Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Τον Ιούνιο του 2022, με φόντο τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η χώρα του δίνει το πράσινο φως προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για να ενταχθούν η Φινλανδία και η Σουηδία στη Βορειοατλαντική Συμμαχία.
Περίπου δέκα μήνες μετά, την άνοιξη του 2023 (τέλη Μαρτίου – αρχές Απριλίου), η τουρκική πλευρά επικύρωσε μεν την ένταξη της Φινλανδίας… αλλά όχι και της Σουηδίας.
Ένα τρίμηνο αργότερα, τον Ιούλιο του 2023, με φόντο τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι ανοίγει πια ο δρόμος και για την ένταξη της Σουηδίας.
Περίπου τέσσερις μήνες μετά, τον Οκτώβριο του 2023, ο Τούρκος πρόεδρος ανακοίνωσε ότι στέλνει το πρωτόκολλο ένταξης της Σουηδίας προς έγκριση στην τουρκική εθνοσυνέλευση.
Έναν μήνα αργότερα, με το ημερολόγιο να δείχνει Νοέμβριο πια, η επιτροπή εξωτερικών σχέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου συνεδρίασε μεν για να επικυρώσει τη νατοϊκή ένταξη της Σουηδίας που ακόμη εκκρεμεί, αλλά δεν ψήφισε επί αυτού. Η σχετική ψηφοφορία, που ήταν να γίνει αυτήν την εβδομάδα, μετατέθηκε για την επόμενη συνεδρίαση της αρμόδιας επιτροπής… που δεν είναι σαφές ωστόσο πότε ακριβώς θα γίνει. Προς το παρόν πάντως, δεν έχει οριστεί ημερομηνία…
Από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, έχουν πια περάσει 21 μήνες. Εν τω μεταξύ, στον άξονα ΝΑΤΟ – Ρωσίας επήλθαν ρήγματα, ανατροπές και ανακατατάξεις. Μόνη επίμονη «σταθερά» μέσα σε έναν κόσμο ραγδαίων αλλαγών: η στάση της Τουρκίας του Ερντογάν ο οποίος περιμένει τα φλας των ΜΜΕ στις Συνόδους Κορυφής για να ανακοινώσει ενώπιον όλων την άρση βέτο τα οποία όμως στην πράξη δεν αίρονται…
Επί της ουσίας, βέβαια, δεν πρόκειται για καινοφανή τουρκική πρακτική. Με άλλα λόγια, δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία υψώνει εμπόδια στους δυτικούς σχεδιασμούς. Τουναντίον.
Κάτι ανάλογο είχε κάνει, επί παραδείγματι:
– το 2003 (απορρίπτοντας τότε το αίτημα των Αμερικανών που ζητούσαν από την Άγκυρα να δώσει το πράσινο φως προκειμένου να περάσουν οι δυνάμεις της 4η Μεραρχίας Πεζικού του στρατού των ΗΠΑ από τουρκικό έδαφος στο πλαίσιο της αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ)
– το 2009 (μπλοκάροντας τότε την υποψηφιότητα του Δανού Άντερς Φογκ Ράσμουσεν για τη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ)
– την περίοδο 2017 – 2019 (αποκτώντας τους ρωσικούς S-400, σε πείσμα των αμερικανικών αντιδράσεων)
– το 2019 (μπλοκάροντας τότε τη συμμετοχή της Αιγύπτου στο σχήμα Μεσογειακού Διαλόγου του ΝΑΤΟ αλλά και κάποια από τα αμυντικά σχέδια του ΝΑΤΟ για τη Βαλτική και την Πολωνία)
– τα έτη 2022 – 2023 (μπλοκάροντας την ένταξη της Σουηδίας και καθυστερώντας την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, εξαιρώντας τον εαυτό της από την υποχρέωση συμμόρφωσης με τις κυρώσεις που επέβαλαν οι Δυτικοί στη Ρωσία λόγω του Ουκρανικού, και «στηρίζοντας» τη Χαμάς ως «απελευθερωτικό κίνημα» ενάντια στο Ισραήλ το οποίο η ηγεσία Ερντογάν αποκηρύσσει πια ως «κράτος τρομοκράτη»… αν και ήταν ο ίδιος ο Ερντογάν που είχε διαφημίσει ως επιτυχία τη συνάντηση που είχε με τον Νετανιάχου τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών).
Στα προαναφερθέντα, θα μπορούσε βέβαια να προσθέσει κανείς και άλλα πολλά: την εργαλειοποίηση του προσφυγικού/μεταναστευτικού μετά το 2015 έναντι της Ευρώπης, όσα συνέβησαν στον Έβρο το 2020 με την προωθούμενη από τον τουρκικό κρατικό μηχανισμό απόπειρα παραβίασης των ελληνικών συνόρων, την υπονόμευση της αμερικανικής στρατηγικής στη Συρία με τις τουρκικές επιθέσεις κατά των SDF, την εργαλειοποίηση των τουρκικών μειονοτήτων που ζουν στην Ευρώπη (κυρίως σε χώρες όπως η Γερμανία), την παραβίαση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών με φόντο το Βαρώσι στην Κύπρο αλλά και όσα προηγήθηκαν τα περασμένα χρόνια σε Αιγαίο και κυπριακή ΑΟΖ κ.ά.
Πρόκληση επαναλαμβανόμενη, παύει να αποτελεί εξαίρεση ωστόσο. Είναι, πια, ο κανόνας.
Και η – πλούσια σε προκλήσεις – ομιλία που εκφώνησε ο Ερντογάν την περασμένη Παρασκευή από το Βερολίνο, έχοντας στο πλευρό του τον Γερμανό καγκελάριο Ολαφ Σολτς, ήταν από πολλές απόψεις ενδεικτική αυτού του «κανόνα» που έχει εδώ και χρόνια επιλέξει να ακολουθεί η τουρκική ηγεσία στις σχέσεις της με τους «έξω».
Από τη γερμανική πρωτεύουσα όπου βρέθηκε, ο Ρ. Τ. Ερντογάν άφησε αιχμές για το γερμανικό ναζιστικό παρελθόν, όπως παλαιότερα, το 2017, είχε αφήσει αιχμές και κατά της Ολλανδίας επειδή Ολλανδοί κυανόκρανοι δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα…
Οι Γερμανοί «χρωστούν» στο Ισραήλ λόγω Ολοκαυτώματος και για αυτό το υπερασπίζονται, από ενοχή: Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε ο Τούρκος πρόεδρος. Κατά τα λοιπά, δε, εκείνος υπερασπίστηκε τη Χαμάς η οποία είναι όμως τρομοκρατική οργάνωση για τη Δύση, επιτέθηκε εκ νέου στο Ισραήλ το οποίο είναι όμως σύμμαχος των Αμερικανών, υπενθύμισε με νόημα στη γερμανική ηγεσία ότι στη Γερμανία ζουν πάνω από 3 εκατομμύρια Τούρκοι και επανέφερε, προφανώς, όλα εκείνα τα οποία η τουρκική πλευρά ζητάει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Γερμανία, είτε πρόκειται για την άρση της υποχρέωσης θεωρήσεων εισόδου για τους Τούρκους που ταξιδεύουν στην Ε.Ε. (βλ. απελευθέρωση βίζας) είτε για τα 40 μαχητικά αεροσκάφη Eurofighter Typhoon που η Άγκυρα θα ήθελε να αγοράσει από τους Ευρωπαίους ελλείψει άλλων εναλλακτικών (καθώς τα F-35 δεν πρόκειται να πάνε στην Τουρκία και τα F-16 καθυστερούν).
«Υπό την ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία έχει εξελιχθεί ίσως στον δυσκολότερο σύμμαχο της Γερμανίας», σχολίασε η γερμανική Frankfurter Allgemeine (FAZ) υπογραμμίζοντας… το προφανές, ενώ και η Die Zeit θα μιλούσε για μια «ντροπιαστική επίσκεψη».
Ο ιστοχώρος Al-Monitor σημειώνει πάντως, επικαλούμενος τις εκτιμήσεις Τούρκων αναλυτών, ότι ο Ρ. Τ. Ερντογάν πρόκειται να κρατήσει ψηλά τους τόνους της αντιπαράθεσης με τη Δύση έως και τις επερχόμενες τουρκικές αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαρτίου, με το βλέμμα στραμμένο κυρίως στα επικοινωνιακά οφέλη που θα μπορούσε να αποκομίσει από μια τέτοια τακτική αλλά και σε όσα πρακτικά/απτά εκείνος θα ήθελε να πάρει από τη Δύση (βλ. F-16 από τις ΗΠΑ).
«Και μετά τι;», διερωτάται κανείς.
Όσοι πάντως ήλπιζαν ότι ο Ρ. Τ. Ερντογάν θα «χαλάρωνε» έπειτα από την επανεκλογή του στην προεδρία της Τουρκίας τον περασμένο Μάιο, τώρα μάλλον διαψεύδονται…
