Αλεξάνδρα Βουδούρη
Με το κλείσιμο της κάλπης στην Ιταλία απόψε τα μεσάνυχτα ολοκληρώνεται η μεγαλύτερη εκλογική διαδικασία στον κόσμο –μετά την Ινδία– που ξεκίνησε την Πέμπτη στην Ολλανδία, περιλαμβάνει 200 πολιτικά κόμματα και αφορά 360 εκατ. πολίτες με δικαίωμα ψήφου για την ανάδειξη 720 ευρωβουλευτών και κυρίως για την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης την επόμενη πενταετία.
Μια πανευρωπαϊκή ψήφος –που περνάει από τις κάλπες 27 κρατών-μελών– θα αναδείξει το πώς θέλουν οι Ευρωπαίοι να ανταποκριθεί η Ε.Ε. σε σχέση με την καθημερινότητά τους, το κόστος ζωής, τον επίμονο πληθωρισμό, την κλιματική κρίση, το μεταναστευτικό και την ασφάλεια, εν μέσω δύο πολέμων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Ας δούμε ποιοι είναι οι δείκτες για να σταθμιστεί τη Δευτέρα η επιρροή της εκλογικής ετυμηγορίας στο μέλλον της Ενωσης:
Θα ενδώσει το ΕΛΚ στη σαγήνη της Δεξιάς;
Ο λόγος ανήκει δικαιωματικά στον «πρώτο», και σε αυτή την περίπτωση στο κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) –αφού βγει εκ νέου νικητής–, το οποίο θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα πει «ναι» στη συνέχιση του συνασπισμού με Σοσιαλιστές και Φιλελευθέρους ή θα δοκιμάσει μια πιο δεξιά συμμαχία εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Ε.Κ.). Προσώρας το ΕΛΚ έχει –εν μέρει– ανοίξει τα χαρτιά του. «Σημείο εκκίνησης, η συνεργασία με Σοσιαλιστές και Φιλελεύθερους», δηλώνει ο πρόεδρός του Μάνφρεντ Βέμπερ, αφήνοντας όμως ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
Βάσει των τελευταίων προγνωστικών, μια συμμαχία ΕΛΚ με Σοσιαλιστές και Φιλελεύθερους –σε περίπτωση που βγουν τρίτοι– φθάνει έως τις 398 έδρες από τις συνολικά 720, μια «άνετη» πλειοψηφία. Με εμφανή πρόθεση τη διατήρηση της «ζώνης ασφαλείας» (cordon sanitaire), οι δυνάμει πολιτικοί εταίροι του ΕΛΚ έχουν αποκλείσει κάθε συνεργασία με τους συντηρητικούς και μεταρρυθμιστές του ECR και την ακροδεξιά ευρωομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID).
Ρόλο «κλειδί» για τον σχηματισμό «μεγάλου συνασπισμού» θα παίξει το ποια θέση θα καταλάβουν τελικά οι Φιλελεύθεροι στο φώτο φίνις των εκλογών. Στην εξίσωση του φιλοευρωπαϊκού «κέντρου» δεν αποκλείεται πιθανή συνεργασία με τους Πράσινους, που αν και αποδυναμωμένοι –καθώς θα κερδίσουν έως 55 έδρες– θα παίξουν ρόλο και στην ψήφιση συγκεκριμένων νομοθετημάτων, αλλά και ενδεχομένως στη στήριξη της «εκλεκτής» του ΕΛΚ για την προεδρία της Κομισιόν.
Πόσο ισχυρή θα είναι τελικά η Ακροδεξιά;
Αν κάτι έχει απασχολήσει περισσότερο (και) σε αυτές τις ευρωεκλογές είναι η ενίσχυση των ακροδεξιών κομμάτων. Κοινός «πυρήνας»: η σκληρή στάση στο μεταναστευτικό και η ενίσχυση της αυτονομίας των ευρωπαϊκών χωρών στη λήψη των αποφάσεων, στο πλαίσιο μιας αντι-ευρωπαϊκής ατζέντας. Οι σχέσεις με τη Ρωσία και ο βαθμός αποδοχής των ευρωπαϊκών κανόνων και της νομοθεσίας δεν έχουν επιτρέψει έως τώρα τον σχηματισμό «υπερομάδας» της Ακροδεξιάς.
Την οραματίζεται ωστόσο η ηγέτις της γαλλικής Εθνικής Συσπείρωσης (RN) Μαρίν Λεπέν, που προσκάλεσε ευθέως την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι για τον σχηματισμό της. Συνένωση των δύο ευρωομάδων (ID και ECR) σημαίνει δεύτερη πολιτική δύναμη με 160 έδρες, αλλά με αδύναμο αποτέλεσμα καθώς θα έχουν απέναντί τους όλο το φιλοευρωπαϊκό τόξο, περιλαμβανομένου και του ΕΛΚ.
Για τον σχηματισμό της «υπερομάδας», πάντως, η Λεπέν απέκλεισε πρόσφατα την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) από την ID και τίθεται πλέον το ερώτημα εάν το γερμανικό κόμμα κατορθώσει να συγκεντρώσει 23 ευρωβουλευτές από επτά κράτη-μέλη (κριτήριο για τον σχηματισμό ευρωομάδας). Αρκετοί δεν το θεωρούν απίθανο, καθώς στο πλευρό της AfD μπορεί να βρεθούν το πορτογαλικό Chega, το κυπριακό ΕΛΑΜ ή άλλα ακροδεξιά κόμματα από Πολωνία, Λιθουανία, Βουλγαρία, με κοινό «σημείο» τη φιλορωσική στάση τους.
Θα επιζήσει η Ούρσουλα;
Η υποψήφια του ΕΛΚ για την προεδρία της Κομισιόν θα μπορούσε θεωρητικά να νιώθει «ασφαλής» με έναν κεντρώο συνασπισμό ΕΛΚ, Σοσιαλιστών και Φιλελευθέρων, καθώς συνολικά ξεπερνούν τον «μαγικό αριθμό» των 361 ψήφων για την επανεκλογή της από το Ε.Κ. (εάν εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο).
Δεδομένης της δυσαρέσκειας αρκετών κομμάτων εντός των τριών ευρωομάδων και καθώς η ψήφος είναι μυστική –άρα, όχι δεδομένη–, η Φον ντερ Λάιεν θα στραφεί και προς τους Πράσινους (που όμως το 2019 δεν τη στήριξαν) αλλά και προς κόμματα του ECR όπως της Μελόνι ή του Τσέχου πρωθυπουργού Πετρ Φιάλα, το κόμμα του οποίου εσχάτως «πολιορκεί» το ΕΛΚ, όπως και το ουγγρικό του Πέτερ Μάγιαρ, που θα «κόψει» έδρες από το Fidesz του Βίκτορ Ορμπαν εκλέγοντας έως και 6 ευρωβουλευτές.
Κρίσιμη ημερομηνία: η 18η Ιουλίου, οπότε αναμένεται να διεξαχθεί η ψηφοφορία εκλογής της προέδρου της Κομισιόν στην πρώτη ολομέλεια του νέου Ε.Κ.
