Όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αποφάσισε τον Μάιο του 2021 να χρησιμοποιήσει το ελληνικό αλφάβητο για να ονοματίσει τις «παραλλαγές ανησυχίας» του κορωνοϊού, το έκανε για λόγους απλότητας και για να μη στιγματίζονται οι χώρες προέλευσης κάθε στελέχους (π.χ. βρετανική μετάλλαξη, ινδική μετάλλαξη κλπ.)
Το πρώτο ήταν το Άλφα, το δεύτερο Βήτα και ούτω καθεξής, αν και ο ΠΟΥ παρέλειψε το Νι και το Ξι λόγω της πιθανότητας για ηχητική σύγχυση, για το μεν Νι επειδή στα αγγλικά (Nu) έμοιαζε ακουστικά με τη λέξη «νέος» (new), για το δε Ξι για να μη θυμίζει το όνομα του Κινέζου προέδρου, που προφέρεται Σι Τζινπίνγκ αλλά γράφεται Xi Jinping.
Ωστόσο από τότε που η Omicron έγινε η κυρίαρχη παραλλαγή του ιού, τα νέα στελέχη έλαβαν ονόματα όπως BA.4, BA.5 και BA.2.75. Γιατί σε κανένα δεν έχει δοθεί ελληνικό γράμμα;
Ο ΠΟΥ διαθέτει πολλαπλά συστήματα ονομασίας για διαφορετικά είδη κοινού. Το Pango, το σύστημα ονομασίας που είναι υπεύθυνο για αλφαριθμητικά επίθετα όπως το BA.5, προορίζεται για επιστήμονες. Διακρίνει μεταξύ μιας σειράς αναδυόμενων παραλλαγών για να παρακολουθεί τη μετάδοση σε κοκκώδες επίπεδο.
Το κοινό, από την άλλη πλευρά, χρειάζεται πληροφορίες σχετικά με αυτές τις παραλλαγές που προκαλούν ανησυχία. Εάν ένα στέλεχος είναι εξαιρετικά μεταδοτικό, προκαλεί σοβαρή ασθένεια ή αποφεύγει τις δοκιμές ή τα εμβόλια, θα επισημαίνεται ως τέτοιο. Αυτό το καθιστά επιλέξιμο για ένα νέο ελληνικό γράμμα.
Οι υποπαραλλαγές που προέκυψαν από την Όμικρον δεν μπαίνουν ακόμη σε αυτή την κατηγορία, αν και διαφέρουν από το αρχικό στέλεχος. Οι BA.1 και BA.2, οι δύο άμεσοι απόγονοι της ‘Ομικρον, διαφέρουν μεταξύ τους κατά 23 μεταλλάξεις. Σημειώνεται ότι και η Άλφα είχε 23 μεταλλάξεις σε σύγκριση με τον αρχικό ιό της Γουχάν.
Όμως η ποσότητα των μεταλλάξεων από μόνη της δεν σημαίνει πολλά. Το πώς αυτές οι μεταλλάξεις επηρεάζουν τη δομή και τη λειτουργία του ιού είναι πολύ πιο σημαντικό. Το BA.5, για παράδειγμα, έχει τρεις σημαντικές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδας, η οποία είναι κρίσιμη για τη μόλυνση και τη μετάδοση. Οι άνθρωποι μπορούν να κολλήσουν BA.5 μόλις εβδομάδες αφού κολλήσουν την BA.2.
Μερικοί επιστήμονες πιστεύουν ότι η Άλφα και η Δέλτα μοιάζουν περισσότερο από τα BA.2 και BA.5. Και αρκετές υποπαραλλαγές φαίνεται να ταιριάζουν στα κριτήρια για παραλλαγές που προκαλούν ανησυχία. Τα BA.4 και BA.5 είναι πιο μολυσματικά από την αρχική Όμικρον και μπορούν καλύτερα να αποφύγουν την ανοσία από εμβόλια ή προηγούμενη μόλυνση. Κανένα όμως δεν διαφέρει από την Όμικρον όσο η Όμικρον από τη Δέλτα.
Ο ΠΟΥ υποστηρίζει ότι, επειδή καμία από τις υποπαραλλαγές δεν οδηγεί σε μια ασθένεια σημαντικά διαφορετική από την Όμικρον, θα πρέπει να ταξινομηθούν ως «κατηγορίες υπό παρακολούθηση» προς το παρόν. Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε αντίθεση με εκείνη τον Μάρτιο του 2021, όταν φαινόταν ο ΠΟΥ να ορίζει νέες παραλλαγές ανησυχίας σχεδόν τόσο γρήγορα όσο ο ίδιος ο ιός θα μπορούσε να αναπαραχθεί. Σε λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα μετονόμασε τέσσερις γενεαλογίες του κορωνοϊού σε Ζήτα, Ήτα, Θήτα και Γιώτα. Κανένα δεν παραμένει στη μνήμη του κόσμου.
Υπάρχουν συμβιβασμοί μεταξύ της γρήγορης ονομασίας μιας νέας γενεαλογίας και της αναμονής να δούμε πόσο διαδεδομένη θα γίνει. Ο κορωνοϊός εξελίσσεται πολύ γρήγορα και εξαπλώνεται πολύ απρόβλεπτα για να είναι σίγουρος ότι ένα στέλεχος θα γίνει κυρίαρχο. Η πρόωρη ανάθεση σε μια παραλλαγή της σημασίας ενός ελληνικού γράμματος κινδυνεύει να μπερδέψει το κοινό. Και το αλφάβητό μας έχει μόνο 24 γράμματα. Το Όμικρον είναι το 15ο…
Πηγή: The Economist
