Την ώρα που το ακροδεξιό AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) βρίσκεται σε τροχιά ανόδου πυκνώνοντας τις ξενοφοβικές του δράσεις, ο πολιτικός διάλογος στη Γερμανία φουντώνει αναφορικά με τα πιθανά μέσα περιορισμού της επιρροής του κόμματος. Σε δημοσίευμά του, το Politico επισημαίνει χαρακτηριστικά πως η συζήτηση αφορά πλέον και το αν και κατά πόσο θα ήταν αποτελεσματική η απαγόρευση του κόμματος.
Η έναρξη της συζήτησης είχε ξεκινήσει από τη Σάσκια Εσκεν, ηγετικό στέλεχος του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), στις αρχές του μήνα.
Εκτοτε, προσωπικότητες από όλο το πολιτικό φάσμα τοποθετούνται για το εάν μια προσπάθεια απαγόρευσης του AfD θα ήταν αποτελεσματική και πολιτικά υπεύθυνη τακτική ή αν θα τροφοδοτούσε περαιτέρω την άνοδο του κόμματος.
Με δεδομένη τη σκοτεινή ιστορική σελίδα της ανόδου των ναζί στην εξουσία της χώρας αφότου είχαν καταγράψει δυναμικές καταγραφές σε εκλογικές αναμετρήσεις, δεν είναι λίγα τα πολιτικά πρόσωπα –προερχόμενα κυρίως από τον χώρο της Αριστεράς– που θεωρούν ιστορικά επιβεβλημένη την απαγόρευση του AfD.
Από την άλλη, πολλοί εκτιμούν ότι μια πρωτοβουλία απαγόρευσης πιθανώς να έφερνε τα αντίθετα αποτελέσματα. Το AfD θα είχε πάτημα να κατηγορήσει τα άλλα κόμματα ότι αλλοιώνουν τη δημοκρατική βούληση του γερμανικού λαού και να αυτοσυστηθεί ως μια πολιτική δύναμη την οποία οι πολιτικοί της αντίπαλοι μπορούν να νικήσουν μόνο διά της απαγόρευσης, εκτιμούν οι υποστηρικτές της άποψης κατά της απαγόρευσης του κόμματος.
Το Politico, μάλιστα, εκτιμά ότι ήδη στελέχη του AfD προσπαθούν να εργαλειοποιήσουν πολιτικά τον διάλογο για ενδεχόμενη απαγόρευση του κόμματος. Η Αλις Βάιντελ, ηγετικό στέλεχος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία, λέει χαρακτηριστικά ότι «η συζήτηση αυτή είναι εντελώς παράλογη και αναδεικνύει την αντιδημοκρατική συμπεριφορά αυτών που την προωθούν».
Η συγκυρία είναι πολιτικά «καυτή» στη Γερμανία. Το AfD φαίνεται ότι θα τα πάει καλύτερα από ποτέ στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, καθώς και στις εκλογές που θα διεξαχθούν σε τρία κρατίδια τον Σεπτέμβριο. Το κόμμα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη δεύτερη θέση στις εθνικές δημοσκοπήσεις, ενώ σε όλα τα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, πλην του Βερολίνου, προηγείται επί του παρόντος.
Την ίδια στιγμή, μετά την αποκάλυψη ότι πολιτικοί από την Εναλλακτική για τη Γερμανία επεξεργάστηκαν ένα μάστερ πλαν για μαζικές απελάσεις σε περίπτωση που θα έρθει στην εξουσία το κόμμα, η συζήτηση για την απαγόρευση έχει επανέλθει εκ νέου στο προσκήνιο.
Ο Σολτς αποδοκίμασε τα σχέδια. «Προστατεύουμε τους πάντες, ανεξάρτητα από χώρα καταγωγής, χρώμα δέρματος ή από το πόσο άβολα κάνει να νιώθουν οι φανατικοί με φαντασιώσεις αφομοίωσης», ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σημειώνοντας ότι «οι δημοκράτες πρέπει να ενωθούν».
Πολλοί από τους πιο ακραίους ηγέτες του AfD δραστηριοποιούνται στην ανατολική Γερμανία. Σε δύο από τις τρεις πολιτείες όπου το AfD θα συμμετάσχει στις πολιτειακές εκλογές του επόμενου έτους –στη Θουριγγία και τη Σαξονία–, οι Αρχές έχουν χαρακτηρίσει τα τοπικά παραρτήματα ως «εξτρεμιστικά», ένας χαρακτηρισμός που ενισχύει τα νομικά επιχειρήματα υπέρ της απαγόρευσης.
Οπως αναφέρει το Politico, το Σύνταγμα της Γερμανίας επιτρέπει απαγορεύσεις κομμάτων που «επιδιώκουν να υπονομεύσουν ή να καταργήσουν την ελεύθερη δημοκρατική τάξη».
Το συνταγματικό δικαστήριο της Γερμανίας έχει προχωρήσει στην απαγόρευση κομμάτων μόνο δύο φορές. Η πρώτη περίπτωση αφορούσε έναν ιδεολογικό απόγονο του ναζιστικού κόμματος το 1952 και η δεύτερη το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γερμανίας που απαγορεύτηκε το 1956.
Πιο πρόσφατα, το 2017, το δικαστήριο είχε κρίνει ότι ένα νεοναζιστικό κόμμα γνωστό ως Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα (NPD), ενώ πληρούσε τα ιδεολογικά κριτήρια ώστε να απαγορευθεί, ήταν πολύ περιθωριακό και συνεπώς δεν αποτελούσε κίνδυνο για τη γερμανική δημοκρατία.
Με δεδομένη, όμως, την επιρροή του AfD, μια διαδικασία απαγόρευσής του θα έθετε εντελώς διαφορετικά διλήμματα. Ενα από αυτά, σύμφωνα με το Politico, θα ήταν η προσέγγιση των άλλων κομμάτων προς τους σημερινούς υποστηρικτές του AfD.
Για την ώρα, πάντως, οι κεντροδεξιές πολιτικές δυνάμεις εκφράζουν την αντίθεσή τους σε μια ενδεχόμενη απαγόρευση. Ακόμη και στο εσωτερικό των Σοσιαλδημοκρατών –για τους οποίους η ιστορία αντίστασης στους ναζί αποτελεί πηγή έντονης εσωτερικής υπερηφάνειας– παρατηρείται έντονη διαφωνία σχετικά με το εάν η απαγόρευση αποτελεί μια καλή ιδέα.
«Αν απαγορεύσουμε ένα κόμμα το οποίο δεν συμπαθούμε, αλλά εκείνο εξακολουθεί να προηγείται στις δημοσκοπήσεις, αυτό θα το οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη συσπείρωση» αναφέρει χαρακτηριστικά ο σοσιαλδημοκράτης Κάρστεν Σνάιντερ στη Süddeutsche Zeitung, εκτιμώντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι παράπλευρες ζημιές θα είναι ιδιαιτέρως σοβαρές.
Με πληροφορίες από Politico
