Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας, Nτμίτρι Μεντβέτεφ, προειδοποίησε ότι η χώρα του, μεγάλη εξαγωγός σιτηρών, ενδέχεται να περιορίσει τις εξαγωγές γεωργικών προϊόντων μόνο στα «φιλικά» κράτη, μετά τις κυρώσεις που επέβαλε η Δύση.
Ο Μεντβέντεφ, που είναι αναπληρωτής γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, δήλωσε ότι θα ήθελε να παρουσιάσει «κάποια απλά αλλά σημαντικά στοιχεία για την επισιτιστική ασφάλεια στη Ρωσία». Τα περισσότερα από αυτά αποτελούν μέρος της γεωργικής πολιτικής της χώρας επί χρόνια.
«Θα παρέχουμε διατροφικά και γεωργικά προϊόντα στους φίλους μας», τόνισε ο Μεντβέντεφ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Ευτυχώς έχουμε πολλούς και δεν βρίσκονται στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική».
Ήδη η Ρωσία παρέχει σιτηρά κυρίως στις χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η ΕΕ και η Ουκρανία είναι οι μεγάλοι ανταγωνιστές της στο εμπόριο σιτηρών. Προτεραιότητα αποτελεί η εγχώρια αγορά της Ρωσίας και ο έλεγχος τιμών σε αυτή, επεσήμανε ο Μεντβέντεφ. Η Ρωσία έχει επιβάλει ποσοστώσεις στις εξαγωγές σιτηρών και φόρους από το 2021 σε μια προσπάθεια να σταθεροποιήσει τις εγχώριες τιμές τροφίμων.
Οι εξαγωγές σιτηρών στους «φίλους» της Ρωσίας θα πληρώνονται τόσο σε ρούβλια όσο και στα εθνικά νομίσματα των χωρών, εξήγησε ο ίδιος.
Παιχνίδια με τις πληρωμές αερίου σε ρούβλια
Tα παραπάνω έρχονται σε συνέχεια του «πόκερ» των τελευταίων 24ώρων με το φυσικό αέριο. Οι ροές ρωσικού αερίου θα συνεχιστούν στην Ευρώπη αν και η Ρωσία απαιτεί να πληρώνονται εφεξής σε ρούβλια και καλεί την πελατεία της να ανοίξει λογαριασμούς σε ρούβλια εντός της ημέρας. Μέσω των λογαριασμών αυτών σε ρωσικές τράπεζες θα μετατρέπονται σε ρούβλια τα δολάρια και τα ευρώ των πληρωμών για το φυσικό αέριο.
Καθησυχάζοντας κάπως τους Ευρωπαίους ηγέτες που από την Τετάρτη βρίσκονταν σε ατμόσφαιρα συναγερμού, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε σε μαγνητοσκοπημένη ομιλία του ότι «η Ρωσία σέβεται την επιχειρηματική της φήμη, πάντα ανταποκρινόμαστε και θα εξακολουθήσουμε να ανταποκρινόμαστε στις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από όλα τα συμβόλαια, συμπεριλαμβανομένων των συμβολαίων για την προμήθεια φυσικού αερίου». Διευκρίνισε μάλιστα πως θα συνεχιστούν οι ροές αερίου στον όγκο και στις τιμές που προβλέπουν οι μακροπρόθεσμες συμφωνίες, αν και προειδοποίησε πως θα διακοπούν οι εξαγωγές ενέργειας προς όσους πελάτες δεν δεχθούν τους νέους όρους που τίθενται σε εφαρμογή. Παρά την απαίτηση του Ρώσου προέδρου για «άμεση έναρξη λογαριασμών σε ρούβλια στις ρωσικές τράπεζες», οι δηλώσεις του έπεισαν τους Ευρωπαίους ηγέτες ότι η μεταβολή που σχεδιάζει το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να οδηγήσει σε διακοπή ή μείωση των ροών αερίου. Αφήνοντας πάντως να διαφανεί η σύγχυση που έχουν προκαλέσει οι αντιφατικές και κάπως ακατανόητες ανακοινώσεις του Κρεμλίνου, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ τόνισε πως «για μας σε ό,τι αφορά την απειλή του Πούτιν ή την ανακοίνωσή του ή το σχέδιό του –γιατί δεν ξέρουμε και πώς ακριβώς να το αποκαλέσουμε πλέον– σε ό,τι αφορά τις πληρωμές σε ρούβλια, το θέμα είναι ότι τα συμβόλαια εξακολουθούν να ισχύουν και θα τηρηθούν».
Η δήλωση του κ. Χάμπεκ αντανακλά την ανακούφιση του Βερολίνου που μετά το αίτημα του Ρώσου προέδρου για πληρωμές σε ρούβλια και την απειλή της διακοπής των ροών είχε επιστρατεύσει σύστημα «έγκαιρης προειδοποίησης» για το ενδεχόμενο ανεπάρκειας ενέργειας στη χώρα. Παράλληλα, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς τόνισε πως οι γερμανικές εταιρείες θα εξακολουθούν να πληρώνουν το ρωσικό φυσικό αέριο με ευρώ, όπως προβλέπουν τα συμβόλαια με την Gazprom. Εκπρόσωπος της γαλλικής προεδρίας που προτίμησε την ανωνυμία τόνισε, επίσης, πως ο καινούργιος μηχανισμός δεν μεταβάλλει τις πληρωμές. Προσέθεσε, όμως, πως η Γαλλία εκπονεί σχέδιο εκτάκτου ανάγκης για την προμήθειά της σε φυσικό αέριο δεδομένης της αβεβαιότητας.
Τόσο το Βερολίνο όσο και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσας είχαν σπεύσει να απορρίψουν το αίτημα της Μόσχας χαρακτηρίζοντάς το μονομερή παραβίαση των όρων των συμβολαίων. Χθες όμως το Κρεμλίνο έδωσε στη δημοσιότητα το περιεχόμενο διατάγματος του Ρώσου προέδρου που σκιαγραφεί μηχανισμό με τον οποίο οι ξένοι πελάτες της Ρωσίας θα μετατρέπουν το δολάριο ή τα ευρώ στο ρωσικό νόμισμα μέσω της ρωσικής τράπεζας στην οποία θα έχουν καταθέσει τα χρήματα της πληρωμής. Θα πρόκειται για ειδικούς λογαριασμούς που θα ανοίγουν στην Gazprombank, την τράπεζα της Gazprom, στην οποία και θα καταβάλλονται τα χρήματα με τη συναλλαγή να γίνεται άνετα από απόσταση. Στη συνέχεια η ρωσική τράπεζα θα τα μετατρέπει σε ρούβλια και θα τα μεταφέρει στον λογαριασμό που θα έχει ανοίξει ο πελάτης σε ρούβλια. Η πληρωμή θα θεωρείται ολοκληρωμένη μόνον όταν θα έχουν μεταφερθεί τα ρούβλια στον λογαριασμό του πελάτη.
Στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του, ο Ρώσος πρόεδρος τόνισε, άλλωστε, πως η μετατροπή των πληρωμών σε ρούβλια στοχεύει στο να ενισχύσει την εθνική κυριαρχία της Ρωσίας γι’ αυτό και θα προβεί σε ανάλογα βήματα και στις άλλες εξαγωγές της. Αναλυτές εκτιμούν πως το σύστημα αυτό στοχεύει στο να στηρίξει το ρωσικό νόμισμα που έχει υποτιμηθεί σημαντικά έναντι του δολαρίου και των άλλων μεγάλων νομισμάτων από την αρχή του πολέμου.
Σύμφωνα με την Κάτια Γιαφίμαβα, συνεργάτιδα του Oxford Institute for Energy Studies, «ο Πούτιν ήθελε τελικά να διαμηνύσει πως όσο πληρώνεται το αέριο εγκαίρως και εις το ακέραιον, θα συνεχίζονται οι ροές του». Η ίδια υπογραμμίζει πως «αν η Ευρώπη χάσει το ρωσικό φυσικό αέριο δεν θα είναι επειδή αποφάσισε η Ρωσία να κόψει τις ροές αλλά επειδή η Ευρώπη δεν πληρώνει». Η ίδια αναλύτρια θεωρεί, επίσης, πιθανόν να προσπαθεί ο Ρώσος πρόεδρος να προστατεύσει την Gazprombank από τις κυρώσεις καθώς είναι από τις ελάχιστες μεγάλες τράπεζες της Ρωσίας στις οποίες δεν έχουν ακόμη επιβληθεί κυρώσεις. Ο Νάθαν Πίπερ, επικεφαλής του τομέα πετρελαίου και αερίου στην Investec, εκτιμά πως ο Ρώσος πρόεδρος επιχειρεί να «επιστρέψει την οικονομική πίεση στην Ευρώπη», καθώς και να ενισχύσει το ρωσικό νόμισμα εφόσον η ζήτηση για ρούβλια θα είναι υψηλότερη. Οπως πάντως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, θα είναι περιορισμένη η στήριξη που θα προσφέρει στο ρούβλι το εν λόγω σύστημα, καθώς από τη στιγμή που επιβλήθηκαν κυρώσεις στη Ρωσία, το Κρεμλίνο υποχρέωσε την Gazprom να μετατρέπει έτσι κι αλλιώς το 80% των συναλλαγματικών της διαθεσίμων σε ρούβλια. Αυτό σημαίνει ότι με το νέο σύστημα απλώς θα μετατρέπει το 100% του συναλλάγματος στο ρωσικό νόμισμα.
με πληροφορίες από Reuters, Bloomberg, BBC
