το δεχθεί.
Οι κινήσεις του προέδρου
Οι New York Times «χτένισαν» πολλές ώρες συνεντεύξεων, ομιλιών, ζωντανών μεταδόσεων και χιλιάδων αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να χαρτογραφήσουν τις προσπάθειές του να επικρίνει ή αμφισβητήσει το εκλογικό σύστημα. Η εικόνα που δημιουργείται δείχνει έναν εκλεγμένο ηγέτη, πρώτα ως μέλος του Κογκρέσου και στη συνέχεια ως πρόεδρο, ο οποίος έχει οικοδομήσει το αφήγημα της νοθείας, βασιζόμενος σε ανακρίβειες, άσχετες αναφορές, περιστασιακά αποδεικτικά στοιχεία, θεωρίες συνωμοσίας και απροκάλυπτα ψεύδη – όπως και ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Οι αποδείξεις του επικεντρώθηκαν σε προφανείς δυσλειτουργίες κατά την εκλογική διαδικασία και τα αποτελέσματα, συχνά χωρίς να αποδίδονται σε κάποια πηγή και πλαισιωμένες από υποθετικά σενάρια νοθείας, τα οποία παρουσιάζονται σαν πολύ πιθανότερα από ό,τι είναι. Καθώς ο Μπολσονάρο κέρδιζε εξουσία και δόξα, οι ισχυρισμοί του αναπαράγονταν από μέλη του Κογκρέσου, συντηρητικούς σχολιαστές και τους ενήλικους γιους τους, καθώς κι ένα ευρύ δίκτυο παραπληροφόρησης. Παρά τις αιτιάσεις του, δεν υπάρχουν αποδείξεις για νοθεία στις ηλεκτρονικές μηχανές ψηφοφορίας από το 1996, οπότε άρχισε η Βραζιλία να τις χρησιμοποιεί. Στον αντίποδα, οι μηχανές αυτές εξάλειψαν τη νοθεία που κάποτε μάστιζε τις αναμετρήσεις στη χώρα, την εποχή των χάρτινων ψηφοδελτίων.
Ψηφιακή καταμέτρηση
Το σύστημα είναι μοναδικό. Η Βραζιλία είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που συγκεντρώνει και καταμετρεί τις ψήφους εντελώς ψηφιακά, χωρίς χάρτινα υποκατάστατα. Ακριβώς αυτό εκμεταλλεύεται ο Μπολσονάρο, διατεινόμενος ότι χωρίς χαρτί ουδείς μπορεί να είναι βέβαιος ότι ένα ψηφοδέλτιο καταμετρείται σωστά. Ειδικοί διαβεβαιώνουν πως μια σειρά ασφαλιστικών δικλίδων αποτρέπει λάθη ή νοθεία. Οι αξιωματούχοι ελέγχουν δεκάδες μηχανήματα την ημέρα της αναμέτρησης για να βεβαιωθούν ότι οι ψήφοι καταμετρούνται σωστά. Κάθε εκλογικό κέντρο δημοσιοποιεί την καταμέτρηση, ώστε να αντιστοιχεί στη διασταύρωση με το εθνικό αποτέλεσμα. Ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες ελέγχουν το λογισμικό των μηχανών.
Οι περισσότεροι ψηφοφόροι χρησιμοποιούν το δακτυλικό τους αποτύπωμα για να ξεκλειδώσουν τα μηχανήματα, ενώ άλλοι παρουσιάζουν την ταυτότητά τους στους εκλογικούς αντιπροσώπους. Και τα μηχανήματα δεν είναι συνδεδεμένα με το Ιντερνετ, μειώνοντας τις πιθανότητες μιας επίθεσης από χάκερ. Ακόμη και όταν η έρευνα από ορκωτούς λογιστές δεν απέδειξε τους ισχυρισμούς του το 2014, ο Μπολσονάρο δεν πείστηκε και δεσμεύθηκε να καταργήσει την ηλεκτρονική ψηφοφορία.
Οταν ένα χρόνο αργότερα το Κογκρέσο ενέκρινε νομοσχέδιο για την ταυτόχρονη θέσπιση και χάρτινων ψηφοδελτίων, που θα επιβεβαιώνουν το αποτέλεσμα της ηλεκτρονικής ψήφου, το Ανώτατο Δικαστήριο άσκησε βέτο. Ο Μπολσονάρο επανήλθε λέγοντας ότι η απόφαση δείχνει πως το πολιτικό κατεστημένο προστατεύει το ευάλωτο σύστημα, για να βοηθήσει τους αριστερούς να χειραγωγήσουν τις επόμενες εκλογές. Παρ’ όλα αυτά, το 2018 κέρδισε και συνέχισε να επικαλείται νοθεία.
Προβάδισμα στον Λούλα
Προβάδισμα έξι ποσοστιαίων μονάδων στον πρώην πρόεδρο Λούλα δίνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις ενόψει του κρίσιμου δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Βραζιλία, μεθαύριο Κυριακή. Οι τελευταίες ημέρες της προεκλογικής εκστρατείας σημαδεύτηκαν από καταιγισμό αποκαλύψεων για τους μηχανισμούς διανομής πακτωλών κρατικού χρήματος μέσω απευθείας αναθέσεων από τον απερχόμενο πρόεδρο Μπολσονάρο. Ο Μπολσονάρο, γνωστός και ως «Βραζιλιάνος Τραμπ», που κυβέρνησε με την υποστήριξη του στρατού και του πανίσχυρου στη Βραζιλία αγροτοβιομηχανικού λόμπι, έχει προσπαθήσει να οικοδομήσει δίκτυο επιρροής μέσω της χωρίς έλεγχο διανομής κρατικού χρήματος. Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, τα «μαύρα» ταμεία περιέχουν πάνω από 3 δισ. δολάρια ετησίως. «Πρόκειται για το μεγαλύτερο σκάνδαλο διαφθοράς στον πλανήτη», είπε η υποψήφια που αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, συντηρητική γερουσιαστής Σιμόνε Τεμπέτ. Μία από τις σοβαρότερες προκλήσεις των επικοινωνιολόγων του Λούλα ήταν να εξηγήσουν με απλό και κατανοητό τρόπο στους Βραζιλιάνους ψηφοφόρους το μέγεθος της υπόθεσης. Στις σπατάλες που έγιναν με απευθείας αναθέσεις περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, συστήματα ρομποτικής για σχολεία που δεν έχουν τρεχούμενο νερό και ρεύμα και χιλιάδες ακτινογραφίες σε πολίτες που δεν είχαν ορθοπεδικά προβλήματα.
