Γιάννης Παπαδόπουλος
Δεν μπορούσε να εγγυηθεί ότι θα κατάφερνε να μιλήσει. Οσο σφίγγει ο κλοιός στη Ράφα οι επικοινωνίες γίνονται όλο και πιο δυσχερείς, οι προμήθειες εξαντλούνται και οποιοσδήποτε σχεδιασμός των ανθρωπιστικών οργανώσεων μοιάζει μάταιος. Στο επόμενο χτύπημα μπορεί να ανατραπούν τα πάντα. Ο Τόρστεν Σρέερ, επικεφαλής διεθνούς αποστολής παροχής ιατρικής βοήθειας, έχει συμπληρώσει μία εβδομάδα εκεί όπου η διεθνής κοινότητα έχει πλέον στρέψει το βλέμμα της. «Στη Γάζα δεν είσαι πουθενά ασφαλής», λέει.
Μιλάει για τα καραβάνια των εκτοπισμένων που σχηματίζονται στο παραλιακό μέτωπο και κινούνται προς τον Βορρά, προσπαθώντας να απομακρυνθούν από τη Ράφα, αναζητώντας κάποιο ενδεχομένως πιο ασφαλές σημείο. Περιγράφει μια καθημερινότητα υπό τον εκκωφαντικό ήχο των βομβαρδισμών και το επίμονο βουητό των drones επιτήρησης. «Είναι μια δυστοπία, σαν σενάριο ταινίας του Mad Max», λέει. «Το αίσθημα της απελπισίας έχει γίνει πιο έντονο στους Παλαιστινίους λόγω της έλλειψης καυσίμων και τροφής. Οι τιμές έχουν εκτιναχθεί. Προσπαθούν να επιβιώσουν και νιώθω ότι έχουν χάσει πλέον την ελπίδα τους πως αυτός ο πόλεμος κάποια στιγμή θα τελειώσει».
Ο Τόρστεν Σρέερ, επικεφαλής αποστολής της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Cadus», έχει συμπληρώσει μία εβδομάδα στη Ράφα, την οποία αποκαλεί «δυστοπία». [Cadus]
Ο Σρέερ είναι επικεφαλής αποστολής στη Ράφα της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Cadus», η οποία έχει την έδρα της στη Γερμανία και παρέχει επείγουσα ιατρική βοήθεια σε διεθνείς κρίσεις. Είχε βρεθεί ξανά στο ίδιο σημείο τον Φεβρουάριο, όταν έφτασε για πρώτη φορά η οργάνωση στη Γάζα λειτουργώντας στο πεδίο υπό τον συντονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τότε η Ράφα είχε μετατραπεί σε έναν πελώριο καταυλισμό εκτοπισμένων Παλαιστινίων, φιλοξενώντας πάνω από ένα εκατ. ανθρώπους.
Μέχρι τις αρχές Απριλίου τα μέλη της «Cadus» είχαν περιθάλψει περισσότερους από 1.000 ανθρώπους. Το ένα τρίτο εξ αυτών ήταν κάτω των 18 ετών και το 60% έφθανε ηλικιακά μέχρι τα 49 έτη. Οπως διαπίστωναν τότε, έπειτα από μια μεγάλη έκρηξη δεν προλάβαιναν όλοι οι τραυματίες να μεταφερθούν εγκαίρως στο σημείο σταθεροποίησης τραύματος, όπου παρείχαν τις υπηρεσίες τους. Υπήρξαν φορές, όπως αναφέρεται από την οργάνωση, που είχαν καταγραφεί πάνω από 40 θάνατοι σε μία ημέρα. Σε διαδρομές που πραγματοποιούσαν προς τον Βορρά εκείνη την περίοδο τα μέλη της αποστολής έβλεπαν σορούς στις άκρες του δρόμου.
Παρότι το εξαμελές ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της «Cadus» αναλαμβάνει κυρίως περιστατικά τραύματος, όλο αυτό το διάστημα έχει συχνά χρειαστεί να συνδράμει πολύπλευρα. Οπως περιγράφει στην «Κ» ο Σρέερ, έχουν διαχειριστεί περιστατικά χρονίων παθήσεων για τα οποία λόγω του πολέμου δεν υπήρχαν διαθέσιμες θεραπείες, καθώς και περιπτώσεις υποσιτισμού ή μολυσματικών ασθενειών.
Η κρίση
«Η ανθρωπιστική κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη», τονίζει ο Σρέερ. «Είναι εξαιρετικά δύσκολο αυτή τη στιγμή να εισέλθει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Από τότε που έκλεισε το συνοριακό πέρασμα στη Ράφα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι ο ρυθμός εναλλαγής του προσωπικού των διεθνών ανθρωπιστικών αποστολών. Υπάρχει ένας περιορισμός εισόδου που φτάνει τους 50 ανθρώπους την εβδομάδα. Δεν τους επιτρέπεται να φέρουν νέες προμήθειες, παρά μόνο τις αποσκευές τους. Η ανθρωπιστική βοήθεια φτάνει αργά και αυτή τη στιγμή μοιάζει σχεδόν αδύνατο να ανανεώσουμε τα αποθέματά μας. Εξαντλούνται και κάποια στιγμή θα τελειώσουν». Οι δυσκολίες δεν περιορίζονται εκεί. Το πρόσφατο πλιάτσικο στη βάση της υπηρεσίας αρωγής του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες τούς στέρησε τη μοναδική πηγή παροχής καυσίμων. Η έλλειψη καυσίμων αποτελούσε διαρκές πρόβλημα των αποστολών στη Γάζα, όμως τώρα έγινε πιο έντονο. Ακόμη, το νερό από το δημόσιο σύστημα υδροδότησης δεν είναι πόσιμο, ενώ συστηματικά κάθε βράδυ, από τα μεσάνυχτα μέχρι το πρωί, χάνεται η πρόσβαση στο Διαδίκτυο και σε αρκετά σημεία της Λωρίδας της Γάζας η τηλεφωνική επικοινωνία δεν είναι εφικτή. Διεθνείς οργανώσεις έχουν στήσει σημεία παροχής ιατρικής βοήθειας στο πεδίο, όμως ενδέχεται να χρειαστεί να τα εγκαταλείψουν κάποια στιγμή για λόγους ασφαλείας.
Το προσωπικό της οργάνωσης προσέφερε ιατρική βοήθεια σε περισσότερα από 1.000 άτομα τους μήνες που βρίσκεται στη Λωρίδα της Γάζας. [Cadus]
Το πρωί που μίλησε στην «Κ» μέσω WhatsApp, ο Σρέερ και η ομάδα του περίμεναν το πράσινο φως των ισραηλινών αρχών για να μπορέσουν να μετακινηθούν σε άλλη περιοχή και να βοηθήσουν εκεί το προσωπικό ενός νοσοκομείου. Παρέμεναν, όμως, καθηλωμένοι στο ίδιο σημείο στη Ράφα. Η έγκριση για δεύτερη φορά δεν είχε φτάσει στην ώρα της. Αυτές οι γραφειοκρατικές διαδικασίες αποδεικνύονται στο πεδίο πολύ χρονοβόρες, δυσχεραίνοντας το έργο και τον προγραμματισμό των ανθρωπιστικών αποστολών.
Νέα έξοδος
Υπό αυτές τις συνθήκες, οι Παλαιστίνιοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Ράφα. «Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν εκτοπιστεί πολλές φορές από την αρχή του πολέμου στη Γάζα», λέει ο Σρέερ. «Ενα από τα ντόπια μέλη του προσωπικού μας θα μετακινηθεί για έκτη φορά». Εκτιμάται από τον ΟΗΕ ότι σχεδόν ένα εκατ. Παλαιστίνιοι πραγματοποίησαν αυτή τη νέα έξοδο τις τελευταίες τρεις εβδομάδες από τη Ράφα και από άλλες περιοχές της Λωρίδας της Γάζας.
Ωστόσο, οι εκτοπισμένοι δεν έχουν πολλές επιλογές. Ακόμη κι αν προσεγγίσουν την πόλη Χαν Γιουνίς, θα αντικρίσουν ερείπια: γειτονιές που ισοπεδώθηκαν ολοκληρωτικά από τους βομβαρδισμούς ή κτίρια με σημαντικές ζημιές, τα οποία δεν δύναται να κατοικηθούν. Φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο να βρουν πλέον κάπου ασφαλή στέγη. «Η Γάζα ήταν από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές στον πλανήτη. Με τον πόλεμο εξωθήθηκαν αυτοί οι άνθρωποι σε ένα πιο μικρό μέρος και έπειτα συμπιέστηκαν σε περιοχές που δεν είναι κατοικήσιμες», υπογραμμίζει ο Σρέερ. Ο ίδιος σχεδιάζει να παραμείνει στην περιοχή άλλες τρεις με τέσσερις εβδομάδες, παρότι αυτή τη στιγμή δεν είναι κανείς σε θέση να υπολογίσει με ακρίβεια τα επόμενα βήματά του. «Βλέπεις γύρω σου τις ανάγκες τις οποίες ενδέχεται να μην μπορείς να καλύψεις και αυτό ορισμένες φορές είναι απογοητευτικό. Αξίζει, όμως, η προσπάθεια», καταλήγει ο Σρέερ.
