ΠΗΓΗ: CNN
Στα τέλη του 2022, οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο η Ρωσία να πλήξει την Ουκρανία με πυρηνικά.
Θα ήταν η πρώτη πυρηνική επίθεση μετά τις ατομικές βόμβες των ΗΠΑ στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι πριν από σχεδόν ογδόντα χρόνια.
Σύμφωνα με δύο ανώτερους αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης, που επικαλείται το CNN, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανησυχούσε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικό πυρηνικό όπλο.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέληξε σε αυτή την εκτίμηση, βασιζόμενη όχι απλά σε ενδείξεις, αλλά «σε ένα σύνολο εξελίξεων, αναλύσεων και εξαιρετικά κρίσιμων και ευαίσθητων πληροφοριών», τόνισαν οι εν λόγω αξιωματούχοι.
Ο φόβος της κυβέρνησης, σύμφωνα με τους ίδιους, «δεν ήταν υποθετικός, αλλά βασιζόταν σε συγκεκριμένες πληροφορίες».
Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, δηλαδή από τα τέλη του καλοκαιριού έως το φθινόπωρο του 2022, το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ συγκάλεσε σειρά συνεδριάσεων για να θέσει σε εφαρμογή σχέδια έκτακτης ανάγκης.
Τα σχέδια περιλάμβαναν τρόπους είτε αντίδρασης είτε πρόληψης και αποτροπής ενδεχόμενης επίθεσης με πυρηνικό όπλο, ανέφεραν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι.
«Οι Ρώσοι εγκλωβίστηκαν»
Τα τέλη του καλοκαιριού του 2022 αποτέλεσαν καταστροφική περίοδο για τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία.
Οι ουκρανικές δυνάμεις προέλαυναν προς την κατεχόμενη από τους Ρώσους Χερσώνα στα νότια. Η πόλη ήταν το μεγαλύτερο έπαθλο της Ρωσίας μετά την έναρξη της εισβολής και κινδύνευε να χαθεί από την ουκρανική αντεπίθεση.
Το κρίσιμο ήταν ότι καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις προωθούνταν, ολόκληρες ρωσικές μονάδες κινδύνευαν να περικυκλωθούν.
Μία τέτοια καταστροφική απώλεια θα μπορούσε να αποτελέσει «δυνητικό έναυσμα» για τη χρήση πυρηνικών όπλων, σύμφωνα με εκτιμήσεις στην Ουάσιγκτον.
«Εάν σημαντικός αριθμός ρωσικών δυνάμεων υπερφαλαγγίζονταν και εάν οι ζωές τους χάνονταν, αυτό θα αποτελούσε ένα είδος προδρόμου για πιθανή απειλή απευθείας προς το ρωσικό έδαφος ή το ρωσικό κράτος», ανέφερε ανώτερος αξιωματούχος.
Στη Χερσώνα εκείνη την εποχή υπήρχαν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι ρωσικές γραμμές θα μπορούσαν να καταρρεύσουν. Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες ήταν δυνητικά ευάλωτοι.
Η Ρωσία έχανε έδαφος στην Ουκρανία και όχι στη Ρωσία. Ωστόσο, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ανησυχούσαν ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν το έβλεπε διαφορετικά.
Είχε πει στον ρωσικό λαό ότι η Χερσώνα αποτελούσε πλέον μέρος της ίδιας της Ρωσίας και, έτσι, θα μπορούσε να αντιληφθεί καταστροφική απώλεια εκεί ως άμεση απειλή για τον ίδιο και το ρωσικό κράτος.
«Η εκτίμησή μας ήταν εδώ και αρκετό καιρό ότι ένα από τα σενάρια στα οποία θα σκεφτόταν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα περιελάμβανε υπαρξιακές απειλές για το ρωσικό κράτος, άμεσες απειλές για το ρωσικό έδαφος», δήλωσαν οι ανώτεροι αξιωματούχοι.
Η Ρωσία θα μπορούσε να θεωρήσει ένα τακτικό πυρηνικό πλήγμα ως αποτρεπτικό μέσο έναντι περαιτέρω απωλειών ρωσικών εδαφών στην Ουκρανία, καθώς και κάθε πιθανής επίθεσης κατά της ίδιας της Ρωσίας.
Η ουκρανική «βρώμικη βόμβα»
Την ίδια περίοδο, η μηχανή προπαγάνδας της Ρωσίας κυκλοφόρησε ψευδή είδηση για φερόμενη ουκρανική βρώμικη βόμβα, η οποία, σύμφωνα με φόβους Αμερικανών αξιωματούχων, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως κάλυψη για ρωσική πυρηνική επίθεση.
Τον Οκτώβριο του 2022, ο υπουργός Αμυνας της Ρωσίας, Σεργκέι Σόιγκου, πραγματοποίησε σειρά τηλεφωνικών κλήσεων σε αξιωματούχους της άμυνας στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και την Τουρκία, λέγοντάς τους ότι το Κρεμλίνο «ανησυχεί για πιθανές προκλήσεις του Κιέβου που περιλαμβάνουν τη χρήση βρώμικης βόμβας».
Αμερικανοί και άλλοι δυτικοί αξιωματούχοι απέρριψαν τις ρωσικές προειδοποιήσεις. Παρόλα αυτά, ο πρεσβευτής της Ρωσίας στα Ηνωμένα Εθνη παρέδωσε επιστολή στην οποία περιγράφεται λεπτομερώς η ίδια υποτιθέμενη απειλή.
Ρώσοι αξιωματούχοι ισχυρίζονταν ότι η Ουκρανία θα κατασκεύαζε και θα πυροδοτούσε βρώμικη βόμβα εναντίον των ρωσικών δυνάμεων και στη συνέχεια θα κατηγορούσε τη Ρωσία για την επίθεση.
Υπήρχε όμως κάτι ακόμη που έθεσε αυτές τις ανησυχίες σε νέο επίπεδο. Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες είχαν πληροφορίες για επικοινωνίες μεταξύ Ρώσων αξιωματούχων που συζητούσαν ρητά πυρηνικό χτύπημα.
Η πρόσβαση των ΗΠΑ στις ρωσικές εσωτερικές επικοινωνίες είχε αποδειχθεί αποτελεσματική κατά την προετοιμασία της εισβολής στην Ουκρανία. Τότε οι ΗΠΑ είχαν υποκλέψει σχετικές συνομιλίες Ρώσων στρατιωτικών διοικητών.
Επικοινωνία Μπλίνκεν – Λαβρόφ
Πάντως, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν ήταν σίγουροι ως προς το αν θα ήταν σε θέση να γνωρίζουν ότι η Ρωσία μετακινούσε τακτικά πυρηνικά όπλα.
Σε αντίθεση με τα στρατηγικά πυρηνικά όπλα, τα οποία είναι ικανά να καταστρέψουν ολόκληρες πόλεις, τα τακτικά πυρηνικά ή τα πυρηνικά πεδίου μάχης είναι αρκετά μικρά ώστε να μετακινούνται αθόρυβα και θα μπορούσαν να εκτοξευθούν από συμβατικά συστήματα που έχουν ήδη αναπτυχθεί στο ουκρανικό πεδίο μάχης.
Πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης έλαβαν μέρος σε επείγουσα ενημέρωση. Ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν κοινοποίησε τις ανησυχίες των ΗΠΑ «πολύ άμεσα» στον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, σύμφωνα με ανώτερους αξιωματούχους.
Ο πρόεδρος του αμερικανικού Γενικού Επιτελείου, στρατηγός Μαρκ Μίλεϊ τηλεφώνησε στον Ρώσο ομόλογό του, Βαλέρι Γκερασίμοφ.
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο των ΗΠΑ, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έστειλε τον διευθυντή της CIA Μπιλ Μπερνς να μιλήσει με τον Σεργκέι Ναρίσκιν, επικεφαλής της ρωσικής υπηρεσίας εξωτερικών πληροφοριών, στην Τουρκία για να μεταφέρει τις ανησυχίες των ΗΠΑ σχετικά με ενδεχόμενο πυρηνικό πλήγμα και για να εκτιμήσει τις ρωσικές προθέσεις.
Οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν παράλληλα στενά με τους συμμάχους τους τόσο για την ανάπτυξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης για ρωσική πυρηνική επίθεση όσο και για την κοινοποίηση προειδοποιήσεων στη ρωσική πλευρά σχετικά με τις συνέπειες ενός τέτοιου πλήγματος.
Επιπλέον, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να επιστρατεύσουν τη βοήθεια μη συμμάχων, ιδίως της Κίνας και της Ινδίας, για να αποθαρρύνουν τη Ρωσία από τέτοια επίθεση.
Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι οι δημόσιες δηλώσεις του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ και του Ινδού πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι βοήθησαν στην αποτροπή μιας κρίσης.
Μείωση κινδύνου
Στο διάστημα που μεσολάβησε από τα τέλη του 2022 μέχρι σήμερα, ο πυρηνικός κίνδυνος μειώθηκε, σύμφωνα με Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους που επικαλείται το CNN.
O πόλεμος εισήλθε σε περίοδο αδιεξόδου στα ανατολικά. Ωστόσο, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους παραμένουν σε εγρήγορση.
