Δημήτρης Αθηνάκης
Οι ανηλεείς πυραυλικές επιθέσεις της Ρωσίας –με τους περίφημους υπερηχητικούς πυραύλους Kinzhal, που αποτελούν ένα από τα υπερόπλα της– «έφεραν» πάνω τους μία λέξη: αντίποινα. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θέλησε να απαντήσει στην επίθεση στη ρωσική επαρχία Μπριάνσκ, πέντε χιλιόμετρα από την ουκρανική μεθόριο, που έλαβε χώρα στις αρχές του τρέχοντος Μαρτίου.
Ο κυβερνήτης του Μπριάνσκ, Αλεξάντερ Μπογκομάζ, είπε ότι οι Ουκρανοί πυροβόλησαν και σκότωσαν δύο άτομα και τραυμάτισαν ένα κορίτσι, ενώ το πρακτορείο TASS μετέδωσε ότι οι Ουκρανοί είχαν διεισδύσει σε δύο χωριά, παίρνοντας ομήρους κατοίκους της περιοχής σε ένα από αυτά. Το πρακτορείο ειδήσεων RIA μετέδωσε επίσης ότι αρκετοί άνθρωποι πιάστηκαν όμηροι σε ένα κατάστημα στο Λιουμπετσάνιε, λιγότερο από ένα χιλιόμετρο από τα σύνορα της Ρωσίας με την Ουκρανία.
Την επίθεση ανέλαβε το Σώμα Ρώσων Εθελοντών, μία εθνικιστική ομάδα που πολεμάει στο πλευρό της Ουκρανίας από ενάρξεως του πολέμου, ενώ παλεύει για την πτώση του Πούτιν από την εξουσία. Η ίδια παραστρατιωτική ομάδα φέρεται να βρίσκεται και πίσω από την πρόσφατη απόπειρα δολοφονίας του Ρώσου ολιγάρχη Κονσταντίν Μαλοφέγεφ, την οποία αποσόβησε, όπως λέγεται, την τελευταία στιγμή η ρωσική υπηρεσία πληροφοριών και διάδοχος της KGB, FSB. Μάλιστα, ο ηγέτης της οργάνωσης, ονόματι Ντένις Νικίτιν –ή, κατά το πραγματικό του όνομα, Ντένις Καπούστιν που χρησιμοποιεί το nom de guerre Ρεξ– ανέλαβε την ευθύνη και, σε συνέντευξή του στους λονδρέζικους Times, υποσχέθηκε να εισβάλει με γερμανικό τανκ στο Κρεμλίνο.
Νεοναζί, χούλιγκαν και μαχητής του δρόμου
Σάββατο 11 Ιουνίου 2016. Ρώσοι οπαδοί επιτίθενται σε οπαδό της Αγγλίας στο τέλος του αγώνα ποδοσφαίρου του Euro 2016 μεταξύ Αγγλίας και Ρωσίας, στο στάδιο Velodrome στη Μασσαλία. (©AP Photo/Θανάσης Σταυράκης)
Ο 38χρονος Ντένις Νικίτιν έχει παρελθόν ως ποδοσφαιρικός χούλιγκαν, όσο ζούσε οικογενειακώς στην Κολωνία και όταν επέστρεψε –μόνος του– στη Μόσχα, έχει ένσημα ως μαχητής πολεμικών τεχνών και αγώνων χωρίς κανόνες, έχει συνδεθεί με νεοναζί και άλλες ακροδεξιές προσωπικότητες σε όλο τον κόσμο. Κατά τη Novaya Gazeta, το υπουργείο Εσωτερικών της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας τον αποκάλεσε «έναν από τους πιο σημαντικούς» νεοναζί ακτιβιστές στη Γερμανία και σημείωσε ότι επαγγελματοποίησε την ακροδεξιά υποκουλτούρα των αγώνων χωρίς κανόνες στη χώρα.
Ο ίδιος, σύμφωνα με τους Times, αρνήθηκε τους ισχυρισμούς ότι είναι νεοναζί –ωστόσο έχει αποκλειστεί για 10 χρόνια από τη ζώνη Σένγκεν–, αλλά δεν έκρυψε το «skinhead παρελθόν» του. Απέρριψε, ωστόσο, τον ψευδή ισχυρισμό του Πούτιν ότι η Ουκρανία κυβερνάται από ναζιστικό καθεστώς. Παρά ταύτα, όπως αναφέρει το ίδιο ρεπορτάζ, ομολόγησε τον θαυμασμό του για τα τελετουργικά στοιχεία της ναζιστικής Γερμανίας και της Ιταλίας του Μουσολίνι. «Οι φασίστες είχαν τουλάχιστον στυλ», είπε. «Εδιναν μεγάλη σημασία στην εμφάνιση. Δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο στη σημερινή Ρωσία».
Ο Νικίτιν έχει συνδέσει το όνομά του με τις βίαιες συγκρούσεις με Αγγλους οπαδούς, στη Μασσαλία, κατά τη διάρκεια του Euro 2016, στέλνοντας στο νοσοκομείο περίπου 20 άτομα. Ο ίδιος αρνείται κάθε ανάμειξη στην υποκίνηση βίας, αλλά γελώντας έχει πει: «Τι μέρα κι εκείνη…».
«Δεν μου αρέσει το ποδόσφαιρο, μου αρέσουν οι καβγάδες. Δεν μπορώ να αναφέρω κανέναν παίκτη, δεν ξέρω την ιστορία του συλλόγου [σ.σ. της ΤΣΣΚΑ Μόσχας], δυσκολεύτηκα να βρω το γήπεδο. Μου αρέσει η αδρεναλίνη, το τρέξιμο στην πόλη, στα χωράφια, η δράση», είπε ο Νικίτιν σε μια μεγάλη συνέντευξη στην ουκρανική ιστοσελίδα χούλιγκαν TroubleMakers το 2017, που «κατέβηκε» σχεδόν αμέσως.
Ο Guardian, σε ρεπορτάζ του 2018 για την άνοδο των Ρώσων νεοναζί χούλιγκαν, αναφέρει για τον Νικίτιν: την ημέρα που ο Ντένις Νικίτιν, Ρώσος νεοναζί που ισχυρίζεται ότι κάποτε διέθετε φωτογραφία του Τζόζεφ Γκέμπελς στο δωμάτιό του, συμμετείχε στην πρώτη πάλη στον δρόμο, η μητέρα του τού έφτιαξε ένα γεύμα και του το έβαλε σε πακέτο. Τα τελευταία 12 χρόνια, ο μαχητής των μεικτών πολεμικών τεχνών με έδρα τη Μόσχα έχει καταστεί ανερχόμενο αστέρι της Ακροδεξιάς, αφού ανήλθε στην ιεραρχία μιας από τις κορυφαίες ομάδες χούλιγκαν της Ρωσίας. Εκείνη την ημέρα, όμως, λέει ο ίδιος ο Νικίτιν, ήταν σαν μαθητής στην πρώτη του εκδρομή. Η μητέρα του, που νόμιζε ότι ο 22χρονος γιος της θα πήγαινε να παρακολουθήσει αγώνα ποδοσφαίρου, γέμισε το σακίδιό του με φαγητό και ζεστά ρούχα.
Στην Ουκρανία, όπου βρίσκεται από το 2017, έχει διοργανώσει πολλούς αγώνες μεικτών πολεμικών τεχνών μόνο για τη «λευκή φυλή», ενώ είναι και επιχειρηματίας του Κιέβου, εμπορευόμενος ρούχα με την επωνυμία «White Rex» και έμβλημα έναν ήλιο που παραπέμπει στο γνωστό σύμβολο των Γερμανών ναζί. Το όνομα του μπραντ υποδηλώνει, σύμφωνα με την Telegraph, «Λευκός Ετεροφυλόφιλος Αντιδραστικός Ξενοφοβικός». Τα ρούχα που εμπορεύεται αναγράφουν συνθήματα όπως «SS for sweet ’n’ sexy» και «μηδενική ανοχή» πάνω από εικόνες σκανδιναβικών ρούνων –του παλαιού αλφαβήτου– και σιδερογροθιές.
Ταυτόχρονα, έχει αναλάβει χρέη «πρέσβη» του Τάγματος του Αζόφ στις ακροδεξιές οργανώσεις ανά την Ευρώπη. Σύμφωνα, δε, με το ρωσικό ανεξάρτητο Meduza, το 2018, για παράδειγμα, η γραμματέας του Διεθνούς Παραρτήματος του Αζόφ, Ολένα Σεμενίακα, πίστωσε στον Νικίτιν ότι βοήθησε το δίκτυό της με ακροδεξιούς ακτιβιστές σε όλη την Ευρώπη, εν μέρει χάρη στην ευχέρειά στη Γερμανική και την Αγγλική.
Ο Νικίτιν, κατά την Washington Post, έχει περιγράψει εαυτόν ως «Ρώσο εθνικιστή όλη μου τη ζωή», ωστόσο θεωρεί ότι ο «ρωσικός εθνικισμός έχει πάρει τον λάθος δρόμο», όπως είπε κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο YouTube τον περασμένο Νοέμβριο με τον Ρώσο δημοσιογράφο Ολεγκ Κάσιν που ζει στο Λονδίνο.
Τον Απρίλιο, σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ, ο Νικίτιν δημοσίευσε βίντεο καλώντας λευκούς εθνικιστές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία, τη Γερμανία και άλλες χώρες να πολεμήσουν τον Πούτιν επειδή η Ρωσία είχε μετατραπεί σε αστυνομικό κράτος. Μίλησε αρνητικά για τον Ζελένσκι επειδή είναι Εβραίος και προωθεί «τις χειρότερες φιλελεύθερες αξίες», αλλά είπε ότι ο Πούτιν είναι χειρότερος.
Εντούτοις, ήδη από το 2019, υψηλόβαθμος αξιωματικός της γερμανικής υπηρεσίας πληροφοριών είπε στον Spiegel ότι ο Νικίτιν είναι «ίσως πιο κοντά στις ρωσικές αρχές απ’ ό,τι μπορούμε να αποδείξουμε αυτή τη στιγμή», θέση με την οποία υπάρχουν διαφωνίες από άλλους αναλυτές.
Το Σώμα Ρώσων Εθελοντών
Τον περασμένο Αύγουστο, δημιούργησε το Σώμα Ρώσων Εθελοντών, που, όπως λέει ο ίδιος, επιχειρεί υπό τις διαταγές του ουκρανικού υπουργείου Αμυνας και εντάσσεται στη Διεθνή Λεγεώνα των Υπερασπιστών της Ουκρανίας, που αμφότερα αρνείται επισήμως το Κίεβο. Ο Αντρέι Γιουσόφ, εκπρόσωπος της Κεντρικής Διεύθυνσης Πληροφοριών του υπουργείου Αμυνας της Ουκρανίας, δήλωσε, σύμφωνα με την Washington Post, ότι η ομάδα είναι ανεξάρτητη και ότι «είναι πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας, που έχουν το δικαίωμα να υπερασπιστούν και να απελευθερώσουν την επικράτειά τους από έναν τύραννο και δικτάτορα».
Ο Ντένις Νικίτιν όμως υποστηρίζει ότι δεν θα κατάφερνε να εισβάλει και να επιτεθεί στη ρωσική επαρχία του Μπριάνσκ αν δεν είχε τη βοήθεια του ουκρανικού υπουργείου Αμυνας αλλά και Ρώσων αντικαθεστωτικών, που μάλιστα ανήκουν στην FSB και τον ρωσικό στρατό. «Η Ρωσία είναι μια αχανής περιοχή και έχουμε πολλούς οπαδούς εκεί, μεταξύ των οποίων στρατιωτικό προσωπικό και μέλη της κρατικής ασφάλειας», είπε στους Times. «Πώς αλλιώς πιστεύετε ότι ήταν δυνατόν μια τόσο τεράστια ομάδα βαριά οπλισμένων ανθρώπων να κατόρθωσε να μπει 5 χιλιόμετρα βαθιά στο ρωσικό έδαφος για τόσο καιρό, χωρίς να συλληφθεί;»
Η επίθεση στο Μπριάνσκ χαρακτηρίστηκε τρομοκρατική από τη Μόσχα, ενώ το Κίεβο δήλωσε ότι δεν έχει καμία εμπλοκή στο γεγονός, λέγοντας ότι αποτελεί άλλη μία προβοκάτσια του Βλαντιμίρ Πούτιν, όπως, εξάλλου, σύμφωνα με την ουκρανική πλευρά, είχε συμβεί και με την επίθεση στη γέφυρα της Κριμαίας τον περασμένο Οκτώβριο. Ο Νικίτιν όμως, κατά την Washington Post, επέμεινε: «Ηρθαμε εδώ όχι ως ομάδα εκτροπής. Είμαστε ένας απελευθερωτικός στρατός που ήρθε στη γη του. Σε αντίθεση με τον στρατό του Πούτιν, τους χασάπηδες και τους βιαστές, δεν πολεμάμε τους αμάχους. Ηρθαμε εδώ για να σας ελευθερώσουμε. Σας προτρέπουμε να πάρετε τα όπλα και να πολεμήσετε το αναθεματισμένο καθεστώς του Πούτιν».
Οι Financial Times, εξάλλου, αναφέρουν ότι η επίθεση του Σώματος Ρώσων Εθελοντών φάνηκε να επιβεβαιώνει ότι οι Ρώσοι αντάρτες ήταν έτοιμοι να συντρέξουν το Κίεβο. Ο Νικίτιν είπε στη βρετανική εφημερίδα ότι πολλοί από τους 45 άνδρες που συμμετείχαν στην επίθεση στην επαρχία του Μπριάνσκ ήταν μέρος ενός υπόγειου αντικαθεστωτικού δικτύου με έδρα τη Ρωσία.
Η «Διακήρυξη του Ιρπίν»
Ο Ιλια Πονομάρεφ. (©Associated Press)
Στα τέλη του περασμένου Αυγούστου, αφότου δημιουργήθηκε το Σώμα Ρώσων Εθελοντών, ο Ντένις Νικίτιν, ο Ιλια Πονομάρεφ του Εθνικού Ρεπουμπλικανικού Στρατού και η Λεγεώνα «Ελεύθερη Ρωσία» υπέγραψαν την περίφημη «Διακήρυξη του Ιρπίν», μία πολιτική ένωση Ρώσων που πολεμούν στο πλευρό της Ουκρανίας και προσβλέπουν στην εκθρόνιση του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Σύμφωνα με τη διακήρυξη, όπως μεταδίδεται από ρωσικά μέσα, «η Λεγεώνα “Ελεύθερη Ρωσία”, το Σώμα Ρώσων Εθελοντών και ο Εθνικός Ρεπουμπλικανικός Στρατός επιβεβαιώνουν ότι πήραν τα όπλα για να πολεμήσουν αποκλειστικά ενάντια στους σφετεριστές της εξουσίας στη Ρωσία, τους πολεμοκάπηλους και τους οργανωτές του πολέμου, τους λακέδες και χρηματοδότες τους. Η Ρωσία, εξαπατημένη από την προπαγάνδα του Πούτιν, δεν είναι εχθρός μας – είναι αυτοί που η Λεγεώνα “Ελεύθερη Ρωσία”, το Σώμα Ρώσων Εθελοντών και ο Εθνικός Ρεπουμπλικανικός Στρατός θα προστατεύσουν και θα απαλλάξουν από παράνομες και απαξιωμένες αρχές. Στόχος μας είναι μια ελεύθερη δημοκρατική Ρωσία, χτισμένη στις αρχές της αυτοοργάνωσης των πολιτών και της κοινωνικής δικαιοσύνης, χωρίς ολιγαρχία και διαφθορά, χωρίς αστυνομική βία και αυθαιρεσίες αξιωματούχων, χωρίς πολέμους και προσαρτήσεις».
Ο Ιλια Πονομάρεφ, Μοσχοβίτης και πρώην μέλος της Κρατικής Δούμας με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας, το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα Δίκαιη Ρωσία και τους Πρασίνους, φέρεται ως αρχηγός της πολιτικής ένωσης, κάτι που ο Νικίτιν αρνείται να παραδεχθεί. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Πονομάρεφ –που από το 2019 τού απονεμήθηκε από τον Πέτρο Ποροσένκο η ουκρανική υπηκοότητα– ήταν ο μοναδικός που δεν ψήφισε νόμο που αντιτίθετο στα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, ενώ ψήφισε εναντίον της προσάρτησης της Κριμαίας. Ο Εθνικός Ρεπουμπλικανός Στρατός του Ιλια Πονομάρεφ –που δηλώνει, σύμφωνα με το Newsweek, ότι αποτελείται από Ρώσους ακτιβιστές, στρατιωτικά μέλη, πολιτικούς που είναι «τώρα μαχητές και αντάρτες»–φέρεται, δε, να εμπλέκεται στη δολοφονία της κόρης του Ρώσου διανοούμενου εθνικιστή και μέντορα του Πούτιν, Αλεξάντερ Ντούγκιν, Ντάρια.
«Με γερμανικό τανκ στη Μόσχα»
Ο,τι κι αν λέγεται για τον ίδιο πάντως, ο Ντένις Νικίτιν ζει για το δικό του όραμα, που το περιέγραψε στους Times: «Μια μέρα θα με δείτε να καβαλάω ένα λευκό [γερμανικό] τανκ Leopard 2 στη Μόσχα. Οταν βάλω τη σημαία του Σώματος Ρώσων Εθελοντών στο Κρεμλίνο, θα ξεκινήσουμε την ανοικοδόμηση [της χώρας]».
