ΠΗΓΗ: Reuters
Ο δρόμος της Σουηδίας προς το ΝΑΤΟ παραμένει αποκλεισμένος από την Τουρκία και την Ουγγαρία, τη στιγμή που η Φινλανδία εντάχθηκε και επισήμως στη Βορειοατλαντική Σημασία χθες Τρίτη, αφού η αίτησή της επικυρώθηκε σε χρόνο ρεκόρ.
Οι αναλυτές δεν αναμένουν από την Άγκυρα να επικυρώσει το αίτημα ένταξης της Σουηδίας πριν από τις τουρκικές εκλογές στις 14 Μαΐου. Ακόμα και μετά από αυτές, όμως, παραμένει ασαφές τι θα ήταν αυτό που θα έκανε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αλλάξει στάση. Σε ό,τι αφορά την Ουγγαρία, φαίνεται πως ακολουθεί κι εκείνη το παράδειγμα της Άγκυρας.
Το υπόβαθρο
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 είχε ως αποτέλεσμα η Σουηδία και η Φινλανδία να αφήσουν στην άκρη την ουδέτερη πολιτική που υιοθετούσαν μέχρι τότε και να στραφούν προς την προστασία που μπορεί να τους παρέχει το ΝΑΤΟ.
Η πλειοψηφία των μελών της Συμμαχίας επικύρωσαν με γρήγορους ρυθμούς τα αιτήματα ένταξης των δύο βορειοευρωπαϊκών χωρών, υποστηρίζοντας ότι η Φινλανδία – της οποίας τα σύνορα με τη Ρωσία έχουν έκταση 1.300 χιλιομέτρων – αλλά και η Σουηδία θα ισχυροποιήσουν την παρουσία του ΝΑΤΟ στη Βαλτική.
Παρά τις αρχικές της ενστάσεις, η Άγκυρα έδωσε την έγκρισή της για την ένταξη της Φινλανδίας, αλλά κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε και στην περίπτωση της Σουηδίας, καθώς η τουρκική πλευρά ισχυρίζεται πως η Στοκχόλμη δεν παίρνει στα σοβαρά τις ανησυχίες της σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και δεν έχει τηρήσει πλήρως τις δεσμεύσεις της στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της Μαδρίτης το 2022.
Η Ουγγαρία από την πλευρά της ακολούθησε την ίδια προσέγγιση με την Τουρκία και καθυστερεί την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας.
Ποιες είναι οι ενστάσεις της Τουρκίας;
Η Σουηδία έχει επικρίνει την Τουρκία για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για προβληματικές πτυχές στη δημοκρατία της, προκαλώντας την ενόχληση της Άγκυρας.
Η Τουρκία, από την άλλη, υποστηρίζει ότι η Στοκχόλμη παρέχει άσυλο σε μέλη ομάδων τις οποίες η Άγκυρα θεωρεί τρομοκρατικές – κατηγορίες που η σουηδική πλευρά αρνείται. Επιπλέον, η Τουρκία ζητεί την έκδοση των εν λόγω ατόμων προκειμένου να σημειωθεί πρόοδος σε ό,τι αφορά την επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Τα σουηδικά δικαστήρια, ωστόσο, έχουν μπλοκάρει κάποιες από τις απελάσεις.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η Τουρκία έχει εκφράσει επίσης τις ενστάσεις της σε διαμαρτυρίες που έλαβαν χώρα στη Στοκχόλμη και στη διάρκεια των οποίων οι διαδηλωτές έκαψαν το Κοράνι, ενώ σε μία άλλη περίπτωση κρέμασαν ανάποδα ένα ομοίωμα του Ερντογάν.
Η Άγκυρα χαρακτηρίζει τα παραπάνω ως εγκλήματα πολέμου, ενώ η Σουηδία αναφέρει ότι εντάσσονται στο νομικό πλαίσιο της ελευθερίας του λόγου.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι οι τουρκικές εκλογές του Μαΐου θα είναι η μεγαλύτερη πολιτική πρόκληση που θα αντιμετωπίσει ο Ερντογάν στα είκοσι χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία. Το ζήτημα του ΝΑΤΟ ίσως αξιοποιηθεί για να αποσπάσει το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων από την κρίση του κόστους διαβίωσης στη χώρα.
Μια νίκη της αντιπολίτευσης – ένα σενάριο που θεωρείται ρεαλιστικό – θα ενίσχυε τις πιθανότητες της Σουηδίας για μια πιο γρήγορη ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Πότε θα ανοίξει τον δρόμο η Τουρκία;
Μόλις οι εκλογές φύγουν από τη μέση, είναι πιθανό να ανοίξει και ο δρόμος της Σουηδίας προς το ΝΑΤΟ. Δεν υπάρχει όμως κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και ακόμα και τότε κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα δοθεί το πράσινο φως από την Άγκυρα.
Η Σουηδία λέει πως έχει εφαρμόσει όσα συμφωνήθηκαν στη Μαδρίτη – συμπεριλαμβανομένης της αυστηρότερης νομοθεσίας για ζητήματα τρομοκρατίας – και πως κάποια από τα αιτήματα της Άγκυρας είναι αδύνατο να γίνουν δεκτά.
Σημειώνεται ότι η Τουρκία είχε βρεθεί και στο παρελθόν σε αντιπαράθεση με άλλους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ αλλά εν τέλει έκανε πίσω.
Μια αλλαγή ίσως έρθει μετά τις εκλογές, ή μπορεί ο Ερντογάν να ζητήσει περισσότερα στοιχεία ότι η Σουηδία έλαβε υπόψη τις ανησυχίες της για την ασφάλεια. Πάντως, σύμφωνα με ειδικούς, είναι δύσκολο να γίνουν προβλέψεις.
Είναι επικίνδυνες για τη Σουηδία οι καθυστερήσεις;
Η Σουηδία έχει αναφέρει ότι η θέση της σε ό,τι αφορά την ασφάλεια είναι καλύτερη από ό,τι πριν να υποβάλει το αίτημα ένταξης στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, έχει λάβει εγγυήσεις υποστήριξης από χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γερμανία.
Επιπλέον, ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, έχει δηλώσει πως θα ήταν αδιανόητο να μην στηρίξει η Συμμαχία τη Σουηδία στην περίπτωση που απειληθεί.
Η Σουηδία συνεργάζεται ήδη στενά με το ΝΑΤΟ και οι διαδικασίες ένταξης προχωρούν.
Η χώρα έχει ισχυρές εναέριες δυνάμεις και έναν στόλο υποβρυχίων ειδικά σχεδιασμένο για την περιοχή της Βαλτικής, και αυτά αναμένονται να ισχυροποιήσουν την παρουσία του ΝΑΤΟ στην περιοχή.
